16 -30 Nisan 1940: Norveç’te İngiliz -Alman Savaşı
16 Nisan 1940 Nazilerden Oslo’ya kaçan Avusturyalı mülteci Ruth Maier, yeni işgal altındaki Norveçlilerle konuşan Alman askerlerinin sözlerine kulak misafiri oluyor: “Sizi İngilizlerden korumak için buradayız.” Askerlerden birisi Fürhrer’in uzak görüşlülüğünü överken onun Avrupa’nın en iyisi olduğunu söylüyor.
İngiliz askerleri, Alman bombardıman uçaklarının sürekli tehdidi altında, Norveç’in Namsos limanına inmeye çalışıyor. Norveç’e inen İngiliz kuvvetleri Boer
savaşında iki kez, 1. Dünya Savaşı’nda 8 kez yaralanan cesareti yüzünden Victoria Cross nişanı verilen tek gözlü Adrian Carton de Wiart tarafından yönetiliyor. 1. Dünya Savaşı sırasında, Carton de Wiart, doktorlar bir mermi ile parçalanmış parmağına ampütasyon yapmayı reddettiğinde parmağını ısırarak koparmıştı.
Kızıl Ordu, Finlandiya’da yaşanan askeri başarısızlık ve felaketlerden ders almak için Moskova’da bir konferans düzenliyor.
İtalya’nın savaşa girebileceğine dair endişe verici işaretler var. İtalya Dışişleri Bakanı Kont Ciano radyoda ‘yakında borazanlar çalacak’ diyor.
Almanya’da popüler bir fıkra şöyle:
Hitler’e İtalya’nın savaşa katıldığı söyleniyor.
Hitler: ‘Öyleyse, 2 Wehrmacht tümeni gönderip yenelim onları!”
“Mein Führer, İtalyanlar savaşa bizim tarafımızda katıyorlar!”
Hitler: “Eyvah, o zaman 10 tümen gönderin!”
Norveç işgalinin şu ana kadar gerçekleşen en büyük kara savaşında, Almanlar Oslo’dan ayrıldılar ve İsveç sınırına giden yolu açarak Kongsvinger kalesini ele geçirdiler. Kongsvinger’de yaşanan savaşaa tanık olan Amerikan gazeteci J. Aldridge “Büyük bir savaş değildi, ama kanlıydı. Almanlar alev silahı kullandı ama Norveçliler kurnazca davrandı”.
17 Nisan 1940 Norveç hükümeti, şu anda işgalden 9,, ateşkes görüşmelerinin kesilmesinden 7 gün sonra Almanya’ya resmen savaş ilan etti.
RAF bombardıman uçakları ile İngiliz kruvazörü HMS Suffolk, Luftwaffe’in hâkimiyetindeki Norveç’in havasahasını kontrol altına almayı umarak, Stavanger’deki Alman hava alanına saldırıyor. Luftwaffe karşı saldırısında HMS Suffolk ağır yaralanıyor. Åndalsnes limanına inen İngiliz askerleri Trondheim’daki Almanlara kuzeyden yani 130 mil uzaklıktan saldırmak için plan yapıyorlar ancak İngilizlerin oraya gitmek için kayakları ve araziye uygun aracı yok.
18 Nisan 1940 Bu sabah Oslo’dan Alman hatlarını kayak kayarak geçen kaçan genç bir Norveçli şehirde ekmek, süt ve et sıkıntısı olduğunu bildiriyor.
Hitler’in Narvik’teki İngiliz donanma zaferleri anlatılıyor. Hitler, generallere öfkeleniyor çok az uçak olmasına karşın Alman askerlerinin kuzey Norveç’ten hava yoluyla tahliye edilmesini emrediyor. Oslo’dan kuzey yönünde ilerleyen Alman birlikleri, Norveç ordusu tarafından Bagn köyünde pusuya düşürüldü. Oslo’dan bir hafta önce Norveç Ordusu için gönüllü olan Eiliv Hauge (22): ‘Almanlar otobüsün altına saklanmaya çalışırken üzerlerine kurşun yağdırdık. Beyaz bayrak kaldırmalarına karşın bizimkiler ateş etmeye devam etti’
19 Nisan 1940 Dün gece elit Fransız dağ birlikleri olan 3 Chasseurs Alpins taburu Norveç’e indi ama kayakları kayışları olmadan paketlendiğinden işe yaramaz durumda.
Hollanda hükümeti “kuşatma altında bir devlet” olduğunu ilan ederek sınır askerlerini uyarıyor ama hala Müttefikler veya Almanya arasında tarafsız olduğunu bildiriyor.
