Prometheus
Prometheus, Yunan mitolojisinde Zeus önderliğindeki tanrılar tarafından devrilene dek evrenin yöneticileri olan titanlardan birisi olan kültürel kahramanın adı olup, Olympos dağından ateşi çalarak insanlığa hediye etmiş, ayrıca tıp, navigasyon, yazı ve metal işçiliğini de icat etmiştir.
Titan İapetus ile tanrıça Themis veya Okeanid Klymene’nin oğlu, Atlas, Epimetheus ve Menoetius’un kardeşi, Hesione’nin kocası, Deukalion’un babası olan, Prometheus’un adı Yunanca “önceden düşünen” kardeşi Epimetheus’un ki ise “sonradan düşünen” anlamına gelmekteydi (Hes. Theog. 528; Apollon Rhod. iii. 1087; Aesch. Prom. 560). Zeus ile diğer tanrıların isyanı sırasında Prometheus ile kardeşi Titanları yüzüstü bırakarak Zeus’un tarafında yer almış, bu yüzden savaş sonrasında diğer Titanlar gibi Tartarus’a hapsedilmemişlerdir. Bir efsaneye göre Titan kardeşler insan ve hayvanların yaratılışında da görev almış Prometheus ilk insanı çamurdan şekillendirirken Athena kilden figürlere üfleyerek can vermiştir. Bundan sonra da Prometheus kardeşi Epimetheus’a yeryüzündeki yaratıklara hız, güç gibi özelliklerini kazandırmasını buyurmuştur (Apollod. i. 7. 1; Ov. Met. i. 81). Sıra insana geldiğinde Epimetheus’un elinde verecek kaliteli niteliklerden pek bir şey kalmayınca Prometheus insanı tanrılar gibi dik durabilecek hale getirmiş ve tanrılardan ateşi çalarak insanoğlunun uygarlaşmasının yolunu açmıştır. Tüm bu yaptıklarına karşın Yunan düşüncesinde Prometheus’u yaratıcı bir tanrıdan çok insanoğlunun koruyucusu olarak görmek daha doğrudur. Tüm ailesi Tartarus’a gönderilen Prometheus insanoğlunu tüm tanrılardan çok daha yoğun bir sevgi beslemekteydi. Zeus tüm insanlara öldürdükleri her hayvanın bir parçasını tanrılara sunmasını buyurunca Prometheus bir sığırı iki parçaya ayırmış derisinin içine kemiklerini işkembesinin içine ise etlerini sakladıktan sonra Zeus’a parçalar arasında seçim yapmasını söylemiştir. Zeus aldanıp deriyi seçince Prometheus etleri insanlara götürmüştür. Aldatıldığını anlayıp, Prometheus’un kurnazlığına ve ölümlü insanları korumasına kızan Zeus insanlara ateş göndermeyi kesmiştir. Bunun üzerine Prometheus bir meşale ile ateş alıp, güneşten ateş tohumlarını çalarak insanlara getirmiş, Zeus yine öfkelenerek hem insanlığı hem de Prometheus’u şiddetle cezalandırmıştır. Zeus ayrıca insanoğlunu Pandora adlı kadının kutusunun açılarak dünyaya kötülük ve hastalık yayılmasını sağlayarak insanoğlunu cezalandırmıştır. Bir başka söylencede Prometheus’un ateşi Hephaistos’un demirci ocağından çaldığı söylenmektedir. Kahraman, Zeus tarafından Kafkasya’nın bir dağında bir kayaya kırılmaz zincirlerle bağlanılarak ciğerinin her gün Typhon ile Ekhidna’nın oğlu olan bir kartal tarafından yenilmesi cezasına çarptırılmıştır. Gündüz yenilen karaciğeri her gece yeniden oluşmuş ve işkence aralıksız devam etmiştir. Şifası olmayan bir yara alınca acı içinde kıvranarak tanrılara kendini öldürmeleri için yalvaran ölümsüz Kentaur Kheiron’dan farklı olarak çektiği acıya karşın asla pes etmeyen Prometheus’un özgür kalmasının yolu bir insanın kendisi için ölmesi veya bir kahramanın kartalı öldürerek, zincirleri kırmayı başarmasıydı. Kâhinlik yeteneği olan Prometheus kahraman Herakles’e Hesperidlerin elmalarını Atlas’a toplatabileceğini söyleyerek yardım edince kahraman da kartalı bir okla öldürüp Prometheus’u kurtarmıştır. Herakles böylece sembolik olarak insanoğlunun kurtarıcısına (ve yaratıcısına) karşı borcunu ödemişse de Prometheus adaletsizliğe ve zorbalığa karşı mücadelenin sembolü olarak modern kültürde yerini almıştır.
