Rusalka

RUSALKA  (руса́лка) Slav Mitolojisinde cinayet gibi doğal olmayan yollardan ölen genç kadınların su perisine dönüşen ruhlarına verilen isimdir. Erkekleri suyun dibine çekip boğmaya çalıştıklarına hatta işkence ederek öldürdüklerine inanılmakta, rusalkanın acı kahkahasını duyan kişinin yaşam şansını yitirdiği düşünülmekteydi.

Bir söylenceye göre özelikle aşkının ihanetine uğrayınca göle atlayarak intihar eden kızlar rusalkaya dönüşmektedir. Genellikle yeşil saçlı (bazen açık sarı hatta siyah saçlı) güzel kadınlar olarak tasvir edilen rusalkaların onuruna geçmişte Rusali veya Rusalnaia nedelia adı verilen festivaller düzenlenmekteydi. Festival sırasında evler kayın ağacının taze dallarıyla süslenirken, genç kızlar ağaçları çelenklerle süslemekte ve khorovod adlı geleneksel halk dansını yapmaktaydı. Bu pagan dönem inanışa göre rusalkanın gölden ve diğer su kaynaklarında tarlalara su taşınmasını sağlayarak bereket getirmekteydi. Bazı anlatılarda rusalkaların su kuşlarına dönüştüğü ve ayaklarının perdeli olduğundan bahsedilmekte, geceleri ay ışığı altında şarkı söyleyip dans eden bu varlıkların saçlarının kuruması durumunda öleceğine inanılmaktadır. Slav masallarında sıkça rastlanılan rusalka kimi varyantlarda Yunan mitolojisindeki sirenler veya Alman Lorelei gibi insanların ölümüne sebep olan tamamen kötü yaratıklar olarak kiminde ise erkeklere gerçekten âşık olan çekici kızlar olarak tasvir edilmiştir. Rusalki Bulgaristan’da samovily olarak adlandırılmakta olup, vaftiz olmadan ölen kızların ruhlarının öteki dünyaya gitmeyip bu varlığa dönüşeceğine inanılmaktaydı. Nikolay Rimsky-Korsakov’un Mayıs Gecesi (1878) ve Anton Dvorkák’ın Rusalka (1901) adlı operaları Slav folklorundaki Rusalka karakterinden etkisinde yazılmıştır.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016