Kuzey Amerika Yerlileri Mitolojisi Sözlüğü (A)
Aşağıdaki Kuzey Amerika Yerlileri Mitolojisi Sözlüğü veya Kızılderili Mitolojisi Sözlüğü adlı küçük sözlük çalışmamda A harfiyle başlayan konular maddeleştirilmiştir.
A-gaskv Abenaki halkının inanışında Gluskab’ın anneannesi olan bilge bir dağ sıçanı ruhunun adıdır.
A-seni-ki-vakv Abenaki halkının inanışında Gluskap’ın yarattığı taş devlerinin adıdır.
Aakulujusi Kuzey Amerika’nın kutup bölgesi ve Grönland’da yaşayan İnuit halkı (Algonkin halkı tarafından Eskimo (çiğ et yiyenler) olarak adlandırılırlar) inanışında Yaratıcı ana tanrıçanın adıdır.
Aba, Aba İnka Mississippi nehri vadisi boyunca yaşamış, günümüzde bugün Oklahoma’da ikamet eden Çoctav halkının inanışında insanoğlunu yaratan cömert büyük ruhun adıdır.
Ababinili Çikasav halkının inanışında en önemli tanrının adı olup, ‘üstümüzdeki (gökyüzündeki) en büyük kutsal ateş’ anlamına gelmektedir.
Ababinili İnka Geçmişte Kuzey Missisippi ve Alabama’da ikamet eden Çikesav halkının inanışında, güneşten kopmuş olduğuna inanılan ateşin ruhunun adıdır. Ababinili, Çikesav halkının dilinde ‘yukarıda oturan’ anlamına gelmektedir.
Abavine Sierra Nevada’nın güneyinde yaşamış Tübatulabal halkının inanışına göre, ölülerin yaşayanlara insan formunda görünen ruhlarının adıdır.
Açiyalabopa Amerika Birleşik Devletleri’nin güney-batısında New Mexico ile Arizona sınırı arasında Pueblo civarında yaşayan Zuni halkının inanışında tüyleri bıçaklardan oluşan kuşa benzer dev bir yaratığın adıdır.
Açlık Kuzeybatı sahilinde yaşayan Kathlamet halkının inanışında hasırının altında hayvan kemikleri saklayanlara yardım eden bir ruhun adıdır.
Adaoks Kuzeybatı Pasifik’te yaşayan Tsimişian halkının inanışında dünyanın yaratılışı sırasında insan formuna dönüşen hayvan ruhlarına verilen isimdir.
Adavulkanak Güney Alaska’da yaşayan Tlingit halkının dilinde ‘dünyanın her sorununu gören yaşlı adam’ anlamına gelmekte olup, Nascakiyetl’in iki hizmetkârından birisidir (diğeri: Tlievatuvadjigican ‘her şeyi bilen’).
Adekagagvaa Hudson nehri vadisinde yaşayan İrokua halkının inanışında yaz mevsimini temsil eden ruhun adıdır. Kışı güneyde uyuyarak geçirmektedir.
Adlet Kuzeydoğu Kanada’da Hudson körfezi ve Labrador yarımadasında yaşayan İnuit (Eskimo) halkının inanışında köpekle çifteşen kadınlardan doğma 5-10 dölden gelişen kan içici canavarların adıdır.
Adlivun Eskimo halkının inancında yeraltı dünyasının adı ve deniz tanrıçası Sedna’nın ikametgâhıdır.
Ae Kaliforniya’da yaşayan Ejoni halkının inanışında ilk erkek Nokuma’nın eşi olan ilk kadının adıdır.
Aelkuntam British Columbia’da yaşayan Bella Koola halkının inanışında tüm doğa varlıklarının yöneticisinin adıdır.
Agaskv New England bölgesinde yaşayan Abenaki halkının inanışında çok zeki bir dağ sıçanının adı olup, yaratıcı Tanrı Tabaldak’ın insanları yarattıktan sonra elinde kalan tozdan yarattığı Gluskab’ın da anneannesidir.
