Yunan Mitolojisi Sözlüğü (AO-AR)

Aşağıdaki çalışmam A’dan Z’ye Online sunulan alfabetik Yunan Mitolojisi Sözlüğü‘nün AO-AR harfleri arasındaki bölümünü içermektedir. 

Aoide, Aoede Üç orijinal ilham perisinden birisi olup Melete ve Mneme’nin kardeşidir. Daha sonraları ilham perilerinin (muse) sayısı dokuza çıkmıştır.

Aon, Aonia Deniz tanrısı Poseidon’un oğlu olup Boeotia’da saygı gösterilirdi. Hatta Boeotia, Aon’dan sonra Aonia olarak da adlandırılmıştır (Paus. ix. 5).

Apate Nyks’in kız kardeşi ve Pandora’nın kutusundaki ruhlardan birisinin adı olup hile tanrıçasıdır.

Apaturia 1. Ephesus ile Colophon dışındaki tüm İon (Herodot i. 147) kolonilerinde Ekim-Kasım ayları arasında hayvan kurban edilerek kutlanılan üç günlük bir festivalin adıdır.

2. Athena’nın adlarından birisidir.

Apellun İtalya’da bir aşk tanrısının adı olup Apollon ile ilişkili olmalıdır.

Apemius Attika’da Parnes dağında bulunan sunakta yazan Zeus’un takma adıdır (Paus. i. 32. § 2)

Apemosyne Katreus’un kızı, Althamenes, Aerope ve Klymene’nin kardeşinin adıdır. Althamenes ile Rodos’a gitmiş, orada Hermes tarafından tecavüz edilip hamile kalınca kardeşi tarafından ölüme terk edilmiştir.

Apesantius Nemea yakınalrındaki Apesas dağındaki tapınakta yazılan Zeus’un takma adıdır (Paus. ii. 15. § 3)

Aphaea Pire’nin 26 km güney-güneybatısında bulunan bir ada olan Aegina’nın lokal tanrıçasının adıdır. Yunanca ‘yok olan, ortadan kaybolan’   anlamına gelen Aphaea, Athena veya Artemis’ten gelişmiş olmalıdır.

Aphakitis Koele-Suriye bölgesindeki Aphake kentindeki tapınağına atfen Aphrodite’ye verilen isimdir (Zosimus, i. 58)

Aphareus Perieres ile Gorgophone’nin oğlu, İdas ile Lynkeus’un babası, Leucippus’un kardeşi ve Arena’nın kocası olan bir Messinia kralının adıdır.

Apheidas Arcas ile Leaneira’nın oğlu olup, babası topraklarını evlatları arasında paylaştırıken ona Tegea’yu vermiştir (Paus. viii. 4. § 2)

Apheliotes Kuzeydoğudan esen rüzgârın kişileştirilmiş formudur.

Aphidnus Theseus’un arkadaşlarından birsi olup, Theseus ile Peirithous tarafından kaçırılan Helen’e aşık olmuştur.

Aphrodite Aşk ve güzellik tanrıçasının adıdır. Hesiodos’a göre dalgaların köpüğünden doğmuştur. Homeros’a göre Zeus ile Dione’nin kızıdır. Doğu kökenli olduğu sanılan tanrıça başlangıçta bereket tanrıçası iken zamanla farklı nitelikler hatta isimler kazanmıştır. Topal ve çirkin Hephaistos ile evlendirilen tanrıça eşini başta Ares ve Adonis olmak üzere sık sık aldatmıştır.

Roma panteonuna Venüs adıyla geçen bu tanrıçaya Yunanistan ve İtalya’nın yanı sıra Anadolu’da büyük saygı gösterilmekte ve onuruna festivaller düzenlenmekteydi.

Aphrodite’in Takma isimleri:

Akidalia, Akraia, Amathusia, Ambologera, Anadyomene, Androphonos, Apostrophian, Arakynthias, Areia, Argennis, Delia, Despoena, Dionaea, Doritidos, Epidaetia, Epistrophia, Epitragia, Epitymbria, Eriboea, Erykine, Euploia, Genetyllis, Hekaerge, Hippodameia, İdalia, Kllipygos, Kataskpoias, Knidan, Kolias, Ktesylla, Kyria, Kypris, Kytherea, Limenia, Mekhanitis, Melaenis, Melinaea, Migonitis, Morpho, Nikephoros, Nymphia, Olympian, Pandemos, Paphia, Peitho, Pelegia, Philia, Pontia, Praksis, Skotia, Urania, Zephyritis, Zerynthia.

