Yunan Mitolojisi Sözlüğü (R)
Aşağıdaki çalışmam A’dan Z’ye Online sunulan alfabetik Yunan Mitolojisi Sözlüğü‘nün R harfini içermektedir.
Radamanthys Zeus ile Europe’nin üç oğlundan birisi, Minos ile Sarpedon’un kardeşi olan Giritli kahramanın adıdır. Adalet ve bilgeliğiyle tanınan Radamanthys, bir söylenceye göre Girit kralı Asterion tarafından evlat edinilmiş, bir başkasına göre Hephaistos’un oğludur.
Rakios Giritli Lebes’in oğlu, Manto’nun kocası ve Mopsos’un babasıdır.
Raros Kranaos’un oğlu ve Triptolemos’un babasıdır. Eleusis civarında bulunan ve ilk olarak buğday tarımının gerçekleştirildiğine inanılan ‘Raros Ovası’na adını vermiştir.
Reia Gaia ile Ouranos’un Titanid adı verilen kızlarından birisi olup, Kronos’un karısı, Hestia, Demeter, Hera, Hades, Poseidon ve Zeus’un annesidir. Kronos çocuklarından birisinin tahtını ele geçireceği kehanetini aldığından, doğar doğmaz onları yutuyordu. Bu yüzden Reia en küçük oğul Zeus’u saklayarak yerine yutması için bir kaya vermişti (Hesiodos, Theogonia 453).
Resos Aeneos’un oğlu olan Trakyalı bir kahramanın adı olup, savaşın onuncu yılında birbirinden hızlı atlarıyla Truvalılara yardıma gelmiş bir gün içinde pek çok Yunan öldürdükten sonra geceleyin Odysseus ile Diomedes tarafından öldürülmüştür (Homeros, İlyada X, 434). Bir başka söylenceye göre ise Nehir tanrısı Strymon ile Klio’nun oğludur.
Rhadamanthys Zeus ile Europa’nın üç oğlundan biri olan Girit kralının adıdır (İlyada, xiv, 322). Başka bir hikâyeye göre ise Girit’ten kardeşi Minos’tan kaçarak Boeotia’ya gitmiş burada Alkmene ile evlenmiş ardından dürüst kişiliğinden dolayı yeraltı dünyasının yagıçlarından birisi olmuştur.
Rhakios Argoslu bir korsan olup, Apollon’dan sonradan ünlü bir kâhin olacak Mopsus’a gebe kalmış Kolophon tapınağı rahibesi Manto’yu kaçırarak evlenmiştir.
Rhamnusia Nemesis’in takma adlarından birisi olup, Attika’da ki Rhamnus kentindeki tapınağına atfen verilmiştir (Paus. i. 33. § 2, vii. 5. § 3; Strab. ix. s. 396).
Rhanis Tanrıça Artemis’in maiyetindeki su perilerinden birisinin adıdır.
Rharias Demeter’in takma adlarından birisi olup, Eleusis’te bulunan Rharian ovasında tapınılmasına atfen verilmiştir (Paus. i. 38. § 6).
Rharus Triptolemus’un Eleusisli babasının adıdır (Paus. i. 14. § 2).
Rhea, Dindumene Uranos ile Gaia’nın kızı olup, kardeşi Uranos ile evlenmiş ve Demeter, Hades, Hera, Hestia, Poseidon ve Zeus adlı tanrıların annesi olmuştur. Frigya ana tanrıçası Kybele’nin bir varyasyonu olmalıdır.
Reksenor Phaeakia kralı Nausithous’un oğlu, Khalkiope’un babalarından biri ve Alkinous’un kardeşidir (Apollod. iii. 15. § 6; Hom. Od. vii. 64).
Rhesus Truva’ya kenti Yunan kuşatmasından kurtarmak için yardıma gelen Trakya kralının adı olup kampına gizlice sızan Diomedes ile Odysseus tarafından öldürülmüş bu arada meşhur atı da çalınmıştır (Homeros, İlyada X, 435).
Rhetia Apollon’dan Semadirekli (Samothrakia) Korybantes’i doğuran kadının adıdır.
Rhode Hesiodos’a göre Tethys ile Okeanos’un büyük kızlarının adıdır.
Rhodeia Okeanos ile Thetys’in kızı ve Persephone’un arkadaşlarından birisidir (Hesiodos, Theogonia 351).
Rhodope Trakyalı bir su perisinin adı olup, yaşamı boyunca bakire kalacağına yemin etmesine karşın aşık olduğu Haemus’un karısı olmuş, bu yüzden Artemis tarafından cezalandırılarak kendi ismiyle anılacak bir dağ silsilesine dönüşmüştür.
Rhodos Bkz. Rodos
Rhoekos Bkz. Roikos
Rhoeo 1. Staphylus ile Khrysothemis’in kızı olup Apollon’un aşklarından birisidir. Babası Rhoe’yi kucağında çocuğuyla bulunca bir sandığa koyarak denize bırakmıştır. Sandık Euboea veya Delos’a ulaşmış, kız burada Anius’u doğurmuş (Diod. v. 62) ardından karşılaştığı Zareks ile evlenmiştir.
