20. Yüzyılın tamamı ve 21. Yüzyılın başlarını kapsayan bu zaman çizelgesi, son 100 küsur yılın askeri tarihini hakkında fikir verirken, Birinci Dünya Savaşı, İkinci Dünya Savaşı, Kore, Vietnam ve düzinelerce başka çatışmayı içermektedir.
1900’ler
7 Eylül 1901 – Çin’de Boxer İsyanı sona erdi
Boxer isyanı
Boxer isyanı, Boksör Ayaklanması ya da Boksör Hareketi, Batı’nın 19. yüzyılda Çin üzerindeki ekonomik ve siyasi etkisine karşı çıkartılan bir ayaklanmadır (2 Kasım 1899 – 7 Eylü 1901). Afyon Savaşları’nda (1839-42, 1856-60), halk isyanlarında ve Çin-Japon Savaşı’nda (1894-95) Çin, yabancılara direnmek için savaşmış, ancak modernize edilmiş bir ordudan yoksundu ve milyonlarca zayiat vermişti. Dürüst ve Ahenkli Yumruklar Derneği’ (“I-ho-ch’uan” veya “Yihequan”) adlı bir Çinli gizli örgüt, Kuzey Çin’de Batı ve Japon etkisinin yayılmasına karşı bir ayaklanma başlatmıştır. İsyanda tüm yabancıların ülkeden çıkartılması hedeflenmiştir. Batılılar tarafından ‘Boksörler’ olarak anılan isyancılar, kurşuna dayanabileceklerine inandıkları fiziksel egzersizler yaptıkları için yabancıları ve Çinli Hıristiyanları öldürdüler ve yabancı mülkleri tahrip ettiler. Boksörler, Haziran’dan Ağustos’a kadar Çin’in başkenti Pekin’in yabancı bölgesini Amerikan birliklerini içeren uluslararası bir güç ayaklanmayı bastırana kadar kuşattı. 1901’de isyanı resmen sona erdiren Boxer Protokolü hükümlerine göre Çin, 330 milyon dolardan fazla tazminat ödemeyi kabul etti.
31 Mayıs 1902 – İkinci Boer Savaşı: Vereeniging Antlaşması ile çatışmalar sona erdi
Boer Savaşı
Boer Savaşı, Boer Savaşı, Güney Afrika Savaşı, İngiliz-Boer Savaşı olarak da bilinir (11 Ekim 1899-31 Mayıs 1902). Britanya İmparatorluğu ile Transvaal Cumhuriyeti ve Özgür Orange Devleti adlı iki Boer cumhuriyeti arasındaki savaştır. Güney Afrika’ya yaklaşık yarım milyon kişilik askeri yığınak yapan Britanya İmparatorluğu, Boerler’i yenilgiye uğratmıştır. II. Boer Savaşı, İngiltere’nin Napolyon Savaşları ile I. Dünya Savaşı arasında girdiği en büyük ve en pahalı savaştır.Savaş, Britanyalılar’ın Güney Afrika’daki garnizonlarını takviye etmeleri üzerine Boerler’in bir ültimatom vermesi, Güney Afrika Cumhurbaşkanı Paul Kruger’in Witwatersrand maden bölgelerinde yaşayan uitlander’lere (çoğunluğunu İngilizler’in oluşturduğu, Felemenk asıllı olmayan yabancılar) siyasi haklarını vermeyi reddetmesi ve İngiliz Yüksek Komiseri Alfred Milner’la İngiltere Sömürgeler Bakanı Joseph Chamberlain’in bu uygulama karşısında saldırgan bir tutum benimsemeleri ile başlamıştır. avaşın bir başka temel nedeni, başta İngiliz para sistemi olmak üzere dünya para sisteminin gitgide altına daha bağımlı duruma geldiği bir sırada, Transvaal’daki dünyanın en büyük altın madeni işletmesinin İngilizler’in doğrudan denetimi dışında kalmasıydı.Savaşın ilk aşamasında, Güney Afrika’daki Britanyalılar hazırlıksız ve askeri bakımdan zayıftı. Boer orduları bir yandan Transvaal’dan Natal üzerine, bir yandan da Özgür Orange Devleti’nden Kap’ın kuzeyine doğru, iki cepheden saldırıya geçtiler. Bu arada Kap Kolonisi’nin kuzey kesimi İngilizler’e karşı ayaklandı ve Boer kuvvetlerine katıldı. Boerler Kara Hafta sırasında (10-15 Aralık 1899) bir dizi önemli çarpışmada İngilizler’i yenilgiye uğratıp Ladysmith, Mafeking ve Kimberley gibi önemli kentleri kuşattılar. Ama çok sayıda İngiliz takviye birliğinin Güney Afrika’ya ayak basmasının ardından savaşın gidişi Boerler’in aleyhine dönmeye başladı.Savaşın ikinci aşamasında, Lord Kitchener ve Roberts 1 Kontu Frederick Sleigh Roberts komutasındaki İngiliz birlikleri kuşatma altındaki kentleri kurtardılar, Boer ordularını yenilgiye uğratarak hızla demiryolu hatlarına doğru ilerlediler. İngilizler’in Şubat 1900’de Blomfontein’i, mayıs ve haziranda da Johannesburg’la Pretoria’yı işgal etmesi üzerine Cumhurbaşkanı Kruger Transvaal’dan ayrılarak Avrupa’ya gitti. Ama Kruger’in Güney Afrika’dan ayrılışıyla savaş sona ermedi ve 1900’ün sonlarında en şiddetli evresine girdi. Christiaan Rudolf de Wet ve Jacobus Hercules De la Rey gibi yetenekli komutanların önderliğindeki Boer komandoları 15 ay boyunca İngiliz askeri üslerine ve ulaşım hatlarına karşı saldırılar düzenlediler.Boerler Mart 1901’de İngilizler’den barış talebinde bulundularsa da bu öneri sonuç vermedi. Sonunda, Mayıs 1902’deki Vereeniging Barışı’yla Boerler bağımsızlıklarını yitirdiler.