Aphrodite’nin Kuşağı Tanrıçanın istediği kişiyi kendine aşık etmek amacıyla kullandığı sihirli ipin adıdır.

Aphrodite Pandemos Aphrodite’nin barış ve uyum tanrıçası olarak kabul edildiği bir versiyonunun adıdır.

Aphros Kronos ile Philyra’nın oğlu olan bir deniz kentaurunun adıdır.

Apis Argoslu bir falcı ve hekimin adı olup, bazı efsanelerde adını Peloponesos’un eski adı olan Apis Gaia’dan alan kralı olarak gösterilir.

Apisaon İlyada’da bahsi geçen iki efsanevi karakterin adıdır (Homeros, İlyada xi. 578, and xvii. 3481).

Apollodorus   MÖ 2. Yüzyılda yaşamış bir mitografın adı olup, MÖ 12. Yüzyılda Truva’nın düşüşünden MÖ 143’e dek Yunan tarihini anlattığı ‘Kronika’ adlı bir eseri bulunmaktadır.

Apollon Zeus ve Leto’nun oğlu, Artemis’in ikiz kardeşi olan olan ışık, şiir, müzik, şifa tanrısının adıdır. Yunanların en çok saygı gösterdiği tanrılardan biri olmasına karşın Homeros’a göre Lykialı ve Yunanların düşmanı olması, Anadolu kökenli olduğunu düşündürmektedir.

Hera’nın kıskançlığından korkan Leto’nun Delos adasında Kynthos dağında doğurduğu Apollon, elinde günüş ışınlarından oluşan oklar taşımakta ve Helios ile özdeşleşmektedir. Sürülerin koruyucusu olduğu için Lykeios, tarımın koruyucusu olduğu için Smintheus, evin koruyucu olduğu için Agyieus, güneş tanrısı olduğu için Phoebus adlarıyla da anılmaktadır. Aynı zamanda Delphoi ve Delos kâhinlerinin tanrısı olup, ‘defne ağacı’ Apollon kültünün kutsal sembolüdür.  Doğumundan birkaç gün sonra dev Python yılanını öldürdüğüne dair bir efsane bulunmakta olup, Apollon İtalya’ya (Etrüsk panteonuna) kabul edilen ilk Yunan tanrısıdır.

Apollon Agyieus Apollon’un bir sokak tanrısı olarak adlarından birisi olup, Atina’da evlerin girişinde onuruna bir taş sütun dikilmekteydi.

Apollon Karneios Apollon’un adlarından birisi olup, yağmur yağdırmasıyla ilişkilidir.

Apollonia Delos adasında kutlanılan tanrı Apollon’un doğumu şerefine düzenlenen bir festivalin adıdır.

Apollonius 1. MS 1. yüzyılda yaşamış Kapadokyalı filozof, kâhin ve büyücü olup, Tyana’lı Apollonius adıyla da bilinmektedir.

2. [Eski Yunan] MÖ 3. Yüzyılda yaşamış bir zoanın adı olup, Argonautika’nın yazarıdır.
3. Menippus’un müstakbel eşi olacak iblisi bulan büyücünün adıdır.

Apomyios Zeus’un adlarından birisi olup, ‘sineklerin efendisi’ anlamına gelmektedir.

Apophis Eski Mısır’da Apep olarak bilinen ve evrenin düzenine muhalefet eden yeraltı dünyasına özgü yılanın Yunan kültürüne kabul edilen formunun adıdır. Geç dönemde Seth ile özdeşleştirilmiştir.

Apostrophian Aphrodite’nin takma isimlerinden birisi olup, cinsel suçları ‘reddeden’ anlamındadır (Paus. ix. 16. § 2.).

Apotropaeus Apollon’un adlarından birisi olup ‘insan ve hayvanların koruyucusu’ anlamına gelmektedir.

