Adamotu veya Abdüsselamotu (Atropa mandragora)
Adamotu veya Abdüsselamotu, patlıcangiller ailesinden bir otun adı olup (Latince: Atropa mandragora) Türkiye’de adamkökü, adamotu, bitki adamı, adam bitkisi ve kankurutan adlarıyla bilinmektedir.
Şifacılıkta Adamotu
Geleneksel şifacılıkta kabuğunun iltihaplara karşı kullanılmasının yanı sıra kök kısmı insana benzetildiğinden (Pythagoras tarafından ‘insan bitkisi’ olarak adlandırılmıştır) köküne olağanüstü özellikler yakıştırılmış, Antik Çağ’dan itibaren büyücülükte de kullanılmıştır.
Büyücüler bu otu topraktan elle kopararak çıkarmayıp bitkinin etrafında kılıçla üç daire çizdikten sonra sihirli sözler yardımıyla topraktan çıkartırlardı. Böyle yapınca bitkinin büyülü özelliğini kaybetmediğini düşünüyorlardı. Eski Ahit’te Yakup’un karıları Rahel ile Leah tartıştığında Leah, Rahel’in en küçük oğlundan adamotu kökü alarak hamile kalmıştır (Tekvin 30: 14–24). Araplarca ‘Cin elması’ veya ‘Şeytan elması’ olarak adlandılırıp, afrodizyak özellik olduğunu düşünülmüş, Ortaçağ Avrupasında ise şeytan ve cadılık ile özdeşleştirilmiştir. Anadolu’da adamotunun topraktan sökülürken insanı felç eden bir ses çıkardığına inanıldığından bitki kısmen dışarı çıkarıldıktan sonra bir köpeğin kuyruğuna bağlanılarak topraktan çıkarılmakta, bu işlem sırasında bazen köpek ölmekte veya cinsiyet değiştirebilmekteydi.
Ayrıca Oku
| — Adamotları büyük ve etli kökleri olan bitkilerdir. Kök genellikle iki kola ayrılmıştır. Bütünüyle insan vücudunun gövde ve bacaklarını hatırlatması, bir takım söylentilerin yayılmasına yol açmış olsa gerektir. Adamotunun sapı ilkeldir. Çok büyük ve saplı kök yaprakları vardır. Bol çiçeklidir. Bu çiçekler mavi, beyaz, kırmızı veya morumsudur, kök saplarında toplanmıştır. Ak- dcnizin kıyı bölgelerinde yetişen beş çeşit adamotu vardır: eczacılıkta kullanılan çeşidi Sicilya ve Calabria’da pek boldur. Sonbaharda çiçek açar ve özellikle ilâç olarak yetiştirilir. Belladon’dan daha etkili bir şekilde, gözbebeğini büyütme özelliği vardır. Adamotunda belladon’daki alkaloitler (hiyosiyamin ve skopolamin) dışında mandragorin de bulunur.
— Adamotu ve Büyücülük. Hiçbir bitki bu kadar batıl inanışa konu olmamıştır. Bazen insana benzeyen köklerinin garip şekli, adamotunun ün salmasına yardım etmiştir. Musevî geleneğine göre cennette yetişmiştir. Yunanlılarda ve Romalılarda iksir yapımında kullanılır, insanı âşık ettiğine, kısırlığı giderdiğine, . parayı çoğalttığına inanılırdı. Büyücüler dualarında kaba heykeller şeklinde adamotu kullanırlardı. Büyücü toplantılarına gidilirken, eller adamotlu merhem ile oğuşturulurdu. Issız yerlerde, çok defa darağaçlarınm yakınında, her türlü tılsım tedbirleri alındıktan sonra adamotu toplanırdı. O kadar aranan ve kıymetli bir bitkiydi ki, bir araya getirilen köklerle sahteleri bile yapılırdı, (M.L) |