- Nehir tanrısı Scamander’in kızı olup, Tithonus’tan Laomedon’u doğurmuştur.
Rhoeteia Trakya kralı Sithon ile Akhiroe’nin kızı, Pallene’nin kız kardeşi olup, Truva’da ki Rhoeteium burnuna adını vermiştir.
Rhoetus 1. Peirithous’un düğününde Dryas tarafından yaralanan bir kentaurun adıdır (Ov. Met. xii. 300).
- Phineus’un arkadaşlarından birisi olup, Perseus tarafından öldürülmüştür (Ov. Met. v. 38.)
Rholkos Bir ağacın devrilmesine engel olarak o ağacın perisinin hayatını kurtaran kahramanın adıdır. Periye aşık olmuşsa da perinin habercisi bir arıyı yanlışlıkla öldürünce kör edilerek cezalandırılmıştır.
Rode Poseidon ile Amphitrite’nin kızı ve Helios’un karısının adıdır.
Rodope Ay ve av tanrıçası Artemis’in yoldaşı olan bekaret yemini etmiş Efesli bir genç kızın adıdır. Artemis’i kıskanan Aphrodite tarafından avcı Euthynikos’a aşık edilince, Artemis kızı çiftin birlikte olduğu mağaradan fışkıran Styks adlı bir kaynağa dönüştürmüştü. Bu su kaynağı zamanla bekaret yemini etmiş kızların dürüstlüğünü sınamak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. İnanışa göre suya giren bakirelerin topuklarından yukarısı ıslanmazken, su seviyesi yalan söyleyenlerin boğazına kadar çıkıyordu.
Rodopis Mısırlı genç ve güzel bir kızın adı olup, efsaneye göre yıkanırken sandallarından birisini bir kartal kaparak kral Psammetikhos’un önüne atmış, kral da sandaletin sahibini bulup onunla evlenmiştir (Strabon, XVII, 808).
Rodos Genellikle Güneş tanrısı Helios’un karısı olarak tanımlanmakta ise de bazen Aphrodite’in bazen de Poseidon ile Halia’nın kızı olarak geçmekte, Rodos adasına adını verdiği bilinmektedir.
Rodos Heykeli Yunan heykeltıraş Lindoslu Chares tarafından MÖ 3. yüzyılda yapılan tanrı Helios’un dev bronz heykeli (Kolossus) olup eski Dünyanın Yedi Harikası’ndan birisi olarak kabul edilmektedir.
On iki yıllık bir uğraşın sonucu olarak MÖ 282 yılında tamamlanmış, elli altı yıl sonra MÖ 226 yılında meydana gelen depremde dizlerinden koparak yıkılmıştır. 800 yıl boyunca toprağın üzerinde kalan sadece parmakları bile pek çok heykelden büyük olan parçalarına yaşlı Pliny’de şahit olmuştur. MS 654 yılında halife I. Muaviye kumandasındaki İslam orduları adayı ele geçirmişlerdir. Tarihçi Theophanes’e göre bu dönemde 900 deve yükü tutan heykelin parçaları Edessalı bir tüccara satılmıştır.
Roikos 1. Bahçesinde bulunan yaşlı meşe ağacını yaptığı desteklerle yıkılmaktan kurtaran böylece ağaçta yaşayan ağaç perilerinin (Hamadryad) ölmesini engelleyen, bu davranışı karşılığında mükafatlandırılsa da sonradan tanrıçalara karşı saygısızlık ettiğinden kör edilen bir efsane kahramanıdır.
- Atalante’nin öldürdüğü kentaurlardan birisinin adıdır (Apollod. iii. 9. § 2).
Roiο Staphylos’un kızı ve Hemithea’nın kardeşinin adı olup, Zeus’tan hamile kalınca babası tarafından bir sandık içinde açık denize bırakılarak cezalandırılmıştır. Sandık Euboa’ya ulaşmış, kadın burada doğum yapmış ardından da Zareks adlı birisiyle evlenmiştir.
Roitos 1. Dionysos’un öldürdüğü devlerden birisinin adıdır.
- Lapithler ile Kentauroslar arasında çıkan savaşa katılan ve Dionysos tarafından öldürülen bir Kentaurun adıdır.
Roksane Pers kralı Artakserses’in oğlu Medos’un tecavüz ettiği Kordyas’ın kızının adıdır. Medos ceza korkusuyla kendini Ksarandas nehrine atarak boğulmuş, nehrin adı Euphrate (Fırat) adını alana dek Medos olarak bilinmiştir.
Romis Etrüsklü göçmenleri Latium’dan kovan bir Latin kralının adıdır (Plutarkhos, Rom.2).
Ropalos Phaistos’un oğlu ve Hippolytos’un babası olan Sikyon kralının adıdır.
Rüzgâr Tanrılar Eos ile Astreus’un dört oğlunun adı olup her biri ayrı bir yönden esen rüzgâra hükmetmektedir:
Boreas, Euros, Notos, Zephyros
Rytia Apollon’un oğulları olarak kabul edilen Samothrakeli dokuz Korybant’ın annelerinin adıdır.
Kaynak: Özhan Öztürk. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Phoenix Yayınları. Ankara, 2009