Apsyrtus Kolhis prensesi Medea’nın erkek kardeşi ve Aia ülkesi kralı Aeetes’in oğlunun adıdır. Annesinin adını Hyginus ‘İpsia’ (Fab. 13), Apollodorus ‘İdyia’ (i. 9. § 23), Apollonius ‘Asterodeia’ (iii. 241) olarak vermiştir. Altın postu elde edip Kolhis’ten Yunanistan’a argo gemisiyle yelken açan Argonautların lideri Yason’la birlikte gitmek isteyen prenses Medea, erkek kardeşini parçalara ayırarak denize atmış, Aites’in askerleri Absyrtos’un parçalarını toplarken Argo gemisi kaçmayı başarmıştır. (Apollodorus. i. 9. § 24; Ov. Trist. iii. 9). Bir başka anlatıya göre Apsyrtus Medeia tarafından alınmamış babası tarafından kız kardeşini yakalaması için gönderilmiştir. Corcyra’da kıza yetişmişse de ülkenin kralı Alkinous, Medeia’yı teslim etmemiştir. Minerva adası açıklarında aşıklara tekrar yetişmişse ama burada Yason tarafından öldürülmüştür (Hyginius Fab. 23.).

Ara 1. Önünde kurban kesilen taş veya toprak tümseklerinin adıdır.

2. İntikam ve yıkım tanrıçasının adı olup, kimi kaynaklarda, Erinyeler de bu isimle tanımlanmaktadır.

Arae Lanetin kişileştirilmiş formudur.

Araethyrea Aras’ın kızı, Aoris’in kardeşi olup, Phliasia’nın en eski kenti Arantea’yı kurduğuna inanılmaktadır.

Arakynthias Aphrodite’nin takma isimlerinden birisi olup, tanrıçanın bir tapınağının bulunduğu Arakynthus Dağı ile ilişkilidir.

Arakhne Lydia’lı genç bir kadının adı olup, bazı kaynaklarda tanrıça Athena’yı gücendiren bir prenses olarak da kayıtlıdır. İnanılmaz güzellikte dokumalar ören Arakhne, sanat ve zanaat tanrıçası Athena’ya bir yarışmada meydan okumuştur. Tanrıça Athena tanrı ve tanrıçaları tüm ihtişamlarıyla bir duvar halısında betimlerken, Arakhne onların serüvenlerini betimlemiştir. Öfkeden gözü dönen Athena kızın mükemmel dokumasını parçalara ayırınca Arakhne kendini asmış, kıza acıyan Athena, Arakhne’yi örümceğe asılı olduğu ipi ise örümcek ağına çevirmiştir.

Arbius Zeus’un takma isimlerinden birisi olup, Girit’te bulunan Arbias dağında tanrıya ibadet edilmesine atfen verilmiştir.

Arcesius Yunanistan’ın batısında İonia Denizi’nde bulunan İthaka adasının kralı olup, Laertes’in babası, Odysseus’un dedesidir.

Ardeas Odysseia’in oğlu ve Latium bölgesindeki Ardea kentinin kurucusunun adıdır.

Areopagos [Eski Yunan] Atina’da Akropolis’in batısında yeralıp kan davalarına bakan mahkemenin adı olup Savaş Tanrısı Ares ile tepe anlamındaki pagos kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur.

Areia 1. Lakedaimonyalıların Aphrodite’ye verdiği takma isimlerinden birisi olup, ‘savaşçı’ anlamındadır.

2. Apollon’dan Miletus’u doğuran kadının adıdır.

Areithous Bir savaş sırasında Lykurgos tarafından öldürülen bir Arkadia kralının adıdır.

Areius Bias’ın oğlunun adıdır.

Arene Aphareus’un üvey kardeşi ve karısının adı olup, İdas ile Lynkeus’un annesidir.

Ares Zeus ve Hera’nın uzun boylu, yakışıklı ve gaddar oğlu olan savaş tanrısının adıdır.

Roma mitolojisindeki eşdeğeri Mars kadar popüler olmamış ve daha çok Trakya bölgesinde bilinip ünü tüm Yunanistan’a yayılamamıştır. Ares, Thebai kentinin koruyucu tanrısı olup Atina’da da Ares tepesi ya da Areopagus denilen mevkide adına bir tapınak bulunmaktaydı. Ares kelimesinin etimolojisi tartışmalı olmakla birlikte ‘intikamcı’ veya ‘yok edici’ gibi bir şey olmalıdır ki kendisine Eris (geçimsizlik), Phobos (korku) ve (nefret) eşlik etmektedir.

