Balder, Baldr, Baldur İskandinav Mitolojisinde Tanrı Odin ve eşi Frigg’in oğlu, Nanna’nın eşi, Brono’nun babası olan ışık, neşe, güzellik, masumiyet ve uzlaşma tanrısının adıdır. Aesir ırkından olan Balder beyaz tenli ve olağanüstü güzelliğe sahip bir erkek tanrı olarak tasvir edilmiştir.
Balder’in Öyküsü ve Ölümü
Balder’in Hringham adında o güne dek görülmemiş büyüklükte bir gemisi ve
Breidablik adında evi vardır. Snorri Sturluson’ın Manzum Edda’yı yazdığı 13. yüzyılda İskandinavya Hristiyanlıkla tanıştığı için dini inançlar ters yüz olmuş bu arada Balder de savaşçı bir karakter kazanmıştır. Kendi ölümünü rüyasında gören Baldur’un morali bozulmuş, annesi Frigg yeryüzündeki her nesneye oğluna zarar vermemesi için yemin ettirmiştir. Bununla birlikle ökseotu bu yeminin dışında kalınca Balder kötü kalpli tanrı Loki’nin ayarttığı kör
tanrı Hod tarafından kazayla bu bitkiden yapılmış bir okla vurularak öldürülmüştür. Yeraltı tanrıçası Hel yeryüzündeki tüm canlıların onun için ağlaması durumunda Balder’i bırakacağına söz vermişse de dev kadın Thokk ağlamayı reddedince tanrı ölüler diyarından çıkamamıştır. Tanrılar dev kadın Thokk’un gerçekte kılık değiştirmiş Loki olduğunu anladığında onu yakalayıp, üç kayaya birden bağlamış, başının üzerine de bir yılan koymuşlardır. Yılanın Loki’nin yüzüne damlayan zehrini karısı Sigyn bir tasta toplayarak kocasını korumaya çalışmışsa da zehrin verdiği acı tanrının çırpınmasına ve yeryüzünde depremler olmasına sebep olmuştur. Söylenceye göre dünyanın sonunu geldiğinde Loki serbest bırakılacak Ragnarök sonrasında Balder ve kardeşi yeni dünyayı Tor’un oğullarıyla birlikte yönetecektir. Balder’in cesedi İskandinav geleneklerine göre gemisi Hringham’la birlikte yakılmıştır.
Balder’in trajik ölümü ile Firdevsi’nin Şehnamesinde bahsi geçen kahraman İsfendiyar’ın ölümüyle şaşılacak derecede benzerlik göstermesi dikkat çekicidir. 12. yüzyılda yaşamış Danimarkalı tarihçi Saxo Grammaticus, Gesta Danorum’da Balder’in mitolojik bir karakter değil gerçek bir insan ve tarihi bir kahraman olduğunu iddia etmiştir. Ona göre Balder ve Hod Norveç kralı Gewar’ın kızı Nanna’nın talibi olan iki genç olup, amansızca savaşmış sonuçta rakibini öldüren Hod kızla evlenmiştir.
BALDER’İN RÜYASI
İskandinav Mitolojisinde Vegtam Hanımı öyküsünün diğer adıdır.
BALDR Bkz. Balder
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016