Norveç’te Alman istilacılarına 3 prototip Neubaufahrzeug ağır tankları geldi. 23.4 toluk Alman Neubaufahrzeug (Almanca “yeni inşa edilen araç”) tankları Adolf Hitler’in iktidara gelmesinden sonra Wehrmacht için ağır bir tank oluşturma girişimi sırasında 1934-1936 arasında Rheinmetall tarafından 5 adet üretilen oldukça çok taretli, yavaş ve güvenilmez tanklardı. Propaganda amaçlı kullanılan bu tanklar Oslo’da paramparça edildiler. Versailles Antlaşması kapsamında silah üretmekten men edilen Almanya’da bu tanklar Großtraktor (ağır traktör) adıyla gizli olarak üretilmiştir.
Yeni ABD filmi ‘Rüzgar Gibi Geçti’ artık karartılmış Londra sinemalarında gösterime giriyor. İngiliz eleştirmenler: ‘İyi ama başyapıt değil!’
Norveçli General Ruge Müttefiklere daha fazla yardım için hitap ediyor: “Adamlarım bitmek tükeniyor.” İngiliz çıkarma gücüye ikiye bölünerek 2 alay güneye Oslo
üzerine gönderiliyor. Bu alaylardan birinde görev yapan Teğmen Rob Winter: ‘Luftwaffe bütün gün bomba yağdırdı. uçaksavar silahlarımızı yanlışlıkla evde bıraktık. Bununla birlikte 3 Alman uçağını pilotlarının dikkatsizliği yüzünden tüfek ateşiyle düşürebildik’.
20 Nisan 1940 Bugün Adolf Hitler’in 51. doğumgünü. Alman birlikleri geçtiğimiz hafta işgal ettikleri Danimarka’da geçit törenlerini yapıyorlar.
Nazi propaganda bakanı Goebbels, Führer’in doğum gününü bir konuşma yaparak Alman milli gücünün cisimleşmiş hali olarak andığı Hitler’i kutladı.[1]
Luftwaffe, bugün Norveç’te Müttefik’in çıkarma yaptığı limanı olan Namsos’u bombaladı.
Alman vatandaşlarından Hitler’e doğum günü hediyesi olarak savaş çabalarına katkı için bakır ve kalay gibi yararlı metallerden yapılmış nesneleri bağışlamaları isteniyor.
Norveç ordusunun 3 gün süren savunmasına rağmen Almanlar, Oslo’nun kuzeyindeki yolları temizleyerek Bagn köyünü ele geçirdiler. Ağır silahlara sahip olmayan Norveçliler tanklara karşı çaresizler.
Kaliforniya’daki Berkeley Üniversitesi’nde binlerce öğrenci, Amerikan’ın savaştaki tarafsızlığını destekleyen, Britanya ve Fransa’ya silah satışına karşı çıkan bir kitle protestosuna katıldı.
Hitler, 51’inci doğum gününde Danimarka ve Norveçli faşist gönüllülerden oluşan yeni bir Waffen SS alayı oluşturulmasını ve “Viking” olarak adlandırmasını emretti.
21 Nisan 1940 Bir İngiliz mahkemesi, eşi hamile erkeklerin askere gidişini hamile annenin ptansiyel psikolojik rahatsızlığı sebebiyle ertelenebileceğine hükmetti.
Norveç’teki Amerikan askeri ataşesi Yüzbaşı Robert Losey, ABD’li diplomatları tahliye ederken bir Alman bombası tarafından öldürüldü. Yüzbaşı Robert Losey, 2. Dünya Savaşında öldürülen ilk ABD askeridir.
Nazi işgalcilerin emriyle Danimarka ordusu dağıtıldı. Almanların kullanımı için silahları ele geçirilecek.
Norveç’in Steinkjer, kasabası Müttefik birlikleri ağırlamanın bedelini ağır ödüyor: Alman bombardımanı kasabanın % 95’ini yok etti. 1.800 sivil evsiz kaldı.
22 Nisan 1940 Polonya’nın Nazi işgalcileri Jewódź’daki Yahudi gettosunu mühürledi: Almanlar ve Polonyalılar giremeyecek. Yahudi halkı, bu yeni yasağın Naziler tarafından yapılan rastgele saldırılara son vereceğini umuyor.
