Anitta Tableti, Hititçe yazılmış en eski metin olarak kabul edilir ve dolayısıyla bilinen en eski Hint-Avrupa dili örneğidir. M.Ö. 18. yüzyılda Anadolu’da hüküm süren Kuşşara ve Neşa kralı Anitta tarafından yazılmıştır. Bu tablet, Hitit çivi yazısının en erken örneklerinden biri olup, Hattuşa’da bulunmuştur. Metin, Anitta’nın babası Kuşşara Kralı Pithana’nın Neşa şehrini fethi ve Anitta’nın kendi dönemindeki zaferlerini anlatır.
Hititçe ve Hint-Avrupa Dil Ailesi
Hititçe, M.Ö. 17. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar Orta Anadolu’da konuşulan ve yazılı belgelerle günümüze ulaşan en eski Hint-Avrupa dilidir. “Neşili” olarak da bilinen bu dil, Hitit İmparatorluğu’nun resmi diliydi ve çivi yazısıyla yazılmıştır. Hititçe metinler, ağırlıklı olarak kült envanterleri ve idari belgelerden oluşur ve yaklaşık 30.000 tablet günümüze ulaşmıştır.
Anitta’nın Seferleri ve Hattuşa’nın Laneti
Anitta Tableti, Anitta’nın babası Pithana’nın Neşa’yı fethini ve Anitta’nın kendi dönemindeki zaferlerini anlatır. Anitta, Zalpuwa’nın son kralı Huzziya’yı ve Hattuşa’nın Hatti kralı Piyusti’yi mağlup ederek Hattuşa’yı fethetmiştir. Ancak, Hattuşa’yı yıkıp toprağını otla kaplayarak lanetlemiş ve gelecekte kimsenin orada hüküm sürmemesi için beddua etmiştir.
Anitta Tableti’nin Önemi
Anitta Tableti, sadece dilbilimsel açıdan değil, aynı zamanda tarihsel ve kültürel açıdan da büyük öneme sahiptir. Bu metin, Hititlerin erken dönem tarihine ışık tutar ve Anadolu’daki siyasi yapının oluşum sürecini anlamamıza yardımcı olur. Ayrıca, Hint-Avrupa dillerinin evrimi ve yayılımı konusunda da değerli bilgiler sunar.
Kaynaklar:
-
Anitta (king) – Wikipedia
-
Hittite language – Wikipedia
-
Proclama di Anitta – Wikipedia
-
Hittite language – Infogalactic
-
Hittite Language | EBSCO Research Starters
-
Chapter 4 Society, Culture, and Early Language Contact in Middle Bronze Age Anatolia (Ca. 1950–1650 BCE)