Agloolik Eskimo halkının inanışında buz altında yaşayan iyi bir ruhun adı olup, avcı ve balıkçılara yardım eder.
Agojo sojo New Mexico’da yaşayan Tewa halkının inanışında sabahyıldızı tanrısının adıdır.
Aguara Tunpa halkının inanışında tilki-tanrının adıdır.
Agudar, Agurur Aleutian adalarında yaşayan İnuit (Eskimo) halkının inanışında avcılara şans veren, ruhun reenkarnasyonunu sağlayan ve insanları kötülükten uzak tutan bir tanrının adıdır.
Aguguks Aleutian adalarında yaşayan Eskimo halkının inanışında cömert yaratıcı tanrının adıdır.
Ahiteskatoneh Montagnais halkının inanışında bahar ve kış ruhları (Nipinoukhe ve Pipounoukhe) için ortaklaşa düzenlenen bir ayinin adıdır.
Ahnt ahs po-mi-kay Meksika’da yaşayan Seris halkının mitolojisinde yer ve göğü yöneten bir tanrının adıdır.
Aholi Kuzey Arizona’da yaşayan Hopi ve Pikya halklarının inanışında bahar tanrısının adı olup tanrıların hiyerarşisinde ikinci sıradadır.
Ahone Doğu Virginia’da yaşayan Povhatan halkının inanışında en büyük tanrının adıdır.
Ahsonutli New Mexico ile Arizona’da yaşayan Navaho halkının inanışında cenneti ve dünyayı yaratan Hermaphrodite bir tanrının adıdır.
Ahuizotle, Ahuizotl New Mexico’nun batısında yaşayan Zuni ve Kuzey Arizona’da yaşayan Hopi halklarının inanışında en azından köpek büyüklüğünde yarı insan yarı maymun efsanevi bir yaratığın adıdır. Irmak kenarlarında dolaşır ve bebek ağlamasına benzer sesler çıkararak insanlarda merak uyandırır. Tuzağına düşenlerin üzerine hırsla atladıktan sonra parçalar. Kurbanların cesedi bir kaç gün sonra gözleri, dişleri ve tırnakları eksik olarak bulunur.
Ahul, Ahula Kuzey Arizona’da yaşayan Hopi halkının inanışında güneş, gökyüzü ve öteki dünyanın tanrısının adıdır. Karayip denizinde, Yutakan yarımadasının doğu sahilinin 16 km açığında bulunan Kozumel adasında bir tapınağı bulunmuştur.
Aikren Karok halkının koruyucu ruhu olan ‘bayağı doğan’ kuşuna verilen isimdir.
Aio Tanrılarla konuşabilen bir Hopi büyücüsünün adıdır.
Aipalovik Eskimo halkının inanışında denizde yaşayan adı cinayet, barbarlık ve yıkımla özdeşleşmiş bir tanrının adıdır.
Aireskouy Soutanditnr Huron gölü civarında yaşayan Huron halkının inanışında başlangıçtan beri varolan bir ruhun adıdır. Savaş ve avcılıkta başarı için ona yakarılmaktadır.
Aisoyimstan Karaayak halkının inanışında ‘kar ve soğuk getiren’ bir ruhun adıdır. Beyaz bir ata binmiş beyazlar giymiş, beyaz saçlı bir adam olarak tasvir edilmektedir.
Akaiyan Algonkin efsanelerinden şifacılığın kunduzlardan öğrenildiğini vurgulayan birisine göre kardeşi Nopatsis’in karısı kendisini haksız yere tecavüzle suçlayınca, Nopayin Akaiyan’ı ıssız bir adaya getirip bırakmıştır. Kunduzların yardımıyla hayatta kalabilen Akaiyan, 1 yıl sonra kardeşinin kemiklerini bulacağı düşüncesiyle adaya dönen Nopatsis karaya çıkınca fırsatını bulup onun kayığına binerek geri dönmüştür. Ertesi yıl kunduzları ziyaret için adaya dönen Akaiyan kardeşinin kemiklerini bulmuştur.