Aresthanas Asklepios’u bulup büyüten keçi çobanın adıdır.

Arete 1. Phaeakia kralı Alkinous’un eşi ve Nausika’nın annesinin adı olup, Odysseus’un yolculuğunda kahramana konukseverlik göstermiştir (Odysseia VII,54, 66, 141, 233)

2. Fazilet tanrıçasının adı olup, Herakles’e maceralarında yol göstermiştir.

Arete İnsanın mükemmellik için savaşması düşüncesinin adı olup, Homerik Yunan kahramanlarının yaşam prensibidir. ‘Arete’, başlı başına cesaret demek değildir; cesaret tıpkı yetenek, kararlılık, zekâ, kavrayış gibi ‘arete’yi oluşturan pek çok bileşenden sadece bir tanesidir. Bir savaşçının ‘arete’sinin ölçüsü içinde yaşadığı toplumun, arkadaşlarının hatta düşmanlarının onun hakkında ne düşündükleriyle ölçülebilir. Bu yüzden kahraman ölümden sonra tatsız bir yeraltı dünyasının kendisini beklediğini bildiği halde dünyevi hayatın her anının tadını çıkarmaya çalışmadığı gibi bir an önce ölmek için de çabalamaz. Kahramanın amacı onurlu ve şöhretli bir biçimde yaşamak ve bu değerlere yakışan kahramanca bir ölümdür.

Homerik kahraman aşırı gurur (hybris) yüzünden ‘arete’ prensibinden sapıp düşüncesizce davranır, kendini diğer kahramanlardan üstün tutar ya da tanrılara eş görürse (ate) kaderi tanrılar ya da diğer insanlar tarafından cezalandırılmak (nemesis) olacaktır.

Arethias En eski Yunan destanlarından Altın Post’ta Argonotlar’ın Amazonların elinden kurtulduktan sonra adada tüylerini mızrak gibi atan kuşlarla karşılaştığı Giresun adasının antik çağdaki adıdır. Arethias adası adını savaş tanrısı Ares için yapılmış bir tapınaktan almaktaydı. Anadolu’nun Hıristiyanlaşmasının ardından adaya Sinoplu aziz St. Phokas için yapılmış bir manastır inşa edilmiştir. Fallmerayer bu manastırı bizzat görmüş ve notlarında yer vermiştir: ‘…o zaman Savaş Tanrısının taş heykeli adayı süslediği gibi, bugün de yeşilliğin ortasındaki Bizans manastır kulesi yükseliyor’ (Doğu’dan Fragmanlar, s. 147)

Çok tanrılı dönem ve Hıristiyanlığın ardından İslamlaşma bile adanın kutsallığını ve ziyaret yeri olma özelliğini değiştirmemiştir.

Arethusa Mora yarımadası ve Sicilya’da tanınan bir su perisinin adı olup, Akdeniz’e yayılan elli su perisinin ortak adı olan Nereidler’den birisidir. Nehir tanrısı Alpheus’un aşkına cevap vermeyip Sicilya’ya kaçmış, Sirakuza’da Artemis tarafından bir çeşmeye dönüştürülmüştür. MÖ 500 yıllarında Sirakuza’da (Syracuse) bulunan sikkelerde Arethusa’nın portresi bulunmaktadır.

Aretus Pylos kralı Neleus’un oğludur (Odysseia III, 414).

Arganthoe Rhesus’un karısının adı olup, Truvalılara yardım etmiş, tahta atın kente sokulduğu gece Yunanlarca öldürülmüştür.

Arge Hyperborlu bir kızın adı  olup, Leto, Artemis, Apollon ve Opis ile Delos’a gelmiştir.

Argeia Argos kralı Adrastus’un kızı, Aegialeus, Amphithea, Kyanippus ile Deipyla’nın kardeşi, Polynikes’in karısı, Thersander’in annesinin (kimine göre Tinneus’un) adıdır.

Argeiphontes Hermes’in adlarından biri olup, şafak tanrısı anlamındadır.

Argeius Likymnius ile Perimede’nin oğlu, Melas ile Oeonus’un kardeşi olup, Oekhalia’da Herakles tarafından öldürülmüştür.

