16 -30 Eylül 1942: Hitler, Halder’i görevden alıyor

16 Eylül 1942 Kızıl Ordu, Stalingrad cehennemine akın akın takviye gönderiyor. 13. Muhafız Tümeni kayıklarla Volga üzerinden doğrudan savaşa girdi. Stalingrad’da tank üretmesi için dönüştürülen bir traktör fabrikasında, yepyeni hatta boyanmamış T-34 tankları doğrudan üretim hattından çıkıyor ve savaşa giriyor. Almanlar bir milden daha az uzaklıktalar. Son 24 saatte Kızıl Ordu, Alman kuvvetlerinin Volga Nehri’ne ulaşmasını engellemek için çaresiz karşı saldırılarda bölgedeki mevcudunun % 30’unu kaybetti.

17 Eylül 1942 Müttefiklerin Libya’ya yönelik amfibik saldırı girişimi felaketle sonuçlandı: Bingazi ve Tobruk Mihver limanlarına çıkarma girişiminde bulunduktan sonra Kuzey Afrika’da 750 İngiliz, Yeni Zelanda ve Rodezya askeri öldü veya esir alındı.

18 Eylül 1942 Bir Alman U-botu, Atlantik’teki İngiliz askeri RMS Laconia’yı torpile etti ve batırdı, gemide ki 2500’den fazla insanın 1793’ü İtalyan savaş esiri. Bir Amerikan B-24 ” Liberator” bombardıman uçağı, bir kurtarma görevinde iki Alman denizaltısını tespit ediyor, denizaltıların güverteleri enkaz halindeki gemiden kurtulan İngiliz ve İtalyanlarla dolu. Telsizden alınan emirler doğrultusunda ABD uçağı denizaltılara saldırıyor. Amerikan bombaları ve mermileri açık güvertede açıkta duranları vururken, Alman U-botları, Atlantik’te Laconia’dan yüzlerce gemi enkazı bırakarak ABD saldırısından kaçarak hızla dalmaya zorlanıyor. Müttefiklerin hayatta kalanları taşıyan denizaltıları bombalamasıyla şok olan Alman Amiral Dönitz, denizaltı kaptanlarına hayatta kalanları kurtarmak veya erzak vermeye çalışmak yerine torpidolanan gemilerin kendi haline bırakılmasını emrediyor.

Stalingrad’ın merkezinde savaş daha da şiddetleniyor: Sovyetler, Volga nehrinin batı yakasındaki kırılgan kontrollerini korumaya çalışarak birlikleri şehre gönderiyor. Volga Nehri şimdi Luftwaffe bombardıman uçakları için bir avlanma alanıdır: Kızıl Ordu birlikleri, düşen mermiler rağmen son derece yavaş ve savunmasız feribotlarla, hatta kayıklarla geçmektedir.

Chuikov: “Tümen komutanlarının çoğu Stalingrad’da gerçekten ölmek istemiyorlardı. Bir şey ters gittiğinde,” Volga’yı geçmeme izin ver” demeye başlayıp, geri çekilmek isteyeceklerdi. Ben komutanlara ‘Hâlâ buradayım’ diye bağırıp bir telgraf gönderirdim: ‘Bir adım geri atarsanız sizi vururum!’ “. Chuikov komutanlığını Volga’nın batı yakasında ön cepheye yakın bir yere yerleştirdi ve Stalin’in “Tek bir geri adım bile atma!” emriyle subayların geri çekilme iznini reddetti.

20 Eylül 1942 Stalingrad’ın sivil yapıları kale haline getiriliyor: Birkaç düzine Kızıl Ordu askeri şehrin beton tahıl asansöründe duruyor. Stalingrad’ın tahıl deposu olarak kullanılan kule, Alman piyade saldırılarına ve topçu bombardımanına meydan okuyorsa da içinde depolanan mısır alev alıyor. Stalingrad’daki Sovyet askeri Andrei Khozyainov: “Cephane az, su yok. Isı, susuzluk, duman. Namluları soğutmak için makineli tüfeklere işemeliyiz.”

21 Eylül 1942 Yeni Gine’nin Japon işgalcileri şu anda Kuzey Avustralya’ya açılan çok önemli bir geçit olan Moresby Limanı’nın sadece 40 km uzağındalar. Avustralyalılar mevcut tüm birlikleri bölgeye gönderiyor.

22 Eylül 1942 Papua Yeni Gine’deki Japon birlikleri açlıktan ve hastalıktan ölüyor: Avustralyalıların vurduğu bir Japon’a karşılık 10 Japon sıtmadan ölüyor. Malzemeler 60 millik orman yolu boyunca elle taşınmak zorunda.

