William Tell, Wilhelm Tell, Guillaume Tell

 William Tell (Almanca Wilhelm Tell, Fransızca, Guillaume Tell) 14. yüzyılın başlarında yaşadığına inanılan okçuluk yeteneğiyle tanınan İsviçreli efsanevi bir kahramanın adı olup, söylenceye göre İsviçre’nin Uri kantonundaki Bürglen kasabasında çiftçilik yapmaktaydı.

William Tell Efsanesi

İsviçre’yi Avusturya boyunduruğundan kurtarmak isteyen kahraman Avusturyalı yönetici Gessler’in Altdrof meydanında bir direğe astırdığı dük şapkasını selâmlamadığı için tutuklanmıştır. William Tell’in okçuluk becerisinden haberdar olan vali kahramanı oğlunun başına konulan bir elmayı seksen adımdan okla vurma cezasına çarptırmış dahası elmayı vuramaması halinde ikisini de idama çarptıracağını söylemiştir. Eline iki ok alan William Tell’in ilk atışında bu güç işi başarmış ve oğlunu yaralamadan elmayı ortadan ikiye bölmüştür. Gessler, kahramana ikinci oku neden aldığını sorunca William Tell’in oğlunun ölmesi halinde dükü kalbinden vurmak için kullanacağını açıklamıştır. Hapsedilmek üzere gemiyle Küssnacht kalesine gönderilen kahraman çıkan fırtınada kaçmayı başararak, geri dönmüştür. Gessler’i bulup bir okla vurarak öldüren kahramanın İsviçrelilerin Avusturya’ya karşı giriştikleri ayaklanmayı başlattığına inanılmaktadır.

William Tell’in öyküsünün yazarı

William Tell’in öyküsü ilk olarak Melchior Russ tarafından 1482’de yazılmış olup, Avusturya dükünün tavırlarının İsviçre isyanını kışkırttığını kaydeden pek çok tarihçinin notlarında William Tell’in adı ve öyküsüne rastlanmaması kahramanın tarihi bir karakter olmadığını düşündürmektedir. Dahası Danimarkalı Saxo Grammaticus’un Kral Harold’un korumalarından Palnatoki adlı bir okçu hakkında anlattığı bir öykü de karakterin ödünçlenmiş bir kurgu olduğuna sağlam bir kanıt teşkil etmektedir. Söylenceye göre yeteneğiyle övünen Palnatoki sarhoşken çok uzatan küçük bir elmayı okuyla ilk atışta vuracağını iddia etmiş, kıskanç silah arkadaşları adamın sözlerini krala yetiştirince Harold, korumasına oğlunun başına yerleştireceği bir elmayı vurmasını emretmiştir. Onca yıl hizmet ettiği kralın davranışına içerleyen Palnatoki tıpkı William Tell gibi oğluna zarar verme durumunda krala karşı kullanmak için ikinci bir ok daha almışsa da ilk atışta oğluna zarar vermeden elmayı vurmayı başarmıştır. İki öykünün benzerliği ortada olup dahası aynı motifi içeren masal ve efsanelere Finlandiya, Orta Asya, Rusya ve İran folklorunda da rastlanmıştır.

Friedrich von Schiller’in Wilhelm Tell oyunu ve Rossini’nin bu oyundan uyarladığı Guillaume Tell operaları kahramanın popüler olmasını sağlamıştır.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016