2017 – Sayfa 126 – Özhan Öztürk Makaleleri

Bıldırcın, Bozbakal, Bozmaka (Karadeniz’in kuşları)

Ağustos 28, 2017Aralık 8, 2022 Özhan Öztürkbıldırcın, Bıldırcın Anası, bozbakkal kuşu, Coturnix coturnix, Crex crex, kara bakal, karadeniz bölgesinde yaşayan kuşlar, Karatavuk, quail0 comment

Bıldırcın Trabzon’un doğusunda buldurcin veya buldurce (Rize) olarak telaffuz edilen sülüngiller familyasından boz renkli bir kuş olup ülkemizde yerli ve göçmen olarak görülmektedir. Anadolu’ya ilkbaharda göçmen olarak gelenler yüksek yaylalara yerleşirler. Erkeğinin boynunda bulunan koyu renkli lekelere sahip olmamalarıyla tanınabilen dişi bıldırcınlar, hafifçe eşeleyip, kuru otlarla doldurduğu yuvalarına bıraktığı 8-14 arasında yumurta üzerinde, 18-20 gün kuluçkaya otururlar.

Oku

Karadeniz ekoloji Makaleler

Karadeniz’in kuşları: Ağrokosara, Ağaç karganağı, Atmaca

Ağustos 28, 2017Ağustos 28, 2017 Özhan ÖztürkAccipiter Nisus, Ağaç karganağı, Ağrokosara, Atmaca, atmacacılık, karadeniz bölgesinde yaşayan kuşlar, Karadeniz'in kuşları, Karatavuk, Sparrowhawk0 comment

Ağaç karganağı Ağaçkakan (Latince Picus Spp), (Akçaabat) Ağrokosara Karatavuk, orman tavuğu (Trabzon). Yunanca ağro (άγριος) “yabani” ve kosara “tavuk” kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. Karadeniz Rumcası ağrokosara ([αγρο-κοσσάρα] Trabzon), ağrokosaros (Gümüşhane), ağrokosaron (Santa, Trabzon, Gümüşhane), ağrokosaro (Of) formlarında kayıtlıdır.

Oku

Karadeniz ekoloji Karadeniz Türkçesi

Angona: Yılan değil oluklu kertenkele

Ağustos 28, 2017 Özhan ÖztürkAngona, kör yılan, langona, ok yılanı, oluklu kertenkele, Pseudopus apodus, Yılan kovma duaları, Yılan zannedilen1 Comment

Angona veya langona, aylık gibi kısa boylu bitkiler arasında veya ormanlık alanda taşların altında ya da yumuşak toprağın içinde yaşayan, ortalama 30 cm uzunluğunda, kuyruğu topuz biçiminde, insanlara hiçbir zararı olmayan gri renkli oluklu kertenkele türünün adı olup, bacakları olmadığından yılana benzediği için zehirli sanılıp öldürülmektedirler. Halk arasında ‘kör yılan’ olarak bilinen angona yılan gibi kıvrak olmadığından yakalanması kolay olup, hareketli göz kapakları ve kolayca fark edilebilecek kulak delikleri ile yılanlardan kolayca ayrılabilirler. Trabzon’da angona ve ankona Rize’de langona ve languna, Gümüşhane’de ankana, Trabzon Şalpazarı’nda ok yılanı, Hemşin’de eğmoyig veya…

Oku

Karadeniz Türkçesi

İşe yaramaz, olmaz olası anlamında ander veya andir

Ağustos 28, 2017 Özhan Öztürkander, ander kaybana, andir, anlamı, İşe yaramaz, karadeniz lehçesi, kelimesi, nedir, olmaz olası, türkçe, Yunanca0 comment