Dünyanın en büyük bombardıman uçağı ilk test uçuşunu gerçekleştirdi: Boeing B-29 “Superfortress” kendi ağırlığı olan 10 ton bomba taşıyabilir. Amerikan Superfortress bombardıman uçağı 1939’dan beri tasarımda ve 2,667 millik bir operasyonel menzili hedefliyor: İngiltere’nin Almanlarca ele geçirilmesi durumunda ABD’nin Nazi işgalindeki Avrupa’yı bombalamasına izin veriyor. Teoride, B-29 neredeyse tüm Mihver savaş uçaklarından daha yüksek (31,850 ft) ve daha hızlı (350mph) uçabilmektedir.

23 Eylül 1942 Stalingrad’ın Volga nehrinin batısını kesen Tsarita Boğazı, artık şehrin parçalanan binalardan gelen molozlarla dolmayan tek bölümü olarak kaldığından Almanlar için nehre giden potansiyel bir rotaya ve şiddetli bir savaş alanına dönüştürülüyor.

24 Eylül 1942 Wehrmacht, Volga’da bir iniş sahnesine baskın yaptı ve Stalingrad şehrinin merkezindeki nehir kıyısını ele geçirdi: Sovyet savunması şimdi Almanlar tarafından ikiye bölünmüş durumda…

Adolf Hitler, SSCB’deki askeri duruma ilişkin “karamsarlıktan” ötürü Genelkurmay Başkanı Franz Halder’i görevden alınca Alman Yüksek Komutanlığında hiyerarşi önemli ölçüde değişti. SSCB’deki toplam Alman kayıpları yani 1,637,280 ölü, kayıp veya yaralı General Halder’in Hitler’i öfkelennesine sebep olmuştı.  Halder: “Führer’e elveda. Sinirlerim yıprandı, onun da”. Hitler şimdi tüm Alman Genelkurmayından “Düşüncelerine fanatik bir inanç” talep ediyor.

İngiliz, Güney Afrikalı piyade birlikleri, Madagaskar’da Vichy Fransası ve onların emrindeki Afrikalı askerleri yenmek için dört aydır savaşıyor.

25 Eylül 1942 İngiliz birlikleri Madagaskar’ın başkenti Tananarive’i işgal ediyor. Müttefikler, Fransız kolonisinin kontrolünü ele geçirirken “barışçıl niyet” taşıdıklarını iddia ediyorlar.

26 Eylül 1942 Stalingrad’a bakan yüksek yer Mamayev Kurgan tepesi hakimiyet için savaşılıyor: Kızıl Ordu ve Almanlar arasında neredeyse her gün zirvenin kontrolü değişiyor.

27 Eylül 1942 Ünlü müzisyen Glenn Miller sivil hayattaki son konserine çıkıyor: Ertesi gün ABD ordusuna Hava Kuvvetleri grup lideri olarak katılacak. 24 Eylül 1942’de Glenn Miller, “Moonlight Serenade” serisinin son şovunu CBS radyosunda New Jersey’deki Central Theatre’da gerçekleştiriyor.

 

Glenn Miller’ın Askere gitmeden önceki son konseri

 

 

28 Eylül 1942 Kızıl Ordu, Stalingrad’da çok fazla yer kaybetti. Stalingrad’da her sokak ve ev savunma karakoluna dönüştüğünden burada savaş artık Birinci Dünya Savaşı’nın siper savaşına benziyor.

29 Eylül 1942 “Kızıl Ekim” işçi kantini artık savaş alanıdır; Ruslar fabrika kapılarında masalarla barikat kurdular, mutfağı derme çatma bir hastaneye dönüştürdüler ve pencerelerin önünde su çukurları açtılar. Almanlar, Kızıl Ordu’nun güçlü noktaları olan iki Stalingrad fabrika kompleksine girdi: “Kızıl Ekim” ve “Kızıl Barikatlar” istila edilme tehlikesiyle karşı karşıya.

20.000 Yahudi ve Nazi karşıtı mülteci şimdi İsviçre’ye sığınıyor, bazıları hala İsviçre vatandaşları tarafından kaçırılıp, korunuyorsa da binlercesi de faşist ellere geri dönmeye zorlanıyor. İsviçre hükümeti, Nazi işgali altındaki Fransa’dan kaçan Yahudileri artık kabul etmemeye karar verdi. Bundan sonra sınır muhafızlarına mültecileri geri çevirme emri verildi.

30 Eylül 1942 Kışın gölgesi Rus cephesine düşüyor artık soğuk hava Alman işgalcileri yerinde dondurmakla tehdit ediyor. Sovyet askeri Andrei Khozyainov, aralıksız bombalama ve saldırıya karşı Stalingrad’daki Kızıl Ekim fabrika kantinini her taraftan savunan Kızıl Ordu birlikleri arasında bulunıuyor. Andrei: “Vardiyalı uyuyoruz, elimizde tüfek, başımız tuğlaya dayanıyor. Her gün mermi ve biraz ekmek ikmali alıyoruz.”