Argennis Aphrodite’nin takma isimlerinden birisi olup, Agamemnon’un gözdelerinden Argennus’un Kephissus nehrinde ölümünün ardından yaptırdığı Aphrodite Argennis tapınağından adını almıştır.

Arges Uranos ve Gaia’nın oğlu olan Brontes ve Sterops ile birlikte üç tepegözden (Kyklop) birisidir. Arges ve kardeşleri Zeus’un kendilerine bağışladığı özel güçlere sahiptir:

Arges ‘parlaklık’, Bruno ‘gök gürültüsü’, Streops ‘yıldırım’.

Argeus Phriksos ile Khalkiope’nin oğlu, Kytisorus, Melanion ve Phrontis’in kardeşi olup, gemisi batınca 3 kardeşiyle birlikte Kolhis’e giden Argo tayfası tarafından kurtarılmıştır.

Argikida Yüz gözlü canavar Argos’u öldürdüğü için Hermes’e yakıştırılan isimlerden birisidir.

Argiope 1. Philammon’dan ozan Thamyris’i doğuran Parnassuslu su perisinin adı olup, Philammon onu evine almak istemeyince Trakya’ya Odrysialıların ülkesine gitmiştir (Apollod. i. 3. § 3).

2. Eleusinyalı bir su perisinin adı olup, Brankhus’tan Kerkyon’u doğurmuştur.

Argo Athena’nın yardımıyla Argos tarafından yaptırılan, İason’un kumandasındaki tayfalarla altın postu elde etmek için Yunanistan’dan Kolhis’e seyahat edip, ülkesine geri dönmeyi başaran efsanevi geminin adıdır.

Argo gemicileri, Argonotlar, Argonaut Kolhis’e (Aea), altın postu ele geçirmek amacıyla, Argo gemisiyle giden sayıları elliyi aşan denizcilerin adıdır. Efsaneye göre Teselya’da bulunan İolkos tahtını kardeşi Aison’un hakkı olmasına karşın zorla ele geçiren kardeşi Pelias, yeğeni İason’u Yunanistan’ın en yiğit denizcileriyle birlikte efsanevi Altın Post’u ele geçirmesi için uzaklardaki Kolhis’e göndermiştir. Argonotlar çeşitli maceraların ardından Kral Aietes’in krallığına varmış, Kral postu verebilmek için İason’a zorlu testlere tabi tutmuş, kendisine aşık olan kralın büyücü kızı Medea’nın da yardımıyla testleri geçmeyi, kral sözünü tutmayınca da postu ve Medea’yı alıp ülkesine dönmeyi başarmıştır.

Argo gemicileri (Argonotlar):