Akalaks Kuzeybatı A.B.D ve Güneydoğu Kanada’yı kapsayan Pasifik Northwest’te yaşayan Kathlamet halkının inanışında gökyüzünde yaşayan ve güneşi taşıyan yaşlı bir kadını anlatan masalın adıdır. Yaşlı kadın, evinden sabah ayrılıp güneşi taşıdıktan sonra akşam olunca evine dönmektedir.
Akba Atatdia Doğu Montana’da yaşayan Krov halkının inanışında ‘her şeyi yaratan’ anlamında bir kelime olup yaratıcı tanrının sıfatlarından birisidir.
Akbalia Doğu Montana’da yaşayan Krov halkının inanışında bedeni ve ruhu iyileştirebilen şifacılara verilen isimdir.
Akhi Objivay halkının Yeryüzüne verdiği isimdir.
Akhlut Alaska’da yaşayan Eskimo halkının inanışında denizde katil balina karada kurt olan değişken bir yaratığın adıdır.
Akiça Alaska Eskimoları’nda (İnuit) ruhani bir güç olarak kabul ettikleri güneşe verdikleri isimdir.
Akna Eskimo halkının inanışında doğum ve bereket tanrıçasının adı olup, ‘ana’ anlamına gelmektedir.
Aktunovihio 18. yüzyıldan önce Minesota’da, dah sonra Arkansas nehri boyunca yaşayan Çayen halkının inancında yeryüzünün ruhuna verilen isimdir.
Alapay Mişupaşup Kaliforniya eyaletinde yaşayan, Hokan dilini konuşan Çumaş halkının inanışında gökyüzünde varolduğuna inanılan ruhlar âleminin adıdır.
Albino ruhlu hayvanlar Neredeyse tüm halklarda albino hayvan avlamak tabudur ve avlayanın lanetleneceğine, avcının av yeteneğini kaybedeceğine hatta en kısa zamanda öleceğine inanılmaktadır.
Aldebaran [Kuzey Amerikan Yerlileri Mitolojisi] Taurus takımyıldızındaki kırmızı yıldızın adıdır.
Alektka Georgia ve Alabama düzlüklerinde yaşayan Creek halkının inanışında savaş sırları ve şifacılık sanatını bilen kişilerin adıdır.
Algon Çipeva halkından bir avcının adı olup, bir gün çayırlıkta 12 yıldız bakiresinin sihirli bir yüzük etrafında dansettiğini görmüş, en genç ve güzel olanı yakalamak istediyse de başarısız olmuş, fare şekline dönüşüp kız tarafından farkediline kızı kaçırmaya muvaffak olmuştur.
Alignak Grönland’dan Sibirya’ya dek yayılmış İnuit (Eskimo) halkının inanışında ay ve hava tanrısının adı olup, med-cezirleri, deniz yaratıklarını kontrol etmektedir.
Alikuipiso Oneida halkının inanışında kahraman bir kızın adıdır. Halkı Mingo kabilesi tarafından yenilgiye uğratıldıktan kaçabilenleri dağarla saklanmış, halkını yok etmek amacıyla izleyen Mingolara sözde kılavuzluk yaparak tuzağa düşürülmesini sağlayan Alikuipiso’da bu sırada öldürülmüştür.
Alkol ti Mani t’aiks British Columbia’da yaşayan Bella Koola halkının inanışında güneşin batısından gelerek yeryüzüne hastalık getiren bir ruhun adıdır.
Alkuntam British Columbia’da yaşayan Bella Koola halkının inanşında insanlık ve hayvanların yaratıcı tanrısı Senks’in yardımcısının adıdır.
Allankue Delaware/Leni Lenape halkının inanışında kuzey yıldızının adı olup, geceleri solgun ışığını cömertçe yeryüzüne göndermektedir.
