Enkidu (Sümer Mitolojisi)

Makale: Özhan Öztürk

Enkidu, efsanevi Sümer kahramanı Gılgamış’ın hizmetkârı (sonradan Akad öykülerinde yakın arkadaşı) olarak bahsi geçen varlığın adı olup, yaratıcı tanrıça Aruru tarafından kilden Anu’nun özü görünümünde yoğrulmuştur.

Enkidu ve Gılgamış

Sümer efsanelerinde Enkidu vücudu kıllarla kaplı, ormanda yaşayan bilge ama vahşi bir orman adamı olarak tasvir edilmekte olup, uygar insan Gılgamış’ın zıttı olarak vahşi insan tipinin ilk örneğidir. Bir söylenceye göre ülkesinin tüm erkeklerini ölesiye çalıştıran kral Gılgamış’ı şikâyet eden kadınları haklı bulan Enki’nin kahramanın enerjisi ve vaktini başka alanlara yöneltmek için yarattığı tanrı Anum’a benzeyen aslan formunda bir varlıktır. Babil söylencelerinde hayvanların koruyucusu olarak bahsi geçen Enkidu bir fahişe ile birlikte olduktan sonra hayvanların gözünden düşmüş ve insana dönüşmüştür.

Gılgamış ve Enkidu ilk karşılaştıklarında birbirlerinin gücünü test etmek için güreşmiş, birbirlerinin gücünü fark eden kahramanlar dövüşün sonunda iyi arkadaş olmuşlardır. Yeraltı ülkesinden çalınan eşyaların bulunması ve sedir ormanının koruyucusu canavar Humbaba’nın ve ilahi boğa Gugalanna öldürülmesi gibi pek çok macerada kahraman eşlik eden Enkidu Gılgamış’a haddini bildirmek isteyen tanrılar tarafından öldürülmüştür. Gılgamış’a âşık olan Tanrıça İnanna kahramandan yüz bulamayınca Gugalanna adlı azgın boğayı Gılgamış’ın üzerine salmış, Enkidu dostunu korumak isterken aldığı yaraları iyileşmeyince canından olmuştur. Gılgamış eski kaynaklardan Eabani, Endimdu, Engidu, Enkita adlarıyla da çevrilen dostunun ölümünden sonra ölümsüzlüğün sırrının peşinde koşmaya başlamıştır.

Enkidu gerek halk söylencelerindeki orman adamı (Bkz. Karakoncolos) gerekse modern edebiyattaki Tarzan veya Orman Kitabı’nın çocuk kahramanı Mowgli karakterlerinin bilinen ilk örneğidir.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016