Ander, Doğu Karadeniz Türkçesi’nde ‘fena, kötü, işe yaramaz, olmaz olası eşya, hayvan veya insan’ anlamında kullanılan kelimenin ayrıca ‘sahipsiz, bakımsız’ (Trabzon, Rize), kötürüm, sakat (Trabzon, Rize), tembel (Rize, Gümüşhane), ölüden artakalan eşya (Ordu, Giresun), erkek cinsel organı (Trabzon, Gümüşhane), uğursuz (Trabzon), adı bile söylenmeyecek kadar nefret edilen eşya veya insan anlamları kayıtlıdır. Ander özellikle ander kalmak terimine ‘Kemençe çala çala/ Barmaklarum saz oldi/ Gel çıkalum dağlara/ Ander dağlar yaz oldi’, ‘Asmacuğun dalından/ Alamadum üzümi/ Ander kalsun yaşmağun/Göremedum yüzüni‘ ve ‘ander galsun cahilluk/dedum o gıza baci’ örneklerinde olduğu gibi geleneksel Karadeniz…

Oku

Karadeniz Türkçesi

Çığlık ve haykırış terimleri: Alaz, Kuyis, Alalayis

Ağustos 28, 2017 Özhan ÖztürkAlalayis, Çığlık ve haykırış terimleri: Alaz, karadeniz lehçes, Kuyis, tezahürat, türkçe, Yunanca, Yunancadan Türkçe'ye geçen kelimeler0 comment

Alaz, Doğu Karadeniz Türkçesi’nde ‘Düğün sırasında yapılan eğlence ve sevinçten yapılan tezahürat’ anlamına kullanılan kelime ayrıca ‘kızarıklık’ anlamına da gelmekte olup, kelimenin tespit edilen iki anlamının da aynı kök ile ilişkili olduğu şüphelidir. Karadeniz Bölgesi gibi Anadolu’da da alaz ‘alev’, alazlanma ise “vücutta kızıl lekeler belirmesi” anlamında kullanılmaktadır. Maçka’da nazar değen çocukların üzerinde kor halindeki kömürün gezdirilerek yapılan nazar çıkarma işlemi alazlamak adıyla bilinmektedir. Söz Derleme Sözlüğü’nde Bulgaristan Türklerinde ‘şavklandırmak’ anlamındaki alazıtmak, aydınlık anlamındaki ‘ alaza’ ve Giresun’da tespit edilen ‘karlı, yağmurlu havanın açması’ anlamındaki alazımak kelimelerinin Türçe kökenli ve…

Oku

Ahıraltı: Karadeniz köylüsünün sebze bahçesi cablama denilen çit ile çevrili

Karadeniz ekoloji Karadeniz Kültürü

Ahıraltı: Karadeniz köy evinin sebze bahçesi

Ağustos 28, 2017Haziran 6, 2018 Özhan Öztürkahır, Ahıraltı, avlu, Bahçeye ekilen bitkiler, börül ce, Fasülye, fidelik, Geleneksel, Geleneksel Karadeniz evi, Geleneksel Karadeniz evleri, karadeniz, Karadeniz evleri, köy evini, patates, salatalık, sebze bahçesi, sebze ekimi0 comment

Geleneksel iki katlı Karadeniz evlerinde alt kat kesme ya da yığma taş, üst kat ise ahşaptır. Ahır kapısı yamaç eğiminin aşağı yönüne açılmakta ve üst katta evin en büyük odası yamaç aşağı bakacak şekilde yer almaktadır. Yamacın eğimi yönünde ve ahır kapısının hemen birkaç metre ilerisinde, ailenin ihtiyacı nispetinde ve lahana, mısır (darı, lağus veya lazut), fasulye (bakla, lobiya), kara kabak (kobal), tatlı beyaz kabak (kastaniça), patates (kartof, kartol), salatalık (angur) ziraatı yapılmaktadır. Yaşamsal öneme haiz, Trabzon’da ahıraltı, Giresun’un bazı köylerinde avlı, ayrıca Ordu’dan Artvin’e dek bahçe de denilen bu…

Oku