MANZUM EDDA İskandinav Mitolojisinde MS 8 veya 9. Yüzyıla tarihlenen İskandinav söylencelerini içeren şiir koleksiyonu olup, Eski Edda veya Saemund’un Eddası adlarıyla da bilinmektedir.
Manzum Edda Tarihçe
Şiirler ilk olarak 1270’lerde Konungsbok (Codex Regius) adıyla Eski İskandinav diliyle yazıya geçirildikten sonra 1643’de Skálholt piskoposu Brynjólfur Sveinsson’un (1605–1675) dikkatini çekmiş, çalışmanın doğruluğu tartışma konusu olunca din adamı derlemeyi 12. Yüzyılda yaşamış bir rahip olan Bilge Saemund’a (1056–1133) atfetmiştir.
Brynjólfur Sveinsson, 1643’de derlemeyi Danimarka kralı IV. Christian’a göndermiş, yazma bu tarihten sonra bundan sonra Kraliyet Kitabı olarak adlandırılmıştır. Asırlarca Kopenhang Kraliyet Kütüphanesinde saklanan yazma 1971’de İzlanda’ya geri gönderilmiştir. Kitabın ilk bölümünde yaratılış ve tanrılar hakkında bilgi vermekte ikinci bölümde Sigurd, Brynhildr ve Gunnar gibi İskandinav kahramanlarına dair efsaneler anlatılmaktadır. Manzum Edda’nın en önemli bölümü Völuspa adlı şiir olup, tanrının bir kâhini ziyaret ettikten sonra yeryüzünün yaratılışı, bugünkü durum ve Ragnarök adıyla bilinen yıkımı ve sonrası hakkında bilgi edinmesini içermektedir.
Vezin değişikliği göstermeyen ve dörtlüklerden oluşan Edda şiirleri türdeş görünmekle birlikte içerik ve üslup bakımından birbirlerinden farklıdırlar. Kimisinde tanrılar arasındaki konuşmalar soru cevap tarzında verilirken kimisi artarda gerçekleşen olayları anlatan ve araya konuşmalar sıkıştıran balad tarzındadır.
Codex Regius’ta yer alan şiirler:
- Völuspá (Bilge kadının kehaneti)
- Hávamál (Yüce olanın söyledikleri)
- Vafthrúdnismál (Vafthrúdnir’in baladı)
- Grímnismál (Grímnir’ın baladı)
- Skírnismál (Skírnir’ın baladı)
- Hárbardsljód (Hárbard’ın şarkısı)
- Hymiskvida (Hymir’in şiiri)
- Lokasenna (Loki’s kavgası)
- Thrymskvida (Thrym’in şiiri)
- Völundarkvida (Völund’un yeri)
- Alvíssmál (Alvís’in baladı)
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016