Allovat Sakima New Jersey, New York, Delaware ve Pennsylvania’da yaşayan Delavare halkının inanışında en önemli varlık kabul edilen büyük ruhun adıdır.
Alom-bag-vinno-sis Abenaki halkının inanışında kanoları batıran su yaratıklarının adıdır.
Alovatsakima Geçmişte New Jersey, New York, Delaware ve Pennsylvania’da yaşayan Delavare halkının (kendilerini Algonkin dilinde ‘yerli halk’ anlamına gelen Leni Lenape olarak da tanımlarlar) inanışında en önemli doğaüstü varlık kabul edilen büyük ruhun adıdır.
Amaguk Kanada’da yaşayan (İnuit) Eskimo halkının inanışında hilebaz ve yalancı bir kurdun adıdır.
Amala Pasifik sahilinin kuzeyinde British Columbia’da Skeena ve Nass nehirleri civarında yaşayan Tmişian halklarının inanışında dünyayı dönerken ekseninde tutan büyük ruhun adıdır.
Amarok Kurt görünümünde bir yaratığın adıdır.
Amitolane New Mexico’da yaşayan Zuni halkının inanışında gökkuşağının ruhudur.
Amotken British Columbia’da yaşayan Saliş halkının inanışında cennete yalnız başına yaşayan yaşlı, bilge ve iyi kalpli yaratıcı tanrının adıdır. Koyote (çakal) onunla insanlarla arasındaki habercidir.
Anamakiu Algonkin halkının inanışında yeraltında yaşayan iblislere verilen isimdir.
Anaulikutsaiks Bella Koola halkının inanışında Nuskesiutsa mağarasında yaşayıp somon balıklarının gçöünü kontrol eden bir nehir tanrıçasının adıdır.
Anaye New Mexico ile Arizona civarında yaşayan Navajo halkının inancında bir grup iblisin adıdır. Nayanezgani ve Thobadzistşini adlı ikizler bunların çoğunu dünyaya inmelerinden önce öldürdüyse de soğuk, açlık, ihtiyarlık ve yoksulluk getiren aneyeler hayatta kalmıştır.
Andaokut, Andakout Vancouer adası ve Flattery burnu civarında yaşayan Nootka halkının inanışında çocukları orman kadını Malahas tarafından çalınan bir kadının gözyaşından doğan doğup Malahası öldürüp çocukları kurtaran bir kahramanın adıdır.
Andikiopek Missouri ve Yellowstone nehri vadilerinde yaşayan Krov halkının inanışında kendisine kurşun işlemeyeceğine inanılan efsanevi bir savaşçının adıdır.
Anenagi Tayapiva’kiga Michigan Gölü civarında, Fox nehri boyunca yaşayan ve Algonkin dili konuşan Foks halkının inanışında göksel bir varlığın (Manitu) adıdır. Aynı zamanda çadırın tepesindeki duman deliğinin de adı olup, dolayısıyla gökyüzünü temsil etmektedir.
Anernek Alaska bölgesinde yaşayan İnuit (Eskimo) halkının inanışında insanın gözle görünmeyen ruhani parçasının adıdır. Gözle görünebilen beden ise ‘Tarnek’ olarak adlandırılır.
Angalkuk Alaska Eskimolarının (İnuit) inanışında gücünü rüyalarından alan bir şamanının adıdır.
Angpetu Dakota halkının inanışında güneş tanrısının adıdır.
Anguta Kanada’nın kuzeyinde bulunan Arktik kutup bölgesinde yaşayan İnuit (Eskimo) halkının inanışında ölülerin öteki dünyaya naklinden sorumlu deniz gök ve yeryüzü tanrısının adı olup, Sedna’nın babasıdır.
Angvusnasomtaka Kuzey Arizona’da yaşayan Pueblo (Hopi) halkının inanışında atalara ait ruhlardan (kaçina) anaç olanların adıdır.
Aningan Grönland’da yaşayan İnuit (Eskimo) halkının inanışında ay tanrısının adı olup Alaska’da İgaluk olarak adlandırılmaktadır.