Norveç’teki Anglo-Fransız “Sickleforce”, Trondheim’ın kuzey ve güneyine, kıskaç hareketiyle Almanları çevirmek için inmeyi denediyse de durma noktasına geldi. İngilizler, güneye indikçe üstün Alman tankları ve hava desteğine karşı koyamayıp geri çekilmeye zorlandı. İngiliz askerleri Norveç’te Alman paraşütçülerini yakaladıklarında, bunlarla havada bırakılan teçhizatı vİKİNG incelediklerinde Almanların katlanabilir bisikletleri, kaynak dişlilerini ve portatif radyoları keşfettiklerini anladılar.
23 Nisan 1940 Norveç sahiline amfibi çıkarma yapan Alman askerleri, Norveç’in güneyinde Ogna nehri üzerindeki tek büyük köprüyü ele geçirdi ve 700’den fazla İngiliz askerini çevirmeyi başardı. Çocukluk yaz tatillerini Norveç’te geçiren İngiliz subaylarından biri olan Albay Hibbert, Ogna nehri boyunca haritalarda
işaretlenmemiş küçük bir tahta köprüyü hatırlayarak askerlerini kuşatmadan kurtarmayı başarmıştır.
2 milyar poundluk savaş bütçesini karşılayabilmek için gelir vergisini oranının yanı sıra alkol, tütün ve kibritin vergi oranı arttırılıyor.
Alman General Erhard Milch, Norveç’teki Luftwaffe pilotlarına hitap ediyor. Alman uçakları şimdiye kadar Norveç hava sahasına hâkim oldular. Lufthansa’nın kurucusu Milch, bir Yahudi babasının oğlu olduğu için neredeyse Gestapo tarafından tutuklanmak üzereyken yakın arkadaşı Göring, “Kimin Yahudi olduğuna ben karar veririm” diyerek onu kurtarmıştır.
Yüksek Müttefik İttifak Savaş Konseyi, Almanya’daki İngiliz ve Fransız askerlerinin sürekli olarak geri çekilmesinden habersiz Almanya’nın çöküşünün yakın olduğunu iddia ediyor.
Norveç’teki İngiliz kuvvetlerinin başı General Carton de Wiart, tahliye için limanlara doğru çekilme kararı verdi. Müttefik askerlerinin “karda tavşan gibi oturduğunu” söylüyor.
24 Nisan 1940 Norveç’te BBC radyo yayını: “Oslo sakinleri: İngiliz uçakları, 1 saat içinde Almanları bombalayacak, şimdi şehri tahliye edin!”. RAF bombardıman uçakları şimdi Oslo üzerinde hava limanlarına ve limandaki Alman gemilerine saldıryor ama Luftwaffe radyo uyarısından dolayı onları bekliyordu. İngiliz savaş gemileri ise Norveç’i işgal eden Alman kuvvetlerini teslim olmaya zorlamayı umut ederek Norveç’in Narvik limanını bombaladılar.
25 Nisan 1940 Bugün Anzak Günü: 24 yıl önce Gelibolu’da öldürülen Avustralyalılar ve Yeni Zelandalılar için hatırası yaşatılıyor. Yeni Zelanda birlikleri, şu anda Mısır’da 2. Dünya Savaşı’nda mücadele ediyor.
SS üyeleri için özel olarak yayınlanan Alman gazetesi Das Schwarze Korps’un bugünkü konusu, Süpermen ve Yahudi yaratıcısı Jerry Siegel’in Nazi karşıtı görüşleri
26 Nisan 1940 Åndalsnes’e inen İngiliz birliklerine öfkelenen Hitler, , Müttefiklerin çoktan gitmiş olmasına rağmen, askerlerine Norveç kasabasını “ezmesi” emrini verdi.
Sürekli Alman hava saldırısı altında, Müttefik seferi kuvvetleri Norveç’i terk etmeyi düşünüyor; General de Wiart, daha fazla asker gönderilmesi teklifini reddetti: “Her türlü tahliyeyi zorlaştırır.”
İngiltere’de gümüş, sanat, nadir kitaplar ve mücevherler büyük talep görüyor; savaş vergisi ve enflasyondan korkan zenginler, paralarını kolay taşınabilir ve gizlenebilir antikalara yatırıyorlar. Savaş başladığından beri İngiliz antikalarının fiyatları üç katına çıktı.
Norveç Kralı Haakon, bugün İngiltere dergisi The War Illustrated için röportaj yaptı: “Norveç topraklarının tek bir inç’i kaldığı sürece ülkemde kalmalıyım”[2]
Başkan Roosevelt, Norveç ve Danimarka’nın Avrupa savaş bölgesinin bir parçasını ilan etti. ABD’nin tarafsızlığı, Amerikan gemilerinin Naziler tarafından kontrol edilen limanlara girişini yasaklıyor.
