İsmail (Arapça: إسماعيل, İbranice יִשְׁמָעֵאל), Yahudi Mitolojisinde Abraham’ın (İbrahim) karısı Sarah’ın (Sare) hizmetçisi Hagar’den (Hacer) doğan büyük oğlu olup, İshak’ın 137 yıl yaşamış yarı üvey kardeşidir (Tekvin 16:3, 25:17). Eski Ahit’te İşmael adıyla, Yunanca, Latince ve Arapça’ya İsmail formunda geçen peygamberin adı İbranice İşma (duymak) ve El (Tanrı) kelimelerinin birleşiminden oluşup, “Allah duydu” anlamına gelmektedir.
İsmail’İn Hayatı
İsmail 13 yaşına geldiğinde Abraham’ın evindeki diğer çocuklarla birlikte sünnet olmuş, 1 yıl sonra Yahveh’in lütfuyla Abraham’ın yaşlı karısı İshak’ı dünyaya getirmiştir. İshak sütten kesildiğinde Sarah kocasından kölesi Hagar ile oğlunu evden kovması gerektiğini onların yeni doğan çocuğun mirasına ortak olmamaları gerektiğini söylemiş, adam pek gönüllü olmasa da Yahveh’e danıştıktan sonra 14 yaşındaki İsmail ile anasını evden kovmuştur. Böylece babaevinden kovulan İsmail, Ürdün sınırındaki Paran’a giderek yerleşmiş burada 12 oğlu olmuştur ki bu çocuklar İslami söylencelerde Arapların atası kabul edilmektedir. Kuran’da peygamber olarak bahsi geçen İsmail’in oğulları yani İsmailîler bugünkü Mekke’nin olduğu yere gelmiş, Zemzem kuyusunu bulmuş ve Kâbe’yi inşa etmişlerdir.
İsmailoğulları
Arap söylencelerine göre İsmailoğullarının adları sırasıyla şöyledir:
- Nebaioth (İlk doğan)
- Kedar (Kureyş Kabilesinin atasıdır)
- Adbeel (Tanrının hizmetkârı)
- Mibsam (Gülümseyen)
- Mişma (İtaat eden)
- Dumah (Kum tepesi)
- Massa (Akşam vakti)
- Hadad (Aslan)
- Tema (Güvenilir Adam)
- Jetur (Asi)
- Naphiş (İçten)
- Kedemah (Öncü)
Kurban Bayramı Geleneği Nasıl Başladı?
Eski Ahit’te Abraham’ın (İbrahim’in) kurban etmeye niyetlendiği
oğlu İshak iken İslami söylencelerde İsmail olarak kabul edilmekte ve peygamberi engellemek için gökten bir koç indirildiğinden bahsedilmektedir ki bu inanış Müslümanların Kurban Bayramı âdetinin temelini oluşturmaktadır. Kuran’da Sâffât Suresi’nin çocuğun isimi verilmeden öykü anlatılmakta olduğundan kurban etmesi emredilen çocuğunun kim olduğu konusunda İslam âlimleri arasında tartışmalı olmakla birlikte genellikle İbrahim olduğu inancı yaygındır.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016