Anişinabeg İnsan ırkının atası olduklarına inanılan ilk varlıkların adıdır.
Anitsutsa Çeroki halkının yıldızların ruhlarına verdikleri isimdir.
Anivye Superior gölü civarında yaşayan bir Algonkin grubu olan Çipeva halkının inanışında dev bir kokarcanın adıdır.
Anltani New Mexico ve Arizona’da yaşayan Navajo halkının inanışında mısır böceğinin adı olup kadın doğurganlığının sembolüdür.
Anog İte Lakota halkının inanışında biri güzel diğeri çirkin iki yüzü olan dişi bir ruhun adıdır. Anog İte, rüzgârın (Tate) karısı ve gökzyüzünün (Skan) kızıdır.
Anolikvotsaiks British Columbia’da tapınılan dişi bir ruhun adıdır.
Anpao Dakota halkının inanışında şafak tanrıçasının adıdır.
Apanugak Alaska’da yaşayan İnuit (Eskimo) halkının inanışında eski çağlarda yaşamış bir kahramanın adı olup bazen yanlış yola sapmış bir savaşçı olarak da tasvir edilmektedir.
Apikilnik Algonkin dilini konuşan Maontagnis ve Labrador halkların inanışında boyları en çok insan dizine ulaşan, insanların çocuklarını çalan küçük adamların mensup olduğu ırka verilen isimdir.
Apikuni Günümüzde Montana’da yaşayan Karaayak halkının inanışında tütün tanrısının adıdır.
Apistotoke Amerika’nın kuzeybatısında yaşayan bir Algonkin grubu olan Kara ayak halkının inanışında hem iyi ve hayırsever hemde kötü ve uğursuz özellikleri bir arada taşıyan yaratıcı ruhun adıdır.
Apisuahts karaayak halkının sabahyıldızına verdiği isim olup, Natos ile Kokomikeis’in oğlu, Soatski’nin eşi ve Poia’nın babasıdır.
Apotamkin Maine ve New Brunswick’de yaşayan Passamakuodi halkının inanışında uzun köpek dişleri olan kıllı yaban adamının adıdır.
Apoyan Taçi New Mexico’da yaşayan Zuni halkının inanışında gök tanrının adı olup gök tanrıça Avitelin Tsta ile yeryüzü hayatından sorumludur.
Arendivane St. Lawrence nehri boyunca yaşayan Huron halkının inanışında yerlilerin gerektiğinde başvurduğu, sanrı ve oruç gibi yöntemler kullanan şifacı insanların adıdır.
Arnakuagsak, Arnarkuagsag İnuit (Eskimo) halkının inanışında insanların yiyecek ihtiyaçlarını karşılamalarına yardım eden bir tanrıçanın adı olup ‘denizin yaşlı kadını’ manasına gelmektedir.
Asdival Kuzey Pasifik sahilinde yaşayan Tsimşian halkının inanışında tanrı Ho’nun oğlu olup özel güçleri olan bir kar ayakkabısına sahiptir. Bu kar ayakkabılarıyla bir beyaz ayıyı dağa doğru kovalamış ve onun güneşin kızı olduğunu öğrenince evlenmiştir.
Aseni-ki-vakv New England bölgesinde (Massachusets, New Hampsire, Maine Vermont, Connecticut, Rhode İsland) yaşayan Abenaki halkının inanışında taş devlerden oluşan bir ırkın adıdır.
Asgaya Gigagei, Asagaya Gigaei Gerçek vatanları Büyük göller civarı olmasına rağmen Avrupalı göçmenler tarafından doğu Tennessee ve Batı Carolina’ya sürülen Çeroki halkının inanışında şimşeğin ruhu olup, ‘kan rengindeki adam’ anlamındadır.
Asiak İnuit (Eskimo) halkının inanışında insan soyundan gelen hava tanrıçası olup, Eskimo şamanı Angakok’un yakarışlarından etkilenip iyi iklim şartları sunmaya çalışmaktadır.