Kaynakça
Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016
Özhan Öztürk. Folklor Mitolojisi. Pheonix Yayınları. Ankara, 2009
Kardeşlerim,yaklaşık on yıl önce Prometheusun artık kesinlikle sırr olmadığını,onun hankı tarihi şahsiyet olduğunu yerli-yataklı açıklamışım eserimde ama,hala ondan sırlı bir efsane gibi konuşulmaktadır.Allahın bir ayesini bu yerdece hatırlatmazsam olmaz.”Hiç akılla düşünmez misiniz?”.Prometeus sözü “Pro” ve “Methe” sözlerinin birleşmesinden oluşmuştur.”Methe” yunanca “öngören,ileri gören” demektir,yani peyğamber.”Pro” ise Avraam,İbrahim sözlerinin tahrif olmuş halidir.Avraam methe,İbrahim methe,yani Avraam peyğamber,İbrahim peyğamber.Binyıllarca “Avraam methe”,”İbrahim methe” tahrif edilerek “Vramethe”,”Bramethe” ve nihayet Promethe haline düşmüştür.Prometheus kurbanlık eti iki yere bölmüş ve guya Zeusu kandırmışdır.Ama aslında İbrahim peyğambere Allah demiş eti iki yere ayır ve gece hiçbir yerden çıkan alev etin yemeye yararsız kısmını yakmıştır.Olay bu kadar basit yani.Nuh peyğamber zamanından kurbanlık eti tamamen yakarlardı,kimse ondan bir tike yiyemezdi ki Allahındı o et. Ama İbrahim peyğamber zamanından kurbanlığın tamamen yakılması Allahın emriyle durdurulmuşdur,sadece,yunan tasavvüründe bu olay Prometeusun – İbrahimmetheusun Zeusu kandırması gibi anlaşılmıştır.Hakikat yunan efsanesinde bakınız ne acaip bir şekilde tahrif olunmuştur? Zeus Tanrıymışsa Tanrı da kandırıla bilir mi?Allah Allah!Odu insanlara vermesi meselesinin de çok sade izahı var:İbrahim peyğamberin yakılması için o civarda hükümdarın emriyle hiçbir kes evinde ocak yakmamalı ve herkes İbrahim peyğamberin yakılması için odun taşımalıymış.Peyğamber oda atıldığında Allahın emriyla od peyğamberi yakmamış,işi böyle gören hükümdar hayretler içinde onu sağ-salim bırakmışdır ve o da karısıyla ve kardeşi oğluyla Filistin-Ürdün civarına göç etmişdir.Ve hükümdar da insanlara evlerinde,çadırlarında yeniden ocak yakmalarına izin vermiştir.(Çiğ köfte icatı bak o od yasağı devrinden hatıradır).Dağa zincirlenen ise kardeşioğlu Lut peyğamber olmuşdur.Zincirlenmek tabii ki efsanedir,sadece,homoseksüel erkekler toplusu olan beş şehri melekler dağıttıkları zaman Lut peyğamber kızlarıyla kaçarak dağa kalkmış ve bir daha korkusundan,sarsıntıdan dağdan inmemiştir insanlar arasına.O beş şehrin yerinde Ölü deniz yaranmışdır bir gecede.Lut peyamber o hadiseden o kadar korkmuş ki,ciğeri sirroz olmuşdur; bunu yunanlar kartalın onun ciğerini yediği gibi efsaneleştirmişler. Prometheusun gilden insan düzelterek onlara üfürmekle can vermesi bir başka acaipliktir.Yunanlar anlamamışlar ki,gilden putlar düzelten İbrahim peyğamber değil,onun babası Azermiş ve tabii ki onlara can vermiyormuş,kafirlerin inanc yerleri için heykellermiş onlar.Hasta tahayüllerinde abartmışlar yani herşeyi yunanlar.Daha etraflı bilgi sahibi olmak isteyen liseedebiyat com sitesinden okuyabilir benim bu eserimi.Eserin adı:”Prometeus,Zeus efsaneleri yunanların mı?” Sayqı ve sevgilerimle Mirza Hacıyev.Azerbaycan.