Site icon Özhan Öztürk Makaleleri

Milletler Cemiyeti (League of Nations)

Milletler Cemiyeti, League of Nations

Milletler Cemiyeti, I. Dünya Savaşı sonrası kurulan ve devletler arası anlaşmazlıkları savaşa dönüşmeden çözmeyi amaçlayan uluslararası bir diplomatik örgüttü. Birleşmiş Milletler’in öncülü sayılan bu oluşum, bazı başarılar elde etse de, çoğu zaman ülke çıkarları ön planda tutulduğundan ve bazı devletler otoritesini tanımadığından etkili olamadı. Cemiyet, II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla işlevini yitirdi.

Cemiyet’in temeli, ABD Başkanı Woodrow Wilson’ın 1918’de sunduğu “On Dört Madde” konuşmasına dayanır. Wilson, Paris Barış Konferansı’nda bu fikirleri Versailles Antlaşması’na dâhil etti. Ancak ABD Kongresi, özellikle Senatör Henry Cabot Lodge öncülüğünde, bu antlaşmayı ve Cemiyet’e katılımı ülkenin egemenliğine tehdit olarak görüp reddetti. Wilson bu karara karşı halk turuna çıktı, ancak sağlığı bozuldu ve ABD Cemiyet’e katılmadı.

Buna rağmen Avrupa’da Cemiyet daha fazla destek buldu. İngiltere, Fransa, İsveç, Belçika, İsviçre, Yunanistan, Çekoslovakya gibi ülkelerin desteğiyle 1919’da Cenevre merkezli olarak kuruldu ve 1920 itibarıyla 48 ülke üye oldu.

Ancak Cemiyet, otoritesini kullanmakta çekingen davrandı. Örneğin 1920’de Rusya’nın İran’a saldırısı sonrası İran’ın yaptığı yardım çağrısı reddedildi, çünkü Rusya Cemiyet üyesi değildi ve çağrıya kulak asmaması durumunda Cemiyet’in otoritesi zedelenebilirdi.

Bununla birlikte bazı özel bölgelerde sorumluluk üstlendi. 1919-1935 arasında Fransa ve Almanya arasındaki Saar bölgesi 15 yıl boyunca Cemiyet tarafından yönetildi ve ardından Almanya’ya katıldı. Danzig Serbest Şehri ise Almanya ile Polonya arasındaki çekişmenin merkezindeydi ve yıllarca Cemiyet’in idaresinde kaldı.

Genel olarak Milletler Cemiyeti, ideal bir barış kurumu olarak tasarlanmış, ancak siyasi irade eksikliği, büyük güçlerin ilgisizliği ve yetki sorunları nedeniyle amacına ulaşamamıştır. Yerini 1945’te kurulan Birleşmiş Milletler almıştır.

Exit mobile version