Asintmah Yeryüzüne hayvanların dağılıp yaşamasını sağlayan ilk kadının adıdır.
Ask Vi Da İd Abenaki halkının inanışında ateşin gücü olup göktaşları ile ilişkilendirilir ve kötü şans getirdiğine inanılır.
Assanut-li-je Athapaskan halkının güneybatıda bulunan çöl bölgesine (Arizona’dan, Texas’a, güneyde Mexico’ya kadar) göç eden Apaçi halkının inanışında Samanyolu’nu yaratan büyük ruhun adıdır.
Atakokai Alaska’da Bering denizine dökülen Yukon ırmağı vadisinde yaşayan yerlilerin inanışında üç ayrı efsaneye konu olan ve adı ‘yanlış yöne kürek çeken’ anlamında bir kahraman adıdır. Kardeşinin kazayla ölümünden sorumlu tutulduğundan dolayı sürgüne gönderilir ve hayvanlarla konuşma yetisini kaybeder.
Atahensik, Ataentsik Hudson nehri vadisinde yaşayan Kayuga, Mohavk, Oneida, Seneka ve Onondaga kabilelerinden oluşan İrokua halkının inanışında bir gökyüzü tanrıçasının adı olup, yaradılıştan öce yeryüzüne inmiştir.
Hahgvehdiyu ve Hahgvehdaetgah adlı ikiz çocuklarını doğurduktan sonra ölmüş, cesedinden dünya yaratılmıştır.
Atahokan Kanada’nın doğusunda Quebec bölgesinde yaşayan Montagne halkının inanışında yaratıcı tanrının adı olup cenneti, dünyayı ve görünen her şeyi yaratmıştır.
Ataksak Kanada’nın kuzeydoğusunda yer alan Baffin bölgesinde yaşayan Eskimo (İnuit) halkının inanışında gök ve neşe tanrısı olup şamanların yakarışları sayesinde kendisiyle bağlantı kurulmaktadır.
Atatarho İrokua halkının inanışında bedeni yılanlarla kaplı dolaşan bir büyücünün adıdır.
Ateş köpekleri Florida’da yaşayan Seminole halkının inanışında daha çok dere ve pınarlarda rastlanılan kuzey-güney doğrultusunda hareket eden küçük sivri kulaklı doğaüstü yaratıkların adıdır.
Ateş Kuşu İrokua halkının inanışında gökyüzünün bekçisi olan şimşek ruhunun adı olup, genellikle kartal formunda tasvir edilmekte ve gerektiğinde insan formuna bürünebilmektedir.
Atira Nebraska’da yaşayan Pavni halkının inanışında yaratıcı gök tanrı Tirava’nın eşi olup, Kadoa dilinde ‘cennet’ anlamına gelmektedir. Pavni folklorunda, çocukların uzun ömürlü, mutlu ve bolluk içinde yaşamaları amacıyla yapılan ‘Hako’ törenlerinin de kılavuzudur.
Atisokan Huron gölünün kuzey sahili ile Superior gölünün iki sahili boyunca yaşayan Ojiba/Çipeva halkının inanışında yaratıcı tanrının adıdır.
Ato Sis New England bölgesinde yaşayan Abenaki halkının inanışında, mink iblisi Moos-bas tarafından gözleri kör edilmiş bir şamanın adı olup aynı anda hem insan hem de yılanın ruhuna sahiptir.
Atotarho İrokua halkının saçları yılandan olup bir bakışta öldüren efsanevi şifacısının adıdır.
Atse Estsan Navaho halkının inanışında Atse Hastin’in karısı olan ilk kadının adıdır.
Atse Hastin Navaho halkının inanışında Atse Estsan’in kocası olan ilk erkeğin adıdır. Karısı gibi o da tanrılar tarafından bir mısır tohumundan yaratılmıştır.