• İason, Yason [Argo gemisinin kaptanı]: Aeson ile Alkimede’nin oğlu
• Argos [Argo gemisini yapan kişi] Phriksos ile Khalkiope’nin oğlu
• Aethalides [Haberci]: Hermes ile Eupolemeia’nın oğlu
• Tiphys [Gemi dümencisi]: Hagnias veya Phorbas ile Hyrmin’nin oğlu (Boeotia)
• Ankaeus ve Erginus [Gemi dümencileri]: Poseidon ile Astypalea’nın oğulları olup (Milet)
• Peleus ve Telamon: Aeakus ile Endeis veya Kre’nin çocukları (Phthia ve Salamis)
• Kastor: Tyndareus ile Leda’nın oğlu (Sparta)
• Polydeuces: Zeus ile Leda’nın oğlu (Sparta)
• İdas ile Lynkeus: Aphareus ile Arene’nin oğlu (Arene)
• Orpheus: Oeager ile Kalliope’nin oğlu (Trakya)
• Meleager: Oeneus veya Ares ile Althaea’nın oğlu (Kalydon)
• Laokoon: Meleager’in amcası (Kalydon)
• Herakles: Zeus ile Alkmene’nin oğlu, (Tiryns)
• Polyphemus: Eilatus ile Hippea’nın oğlu (Arkadia)
• Hylas: Theiodamas ile Menodice’in oğlu
• Ankae: Lycurgus ile Kleophyle veya Eurynome’nin oğlu (Arkadia)
• Aphidamas ile Cepheus: Aleus ile Neaera’nın oğlu (Arkadia)
• Kalais ile Zetes: Boreas ile Oreithyia’nın oğlu
• Euphemus: Poseidon ile Europa’nın oğlu
• Kalais ile Zetes: Boreas ile Oreithyia’nın oğlu (Taenarus)
• İphiclus: Phylacus ile Klymene’nin oğlu (Phylace)
• İdmon [Kâhin]: Apollon veya Abas ile Kyrene veya Asteria’nın oğlu (Argos)
• Mopsus [Kâhin]: Ampycus ile Khloris’un oğlu
• Akastus: Pelias ile Anaxibia veya Phylomakhe’nin oğlu (İolkus)
• Koronus: Kaenus’un oğlu (Thessaly)
• Admetus: Pheres ile Periklymene’nin oğlu (Pheres)
• Periklymenus: Neleus ile Khloris’in oğlu (Pylus)
• Augeias: Poseidon ile Phorbas veya Hyrmina’nın oğlu (Elis)
• Talaus, Leodocus ve Areus: Bias ile Pero’nun oğulları (Argos)
• Menoetius: Aktor ile Aegina’nın oğulları (Phocis)
• Klytius ve İphitus: Eurytus’in oğulları (Oekhalia)
• Butes: Teleon veya Poseidon ile Zeuxippe’nin oğlu (Atina)
• Eurytion: İrus ile Demonassa’nın oğlu (Phthia)
• İphiklus: Thestius’un oğlu (Aitolia)
• Phlias: Dionysos veya Keisus ile Araethyrea’nın oğlu
• Nauplius: Klytoneus’un oğlu (Argos)
• Eurydamas: Ktimenus’un oğlu
• Amphion ve Asterius: Hyperasius’un oğlu (Pallene)
• Kanthus: Kanethus’un oğlu (Euboea)
• Eribotes: Teleon’un oğlu (Atina)
• Palaemon: Hephaistos veya Lernus’un oğlu (Aitolia)
• İphitus: Naubolus’un oğlu (Phokis)
• Asterion: Kometes ile Antigone’un oğlu

Argos 1. Peloponnese’in kuzeydoğusunda yer alan pek çok efsanede bahsi geçen antik kentin adıdır. MÖ 7. yüzyılda Sparta’nın büyüdüğü döneme dek bölgenin en büyük kentiydi. MÖ 229 yılında Akhaean birliğine katılmıştır.

2. Phriksos ile Khalkiope’nin oğlu olup Argo gemisini inşa etmiştir.
3. Odysseus’u ülkesine döndüğünde tanıyan köpeğinin adıdır.
4. Zeus’un Niobe’den doğan oğlunun adı olup, Peiras’ın babasıdır.

Argos, Argos Panoptes Yüz gözü olan bir devin adı olup, gözlerinin sayısından dolayı her şeyi gördüğüne inanılmaktadır. Yaratığın tüm vücudu gözlerle kaplı olduğundan, diğerleri kapansa bile en azından ikisi açık durmaktadır. Ekhinda adlı korkunç (dişi) yaratığı uykusunda kafasını keserek öldürmüştür. Hera, yaratığın gözlerini alarak bir tavus kuşunun kanadına yerleştirmiştir. Argos efsanesi, Romalı şair Publius Ovidius Naso’nun (MÖ 43-MS 17) Metamorphoses adlı eserinin 1. kitabında yer almaktadır.

Argynnis Aphrodite’nin adlarından birisi olup, ‘ışıldayan’ anlamına gelmektedir.

Argynon Telkhinlerden birisi olan gümüşçünün adıdır.

Argyra Akhaia pınarının perisinin adı olup, kendisini sık sık ziyaret eden yakışıklı çoban Selemnus’a aşıktır. Çabanın kaybolmasının ardından üzüntüden Selemnus nehrine dönüşmüştür.

Ariadne Girit kralı Minos ile Pasiphae’nin güzel kızının adıdır. Theseus ile aşk yaşayan Ariadne, sevgilisine Minotaur’un labirentinden çıkabilmesi için iplik vermiştir. Thseus ile denize açılan Ariadne Aksos Adası’nda terk edilmiş, burada Dionysos ile evlenmiş ve ölümsüzlük kazanmıştır.

Arima Kilikya’da bulunduğu sanılan ve içinde iki ejderhanın uyuduğuna inanılan bir dağın adıdır.

