Neolitik Çağ, insanlık tarihinde tarımsal yerleşimlerin başladığı ve Taş Devri’nin sona erdiği dönemi işaret eder. Bu dönemin temel özelliklerinden biri, göçebe yaşam tarzının terk edilip tarım ve hayvancılık sayesinde yerleşik hayata geçilmesidir. Neolitik insanları aynı zamanda daha gelişmiş taş aletler üretmişlerdir; bu aletler daha düzgün yüzeylere ve keskin kenarlara sahipti, sap takılabilmesi için delikler açılmıştı. Bu çağ, ilk mimari yapıların ortaya çıktığı dönem olarak da bilinir. Stonehenge gibi anıtsal yapılarla birlikte, kerpiçten yapılmış daha mütevazı barınaklar da inşa edilmiştir. Bu dönemin mimarisinde taş, kil, kamış ve ahşap gibi basit malzemeler kullanılmıştır.
Tarım Devrimi: İnsanlığın Kaderini Değiştiren #Keşif! 🌾🌍 https://youtu.be/PA3ADojsE40
Tarım ne zaman ve nerede başladı? İlk çiftçiler kimlerdi? Hangi bitkiler ve hayvanlar evcilleştirildi? Tarım devrimi insanlığı nasıl dönüştürdü? (Not: Bu #video ilk 2 çekimimden birisi olup, teknik bir sorun sebebiyle renk ve ses kalitesi açısından sorunludur ancak İnsanın Evrimi (https://www.youtube.com/watch?v=oc127NtK4fs ) ve Sümerler (https://www.youtube.com/watch?v=jAEgHXkzVh8 )arasında mutlaka seyredilmesi gereken geçiş videosudur. Fırsat bulursam yeniden çekmeyi planlıyorum) Yine de seyretmek yerine okumak isterseniz. Şurada: https://ozhanozturk.com/2025/02/05/tarimin-dogusu-insanlik-tarihini-degistiren-devrim/ )
Bu video, tarımın doğuşundan günümüze kadar olan süreci anlatıyor ve insan uygarlığının temellerini atan en büyük devrimlerden biri olan Tarım Devrimi’ni detaylı bir şekilde ele alıyor.
Paleolitik Çağ’da insanlar genellikle mağaralar gibi doğal oluşumlarda barınıyor, ayrıca deriden yapılan örtülerle kaplı basit kulübeler inşa ediyorlardı. Neolitik Dönem ise, insanlar tarafından inşa edilen daha gelişmiş ve kalıcı barınakların başlangıcını temsil eder. Yerleşik yaşam sayesinde, taşınması gerekmeyen yapılar doğaya karşı daha iyi koruma sağlayabiliyordu. Kamışlarla örülen çatılar ve kil ya da çamurdan yapılmış tuğlalar, yalıtım açısından etkili çözümler sunuyordu. Kerpiç, yani kalıba dökülüp kurutulan çamur tuğlalar, uygun maliyetli ve dayanıklı bir malzeme olduğu için yaygın olarak kullanılmıştır. Çatının desteklenmesi içinse kalın dallar veya ağaç gövdelerinden faydalanılmıştır.
Yerleşik yaşama geçiş, toplumsal yapıda önemli değişikliklere yol açtı. Örneğin, kadınlar daha fazla çocuk sahibi olabiliyor, yiyecek fazlası üretilebiliyor ve insanlar toprak üzerinde mülkiyet iddia edebiliyordu. Artan yiyecek üretimiyle birlikte, bu gıdaların saklanması da önem kazandı. Bu amaçla, hava geçirmez özellikte kil kaplar üretildi ve bu kaplar gıdaların uzun süre dayanmasını sağladı. Ayrıca zamanın takibi için takvimler geliştirildi ve bitki ya da hayvan liflerinden dokuma kumaşlar üretilmeye başlandı.
Bu dönemdeki yerleşik yaşam, evlerin kalıcı olarak inşa edilmesini sağladı. Neolitik çağda evlerin inşa biçimi, önceki dönemlere göre daha çeşitliydi. Kerpiç ve kil ile yapılan ve ahşapla desteklenen yapılar, doğaya karşı iyi koruma sağladıkları için tercih edilmekteydi. Bu evler genellikle dikdörtgen biçimliydi ve bu nedenle “uzun ev” olarak da adlandırıldılar. İçlerinde ısıtma ve yemek pişirme amacıyla kullanılan, taş ya da tuğladan yapılmış merkezi bir ocak (ocaklık) bulunurdu. Çatıları çoğunlukla kamış ve ahşaptan yapılır, üst kısmında açılabilen kapaklar veya delikler bulunarak dumanın dışarı çıkması ve hava dolaşımının sağlanması hedeflenirdi.
Önceki Taş Devri dönemlerinden farklı olarak, Neolitik Çağ insanları büyük ölçüde yerleşik topluluklar hâlinde yaşamaktaydı. Artık geçici kulübeler veya mağaralar yerine, kendi elleriyle kalıcı evler inşa ediyorlardı. Dönemin başlarında evler genellikle tek odalıydı, ancak zamanla çok odalı ve hatta iki katlı yapılar da ortaya çıkmaya başladı. Bu evler, genellikle penceresiz ve tek kapılı olurdu. Kerpiç ana yapı malzemesi olarak kullanılmaya devam etti; bazı bölgelerde ahşap iskeletlerle desteklenmiş olsa da çoğunlukla sadece çamurdan tuğlalarla inşa edilmekteydi.