Yedikule, Fatih ilçesine bağlı bir mahalle olup, Sirkeci-Florya sahil yolunun (Kennedy Caddesi) kıyısında yer almaktadır. Adını Haliç’in güneybatısındaki tarihi İstanbul surları üzerinde bulunan yedi kuleden almakta olup, Selanik kentinde akropolün kuzeydoğu köşesinde Türkçe ve Yunanca aynı ismi taşıyan bir semt daha bulunmaktaysa da İstanbul’dakine ithafen adlandırıldığı sanılmaktadır.
Fatih, Yedikule nerede? Yedikule mahallesine nasıl gidilir?
Yedikule tarihi
Fatih Sultan Mehmet’in vakfiyesine göre 1458’de kale içerisine dikdörtgen planlı, ahşap çatılı bir mescit inşa edilmişse de 1813 yılında onarılan bu yapı 1905’te yıkılmış günümüze ancak kaidesi, çeşmesi ve minaresi ulaşabilmiştir. Darüssaade
Ağası Beşir Ağa bu mescidin yanına bir sıbyan mektebi inşa ettirmiş, mektep civarına yapılan evlerin zamanla artmasıyla Yedikule Hisarı bir mahallesi oluşmuşsa da 1782 yılındaki yangında hisar tahrip olurken içindeki mahalle de büyük ölçüde yok olmuştur. İstanbul’un fethinden sonra Yedikule civarında Karaman’dan getirilen Rumlar yerleştirilmiş olup, Samatya’ya giden yol üzerinde yer alan olarak da Ayios Konstantinos Kilisesi (Karamanlılar Kilisesi) bu dönemde inşa edilmiştir. Bununla birlikte Karamanlı Mezarlığı’ndan Balıklı Kilsiesi avlusundaki Yunan
Harfleriyle Türçe yazılı birkaç döşeme taşı dışında hiçbir iz kalmamıştır. Bununla birlikte Karamanlılar zamanla Kumkapı, Fener ve diğer semtlere dağılmış olup, Yenkapı 17. Yüzyılda neredeyse tamamen Türkleşmiştir.
Kazlıçeşme sınırında İmrahor Mahallesi ile Hacı Evhadeddin Mahallesi’nin güney
kesimleri üstünde bulunan semt tarihi bir Rum yerleşimi olup, Bizans dönemine ait surlar, Surlar, Mermer Kule, Altın Kapı, Yedikule Hisarı, Yedikule Kapısı, hamam, camiler, çeşmeler, 19. Yüzyılda inşa edilmiş Havagazı fabrikası ve Devlet Demir Yolları istasyon binaları, çeşitli Rum ve Ermeni kiliseleri, azınlık okulları, Yedikule Göğüs Hastalıkları Hastanesi ve Yedikule Mezarlığı yerleşimin önemli tarihi yapılarıdır.
Sahil yolu, Yedikule’nin denizle ilişkisini kesmekle kalmayıp, Mermer Kule’yi de kara surlarından kopararak kıyıda bırakmışsa da Avrupa’yı İstanbul Boğazı’nın altından 3 katlı bir tüp geçitle birleştirecek Avrasya Tüneli’nin yapımı sırasında (2016) sahil yolunun iptal edilerek Mermer Kule’nin güneyinden geçirilmesi dolayısıyla Kara Surları ile Deniz Surlarının Mermer Kule’de birleştirilmesi kararlaştırılmıştır.
Porta Auera veya Altın Kapı, İstanbul’un anıtsal giriş kapısı olup, kentin ana caddesi konumundaki Mese’nin güneye uzanan kolu ile Teodosios surlarının 9. ve 10. Kulelerinin birleştiği mevkide yer almaktaydı.
Samatya yakınlarında İmam Aşir Sokak’ta bulunan İmrahor cami Doğu Konsülü Studios tarafından MS 454”de Studios Manastırı’nın bir parçası olarak kurulan Aya İoannes Prodomos
kilisesi olup, Bayezid döneminde İmrahor İlyas Bey tarafından camiye çevrilmiştir.
Ayrıca Oku: Yedikule Hisarı, Yedikule Zindanları
KAYNAKÇA
Kahya, Yegan (1994). Yedikule. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi 7.İstanbul. s 458-460
Kömürciyan, E.Ç. (1988), XVII. Asırda İstanbul. İstanbul s.25
Refik, Ahmed (1988). Onuncu Asr-ı Hicri’de İstanbul Hayatı (1495-1591). İstanbul. s. 93, 119-120