Stelvio Geçidi (Passo dello Stelvio)
Avrupa’daki en yüksek dağ geçişlerinden Stelvio Geçidi (İtalyanca Passo dello Stelvio, Almanca Stilfser Joch), Kuzey İtalya’da İtalya-İsviçre sınırında yer almaktadır. Dünyanın en iyi sürüş yolları arasında yer alan Stelvio Geçidi deniz seviyesinden 2,757 m yukarıda bulunduğundan Doğu Alplerinin en yüksek Alplerin ise Fransa’da ki Col de l’Iseran’den sonra ikinci yüksek dağ geçidi kabul edilmektedir.
Asfalt yol, İtalya’nın kuzeyindeki Ortler Alpleri’nden yaklaşık 29 mil ileride inişli çıkışlı zikzaklar yaparak İsviçre sınırına girmektedir. Geçit, Güney Tirol’de Stilfs (İtalyanca “Stelvio”) ve Lombardiya Bölgesi‘nde Sondrio ilinde Bormio arasında yer almakta olup, Bolzano’ya 75 km, İsviçre sınırına ise sadece 200 m uzaklıktadır. Alpler’deki en doğal geçişlerin en güzel manzaralılarından birisi olmakla birlikte, 48 keskin virajı sayesinde araba kullanmanın en heyecanlı ve en zor parkurlarından biri olarak kabul edilmekte dünyanın pek çok yerinden otomobil tutkunları bu keyfi yaşamak için yaz aylarında buraya akın etmektedir. İtalyan tarafında, 2,501 metre yükseklikte Stelvio Geçidi yoluna bağlanan Umbrail Geçidi, Val Müstair’deki Santa Maria’yı Adda vadisinde Bormio’ya bağlayan bir dağ başka dağ geçididir ki hemen yukarısı “Üç Dil Zirvesi” (Dreisprachenspitze) olarak adlandırılmaktadır. Çünkü burası İtalyanca, Almanca ve Romence dillerinin buluştuğu yerdir.
Tarihi Önem
Yol, 1820-1825 yılları arasında Avusturya İmparatorluğu tarafından, şu anda İtalya’ya ait olan zamanın Lombardiya bölgesini ülkenin geri kalanıyla bağlamak için yapılmıştır. Stelvio Geçidi, en yüksek hızı 20 milin altında olan motorlu taşıtlarla ilk tepe tırmanma etkinliğinin düzenlediği Ağustos 1898’den bu yana otomobil kullanıcıları için mükemmel bir sürüş yolu olarak görülmektedir. I. Dünya sırasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile İtalyan Krallığı‘nın güçleri tepelerin üzerinden birbirlerine ateş ediyordu. Bununla birlikte geçidin üzerinde bulunan tarafız İsviçre karakolu İtalyan-Avusturya savaşının birbirine uzaktan ateş etmesiyle sınırlı kalmasını sağlamıştır. Savaştan sonra gerek otomobil gerekse bisiklet yarışları tüm coşkunluğuyla düzenlenmeye devam etmiştir. 1953’den bu yana Giro d’Italia adı verilen bisiklet yarışında Stelvio Geçidi 12 kez geçilmiştir. 2008 yılında İngiliz otomotiv TV şovu Top Gear adlı programında dünyadanın en önemli sürüş yolu olarak adlandırınca uluslararası ilgi görmeye başlamıştır. Bununla birlikte aynı program ertesi yıl Romanya’daki Transfăgărășan Otoyolu için aynı ifadeyi kullanmış ama Stelvio yolunun popülaritesi azalmamıştır.
Stelvio Bisiklet Günü
Her yıl Ağustos ayının son cumartesi günü veya Eylül ayının ilk cumartesi günü Stelvio Ulusal Parkı yönetimi Stelvio Bisiklet Günü (Stelvio Bike Day) düzenlemektedir. Stelvio Bike Day günü Bormio ve Prad’dan geçide giden yolların yanı sıra Santa Maria Val Müstair’den Umbrail Geçidi’ne giden yol da bisikletler dışındaki tüm trafiğe kapalıdır. Ortalama 12.000 bisikletçi Stelvio Bisiklet Gününe katılırken, çoğunluğu Prad’dan geçişte yol alırken, Umbrail’e iniş ise Val Müstair’e geçmektedir.
Stelvio Maratonu
Prad’dan Glurns’ye, Prad’a ve ardından Stilfs’ten (Stelvio köyü) geçide kadar bir koşulan Stelvio Maratonu’nun ilki 17 Haziran 2017’de, 300’ün üzerinde katılımcıyla yapılmıştır. İkincisi 16 Haziran 2018’de, üçüncüsü 15 Haziran 2019’da yapılmış olup, dördüncüsünün 13 Haziran 2020 günü yapılması planlanmaktadır.
Gitmeden önce Bilinmesi Gerekenler
Stelvio Geçidi, İtalya’nın en kuzeyinde İsviçre sınırına yürüme mesafesinde yer almakta olup, bu güzergâhtan geçen yola Strada Statale 38 (SS38) denilmektedir. Sonbahar ve kışın yoğun kar yağışı yolu tıkadığında geçiş tamamen kapanmaktaysa da genellikle Haziran ayından ekim ayına kadar açık durumdadır. Geçiş turizm açısından popüler hale geldiğinden özellikle Temmuz ve Ağustos aylarının hafta sonlarında kalabalık olabilir. Yolun sakin zamanlarına diğer aylarda, erken saatlerde ya da yaz aylarının hafta içi günlerinde denk gelebilirsiniz. Ayrıca, geçişin trafiğe kapalı olduğu Stelvio Bike Day (4 Haziran 2020 – 8 Haziran 2020) ve Stelvio Marathon (13 Haziran 2020) gibi özel etkinliklere de dikkat etmelisiniz.