27 Nisan 1940 Norveç’te Müttefik çöküşü Hitler’in cesaretini arttırıyor. Almanya’nın Alçak Ülkeler (Hollanda ve Belçika) ile Fransa’nın işgali planı olan “Fall Gelb” uygulam tarihi 7 Mayıs olarak açıklanıyor.
İngiliz Savaş Kabinesi şimdi bütün askerlerin Norveç’ten tahliye edilmesini ve ülkeyi Nazilere terk etmeyi tartışıyor: “Durum umutsuz görünüyor”. Norveç’teki Müttefik askerlere acil ihtiyaç duyulan uçaksavar silahlarını taşıyan Kraliyet Donanması’nın bir konvoyu, Luftwaffe’nin bombardımanıyla geri dönmeye zorlandı.
Almanya, “ele geçirilen İngiliz belgelerinden”, Müttefiklerin, bu yılın başlarında Norveç ‘i istila etmeyi amaçladıklarını ve Almanya’nın “koruyucu işgalini” zorladığını iddia ettiler.
Finlandiya’nın Helsinki kentinde düzenlenecek olan bu yaz Olimpiyat Oyunları, Avrupa savaşı nedeniyle kesin olarak iptal edildi.
28 Nisan 1940 Dün gece, İngiliz pilot Yüzbaşı Richard Partridge, bir Alman uçağını vurarak Norveç’e düştü. Barınacak yer arayan, düşen uçakların İngiliz ve Alman mürettebatları aynı çoban kulübesine sığınmak zorunda kalınca mecburen tanıştılar. Durum garipti, ama Yüzbaşı Partridge üç Almanın içeri gelmesini emretti ve Norveç kulübesini paylaştı. Almanlar, yardımından dolayı yüzbaşıya uysalca itaat ettiler. Alman ve İngiliz hava adamları bu sabah birlikte kahvaltı yaptılar ve daha sonra bir Norveç kayak devriyesi tarafından yakalandılar.[3]
29 Nisan 1940 Kral Haakon ve Norveç hükümeti, İngiliz kruvaziyer HMS Glasgow’a binerek, 1000 km kuzeye Norveç’in elinde bulunan birkaç kasabadan biri olan Tromsø’ya gidiyor.
ABD Başkanı Roosevelt İtalya’yı savaşa girmemek için ikna etmeyi umarak “Sevgili Signor Mussolini: diye hitap ettiği Il Duce’e kişisel bir telgraf gönderdi.[4]
Sovyet subayı NKVD’nin baş amiri olan Vasily Blokhin, bu ay 7000 Polonyalı savaş esiri için şahsen ateş eden Kızıl Bayrak Emri alıyor. Blokhin, beş NKVD icra merkezinden (Katyn dâhil) biri olan Kalinin hapishanesinde infazları gerçekleştiriyor. 4 Nisan’dan bu yana 20.000’den fazla Polonyalı vuruldu, gece cesetleri toplu mezarlara gömüldü. Blokhin NKVD üniformasını temiz tutmak için bir kasap önlüğü ve uzun deri eldiven giyiyor. Walther Model 2 tabancalarını kullanarak, gecede 250 asker vurdu ki bu onu tarihin en kanlı celladı yapıyor.
30 Nisan 1940 Berlin’deki Amerikalı gazeteci William Shirer: “İngilizlerin Norveç’i çok ciddiye aldıklarından şüphe duyuyorum.”
Norveç’ten “Nazi zulmünü temizlemeye” geldikten 2 hafta sonra, müttefik askerleri Luftwaffe baskısı altında Namsos ve Åndalsnes limanlarından tahliye ediliyor. Norveç’te müttefikler muazzam kayıplar yaşadı; Teğmen Adams: “Sherwood Ormancıları’ndan 1200 kişiden sadece 120 adam kaldı”
ABD’li Pittsburghlular, Adolf Hitler’in Milletler Cemiyeti tarafından yargılanması için nakit olarak 1 milyon dolarlık bir ödül verdiler.
Fransız savaş gemisi Maillé Brézé, kendi torpidolarından birinin yanlışlıkla güverteye ateşlendikten sonra battı, 25 denizci öldü.
Notlar
[1] http://research.calvin.edu/german-propaganda-archive/unser40.htm
[2] http://www.thewarillustrated.info/34/british-forces-have-landed-in-norway.asp
[3] https://www.fleetairarmoa.org/news/on-this-day-27-april-1940
[4] https://www.mtholyoke.edu/acad/intrel/WorldWar2/fdr13.htm