Atsolovas New England’da yaşayan Abenaki halkının inanışında düzenbaz bir karakterin adıdır. Atşen Grönland’dan Doğu Sibirya’ya kadar yayılan topraklarda yaşayan İnuit (Eskimo) halkının inanışında yamyam bir iblisin adıdır.
Attajen Kaliforniya’da yaşayan halkların inanışında Çinigçiniç tarafından yaratılmış ilk insanın adıdır.
Aulanerk Eskimo (İnuit) halkının inanışında, insanlara neşe getiren bir deniz tanrısının adı olup, dalgaları ve gelgiti kontrol etmektedir.
Aumanil Eskimo (İnuit) halkının inanışında iyi ruhlara verilen isimdir.
Aunggaak Eskimo (İnuit) halkının inanışında çocuğun kıyafetine bağlanmış balina ya da diğer hayvanların kemiği, deri parçası gibi objelere verilen isim olup bir çeşit koruyucu tılsım vazifesi görmektedir.
Ava Hon Do New England’ın kuzeyinde yaşayan Abenaki halkının inanışında insanları ısıran böceklerin ruhuna verilen isimdir.
Avaeh Yegendki New York’un batısı ve Ohio’nun doğusunda yaşayan Seneka halkının inanışında, üç kızıyla birlikte yaşayan bilge ve yaşlı bir kadın olup kuğu görünümündedir.
Avaiyo Teva halkının inanışında koruyucu bir ruhun adıdır.
Avakkule Doğu Montana’da yaşayan Siu halkının bir kolu olan Krovlar’ın inanışında insanlara eşek şakaları yapan, yaramaz ve şeytani cüce bir halkın adıdır.
Aves kon va Merkez New York’un doğusunda Schenectady kentinde yaşayan Mohavk halkının inanışında küçük uçabilen bir ruhun adıdır. Kelimenin ikinci hecesi olan ‘Kon’ İnkaların yağmur ve rüzgâr tanrıçasının adı olup aralarında bir bağ olabilir.
Avesus Maine’in kuzeyinde Penobskot vadisinde yaşayan, Algonkin dilini konuşan Penobskot halkının inanışında Ursa Major’a (Büyük Ayı takımyıldızı) verilen isim olup, insani özellikler yakıştırılan tabiat üstü bir yaratık olarak tasavvur edilmektedir.
Avitelin Tsta New Mexico’nun Arizona sınırında Pueblo bölgesinde yaşayan Zuni halkının inanışında toprak ananın adı olup, gök baba Apoyan Taçi ile birleşip hayatı doğurmuştur.
Avonavilona New Mexico’nun Arizona sınırında Pueblo bölgesinde yaşayan Zuni halkının inanışında yaratıcı tanrının adıdır. Güneşi, denizi, denizin üzerindeki yosunları yarattıktan sonra ikiye bölünerek toprak ana ‘Avitelin Tsta’ ve gök baba ‘Apoyan Taçi’yi oluşturmuştur. Yeni oluşan bu iki tanrıdan hayat fışkırmıştır.
Ay maskesi İnuit halkının törensel maskesinde insan yüzü dünyayı, etrafındaki tahta gökyüzünü, iç içe geçmiş iki çember evrenin kademelerini, tüyler ise yıldızları sembolize etmekteydi.
Ayı Kadın Amerika Birleşik Devletleri’nin güneybatısında yaşayan Pueblo kızılderililerinin folklorunda ayıya dönüşen ve ‘Sarı Kadın’ olarak da bilinen karakterdir.
Ayo-Caddi-Aymay, Caddi Ayo Lousiana ve Arkansas bölgesinde Kızıl Nehir civarında yaşayan Kaddo halkının inanışında yaratıcı tanrının adıdır.
Azeban, Az ban Geçmişte New England bölgesinde yaşayan Abenaki halkının efsanelerinde adı geçen hilebaz bir karakterin adıdır.
Kaynak: Özhan Öztürk. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Phoenix Yayınları. Ankara, 2009