Arimasplar, Arimaspi, Arimastioi Prokonnesus’lu Aristeas’ın notlarında bahisleri geçen Skythia’nın kuzeydoğusunda yaşayan tek gözlü bir halkın adıdır. Griffinlerin koruduğu altınları çaldıkları için Apollon tarafından yok edilmişlerdir.

Arion 1. Midilli adasında bulunan Methymna köyünden bir şair ve müzisyenin adıdır. Dionysos adına düzenlenen festivallerde söylenen dithiramb adlı şarkıları icat etmiştir. Herodot’un anlatısında korsanlar tarafından denize atılmış ve bir yunus balığı tarafından kurtarılmıştır. Apollon, Arion ile onu kurtaran yunusu gökyüzünde yıldız yapmıştır.

2. İnsan gibi ayakları olup, konuşabilen kanatlı bir atın adıdır.

Arione Poseidon ile Demeter’in mavi yeleli ve insan bacaklı bir at görünümünde olan oğlunun adıdır. Thebai savaşında sahibi Adrastos’un hayatını kurtarmıştır.

Arisbe Teuker’n kızı ve Dardanus’un karısının adıdır.

Aristaios Kır tanrısının adı olup, Apollon ile su perisi Kyrene’nin oğlu, Autonoe’nin kocası ve Actaeon ile Makris’in babasıdır. Gaia tarafından ölümsüz yapılan ve Yunanca ‘en iyisi’ anlamına gelen Aristaios avcılık, sığır sürüleri, arıcılık ve tarımdan sorumluydu.

Aristeas Hyperborluların yanına gitmek için kuzeye seyahat eden bir Apollon rahibinin adıdır. Bir varyantta tanrı Apollon karga formunda kendisine eşlik etmektedir.

Aristodemus 1. Sparta ile yaptığı savaşı kazanmak uğruna kızını kurban eden Messenia kralının adıdır. Fedakarlığı işe yaramayınca kızının mezarında intihar etmiştir.

2. Aristomakhus’un oğlu, Kresphontes ile Temenus’un kardeşi, Eurysthenes ile Prokles’in babası olup, yıldırım düşmesi sonucu ölmüştür.

Aristomakhes Herakles’in büyükbabası olup Kresphontes’in de babasıdır. Mora yarımadasını fethetmeye çalıştıysa da bu düşünü oğulları gerçekleştirecektir.

Aristomenes Spartalılar tarafından esir alınıp derin bir kuyuda ölüme terk edilen 50 Messenialı askerden birisi olup, bir tilki kendisine yol gösterince kurtulmayı başarmıştır.

Arkadia Mora yarımadasının (Peloponnesus) merkezinde dağlık bir bölgenin adı olup adını Arkas’tan almıştır. Pan’ın ikametgâhı olan bölge daha çok hayvancılık yapan çobanların meskeniydi.

Arkas Zeus ile su perisi Kallisto’nun oğlunun adı olup Hera tarafından kıskançlıkla ayıya dönüştürülmüştür. Tam avlanmak üzereyken Zeus tarafından gökyüzünde Ursa Major (Büyük Ayı) ve Ursa minor (Küçük Ayı) adlarıyla bilinen takımyıldızlarına dönüştürülmüştür.

Arke Thaumas’ın kızı, İris’in kardeşinin adıdır.

Arkeisius Zeus ile Euryodia’nın oğlu, Khalkomedusa’nın kocası ve Laertes’in babasıdır (Homeros, Od. xiv. 182,)

Arkhealos Herakles soyundan Temenos’un oğlu ve Büyük İskender’in atası olduğu iddia edilen kişinin adı olup, kardeşleriyle sürgüne gönderildiğinde Makedonya’da Kisseus kentinin kralı olmuştur. Efsanenin Büyük İskender’in soyunu Herakles’e bağlamak için uydurulmuş olması muhtemeldir.

Arkhemoros Nemea kralının oğlunun adıdır. Thebai kentini fethetmeye giden Yediler Nemea’dan geçerken çocuk ile bakısı ile karşılaşmışlar, bakıcısı Yediler’e pınarın yerini tarif ederken çocuğu yılan sokup öldürmüştür. Yedilerden Amphiaraos, çocuğun ölümünü kendi ölümlerine dair bir işaret saymış, çocuğa bu adı vermiştir.

