Karadeniz ekoloji Karadeniz Türkçesi

Yabangülü veya komar: Karadeniz’in zehirli çiçekleri

Doğu Karadeniz Türkçesi’nde ağu, avu formlarında ‘zehir ‘anlamında ama daha çok zehirli, yenilmemesi gereken ot ve bitkileri tanımlamak için kullanılmaktadır. Erzurum’da ağo, Yusufelinde ağvi, Safranbolu, Zonguldak, Gerede ve Turhal’da Osmanlıca’da kullanılan ağı formları da kaydedilmiştir. Ayrıca Trabzon’da komar adıyla bilinen orman gülü bitkisi de zehirli olduğu için Vakfıkebir ilçesi ile Giresun’da ağu olarak adlandırılmakta ‘kara ağu’ ve ‘sarı ağu’ adlı iki çeşidinin olduğu söylenmektedir.

Oku
İp eğirme terimleri ağırşak ve öreke
Karadeniz Kültürü

İp eğirme terimleri: Ağırşak, Roka

Yün, iplik eğrilen iği ağırlaştırmak için alt ucuna geçirilen yarım küre biçiminde, ortası delik ağaç veya kemik parça Doğu Karadeniz’de ağrişak (Trabzon), ağşak, ağırşak (Şavşat), ağşak (Trabzon, Ordu), eğercek (Giresun) ve eyecäk formlarında kullanılmaktadır. Geçmişte yünün eğrilerek ipe dönüştürülmesinde iğ, ağırşak ve öreke kullanılmaktaydı.

Oku
Karadeniz Kültürü Karadeniz Türkçesi

Akrabalık Terminolojisi (Dünya ve Karadeniz Bölgesi)

Kan ve evlilik yoluyla insanların birbirlerine bağlanma durumuna akrabalık, bir kişinin akrabalık ile ilişkili olduğu kişileri ifade etmek için kullanılan sisteme ise ‘akrabalık terminolojisi’ adı verilmektedir. Bireyin aile içindeki konumunu ve mensubu olduğu topluluktaki statüsünü belirten bu terimlerin incelenmesi ilgili toplumun yaşayışı, kültürü ve diğer halklarla ilişkisi hakkında fikir vermektedir. Kan ve kayın hısımlığı açısından aynı yakınlıktaki akrabalık bağına sahip kimseler çeşitli toplum ve dillerde farklı şekillerde ifade edilmektedir.

Oku
Karadeniz ekoloji

Armut Çeşitleri (Karadeniz Bölgesinde Yetiştirilen)

Armut Roseaceae ailesinin Pomoideae alt grubuna dâhil yumuşak çekirdekli bir meyve çeşidi olup, Latince adı Pyrus’tur. Armutlar, Doğu ve Batı armutları olarak ikiye ayrılmakta, Batı armutları Avrupa, Kuzey Afrika, Yakın Doğu, İran ve Orta Asya bölgelerini kapsamaktadır. Dünyada ekonomik açıdan en önemli armut çeşidi anavatanı Anadolu, Kafkasya ve Orta Asya olduğu Pyrus communis L. olup, bulunduğu bölgenin iklimine ve toprak yapısına adaptasyonu çok fazla olan bu türün 600’ ü aşkın çeşidi bulunmaktadır. Anadolu ayrıca kendiliğinden veya aşılanarak yetiştirilmiş armut türlerinden P. elaeagrifolia (ahlat), P. salicifolia, P. amygdaliformis, P. elagrifolia, P.…

Oku
Karadeniz Kültürü

Anzorot: Türk argosunda ‘kalitesiz rakı’

Anzarot veya anzorot, Trabzon argosunda ‘rakı’, İstanbul argosunda ‘kalitesiz rakı’ anlamında kullanılmaktaysa da gerçekte Türkçe adı anzarot, Latince Astragalus (Papilionaceae) olan İran kökenli Astragalus (Papilionaceae) grubundan bir çalı bitkisidir. Bu ağacın reçinesinin yara tedavisinde kullanılmasına atfen böyle bir yakıştırma yapılmış olmalıdır.

Oku