Arnaea Babası İkarus’u sakladığı için Penelope’ye verilen isimdir.

Arne 1. Aeolus’un kızının adı olup, Atina’nın kuzeybatısındaki bulunan Boetialıların atasıydı.

2. Minos’a ihanet edince cüce karga kuşuna dönüştürülen bir kadının adıdır.
3. Poseidon’un dadılarından birisinin adıdır.

Arneos Odysseus’un öldürdüğü dev bir dilencinin adıdır.

Arsenothetys Dionysos’un lakabı olup, ‘kadınsı’ anlamına gelmektedir.

Arsinoe Phegeus’un kızı, Agamennon’un oğlu ve Orestes’in sütannesinin adıdır. Alkmaeon tarafından kandırılıp terk edilince kardeşleri tarafından öldürülmüştür.

Arsippe Minyas’ın kızı, Alkithoe ile Leukippe’nin kardeşi olup, 3 kız kardeş Dionysos’un etkisiyle Leukippe’nin oğlu Hippasus’u parçalayıp yiyince Hermes tarafından kuş veya yarasaya dönüştürülmüşlerdir.

Arsippus Kimine göre Arsinoe’den Asklepius adlı oğlu olmuştur.

Artemis, Kynthia, Amarynthia Vahşi hayvanların (Potnia therion), avcılığın, bitkilerin, erdem ve doğumun tanrıçasının adı olup, taşrada büyük prestiji bulunmaktaydı. Leto ve Zeus’un kızı, Apollon’un ikiz kardeşi olan Artemis, Romalılar tarafından Diana olarak adlandırılmıştır. Kardeşi Apollon gibi ok taşımakta, kendisine su perileri eşlik etmektedir. Başlangıçta kendisine insan kurban edilmemekle birlikte Iphigenia’nın onun adına kurban edilmek istendiği bilinmektedir. Efsaneye göre İphigenia tam sunakta kurban edilecekken Artemis bir dişi geyik göndermiş ve onun kurban edilmesini sağlamıştır. Deloslu kadınlar saçlarını ona adamaktaydı.

Artemis Brauronia Artemis’in adlarından birisi olup, ayı tanrıça anlamına gelmektedir.

Artemis Ephesia Cinsel zevk verici bir tanrıça olarak tasarlanan Artemis’e verilen isim olup Efesli Aziz Paul’un notlarında bahsi geçmektedir.

Artemis Karyatis Lakonia’da bir ağaç tanrıçası olarak tapınılan Artemis’e verilen isimdir.

Artemis Meleagua Cüzzam ve hastalıklara karşı koruyucu tanrıça olarak tasarlanan Artemis’e takılan isimlerden birisidir.

Artemis Orthia Dor tanrıçası Orthia ile Artemis’in birleştirilmiş formudur.

Artemis Tauria Tauris kıyılarında bir tapınağı bulunan Artemis formunun adı olup, Yunan denizcilerce tapınılmaktaydı.

Artemision, Artemis Tapınağı MÖ 550 yılında Efes’te (Ephesus) tanrıça Artemis adına Lidya kralı Kroesus’un emriyle mimar Khersiphron tarafından inşa edilmiş bir tapınak olup eski dünyanın yedi harikasından birisi kabul edilmektedir. MÖ 21 Temmuz 356 tarihinde Herostratus tarafından kundaklanarak yıkılmıştır. Yaşlı Pliny (Tabiat Bilgisi XXXVI.xxi.95), Pompanius Mela (i:17) ve Plutarkhos (İskender’in Hayatı III.5) tapınağın bahsinin geçtiği temel kaynaklardır. Tapınağın kalıntıları 1869 yılında British Museum’un sponsorluğunu yaptığı kazılarda keşfedilmiştir. Pliny’ye göre tapınak 115 m uzunluğunda 55 m genişliğinde mermerden inşa edilmiş, her biri 18 m yüksekliğinde 127 İon sütunu tarafından taşınmaktadır.

Aryballos Yağ ve esans şişesi olarak kullanılan dar boyunlu, damla formunda vazoların adıdır.

Kaynak: Özhan Öztürk. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Phoenix Yayınları. Ankara, 2009