8 Şubat 1904 – Rus-Japon Savaşı: Japonlar Port Arthur’da Rus filosuna saldırdığında savaş başlıyor.
Rus-Japon Savaşı
Japonya, XIX. yüzyılın ikinci yarısından sonra kısa bir süre içerisinde teknolojik, askeri ve iktisadi gelişimini tamamlayarak Uzak Doğu’da bölgesel bir güç olarak ortaya çıkmıştır. Rusya, Balkanlar ve Boğazlar üzerinde İngiltere ve Fransa tarafından engellenince yönünü Uzak Doğu’ya çevirerek yeni sömürgeler elde etmek istemiştir. İşte bu siyasi çıkar çatışmaları Japonya ve Rusya’yı karşı karşıya getirmiştir. Rusya’nın Mançurya’da Trans–Sibirya demir yolu hattı inşa etmek istemesi ve Kore hakimiyeti yüzünden 1904–1905 Rus–Japon Savaşı çıkmıştır. Japonya, askeri, siyasi ve sosyal yönden çok iyi organize olmuş, ayrıca İngiltere’nin de desteğini almıştır. Rusya ise ordusunun ve merkezi yönetiminin iyi organize olamaması, kamuoyu desteğinden yoksun olması yüzünden iyi organize olamamıştır. Savaş, Amerika Birleşik Devletlerinin araya girmesiyle 5 Eylül 1905’te Portsmouth Antlaşmasıyla resmi olarak sona ermiştir. Japonya, savaş sonucunda önemli bir zafer kazanarak emperyal kuvvet olarak ortaya çıkmıştır. Japonyaların savaşı kazanması, dünya kamuoyunda büyük yankı uyandırmıştır.
2 Ocak 1905 – Rus-Japon Savaşı: Port Arthur Teslim Oldu
5 Eylül 1905 – Rus-Japon Savaşı: Portsmouth Antlaşması çatışmayı sona erdirdi
1910’lar
21 Nisan-23 Kasım 1914 – Meksika Devrimi: Amerikan kuvvetleri karaya çıktı ve Vera Cruz’u işgal etti.
Meksika Devrimi
Meksika Devrimi, 20. yüzyılın ilk büyük devrimi sayılmaktadır. 1876-1910 arasında Meksika’yı yöneten Porfirio Díaz’ın diktatörlüğünü devirmek amacıyla başlatılmıştır.1800’lü yıllarda Meksika yönetimdeki istikrarsızlığın yanında,1836’da Texas’ı, ardından 1846 ve 1848 yıllarında ABD ile yaptığı savaş sonunda topraklarının çoğunu kaybetmiştir. 1855 yılında Benito Juarez’in Katolik Kilisesi’ne karşı yapılacak olan reform çalışmaları sivil bir savaşın başlamasına neden olmuştur. Juarez’in Meksika dış borcunu ödemeyeceği söylemi üzerine savaş Fransız işgali ile sonuçlanmış ve Fransa, Avusturya Prensi Maximillan’ı Meksika imparatoru ilan etmiştir. 1867 yılında tekrar Devlet Başkanı olan Juarez imparatoru tahttan indirmiştir. Devrim süreci Meksika’nın siyasi, sosyal ve ekonomik yapısına etki ederek günümüz Meksika’sını şekillendirmiştir.1910 yılında devlet başkanlığı seçimlerinde ortaya atılan usulsüzlük iddiaları,[2] New York borsasında yaşanan kriz, köylülerin toprak kayıpları ve Meksika’nın dış borcunun artması gibi sorunlarla başlayan devrim 1917’de yapılan yeni anayasaya kadar sürmüştür. Díaz 1908 yılında emekliye ayrılacağını bildirmesi ile birlikte devrimciler Francisco Madero’yu başkanlık adaylığında desteklemişlerdir. Madero talep olarak Díaz’dan otoritesini Meksika’nın seçkinleri ile paylaşmasını istemiş ve bu istek Díaz tarafından olumsuz olarak karşılık bulmuştur. Daha fazla talepte bulunan Madero, sonrasında Díaz tarafından tutuklanmıştır.15 Haziran 1911 yılında Pancho Villa ve Emiliano Zapata’nın orduları sayesinde Francisco Madero Meksika Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Kendisi de büyük toprak sahibi olan Madero, köylülere toprakların geri verilmesi konusunda Zapata ile ters düşmüş ve Zapata bu duruma karşılık “Özgürlük, Adalet ve Hukuk” anlayışı ile Ayala Planını yayınlamıştır.
I. Dünya Savaşı
28 Temmuz 1914 – I. Dünya Savaşı: Avusturya-Macaristan’ın Sırbistan’a savaş ilan etmesiyle çatışma başlıyor. Birinci Dünya Savaşı hakkında detaylı bilgi için tıklayın.
1. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914’te başlayan ve 11 Kasım 1918’de sona eren Avrupa merkezli küresel savaş. II. Dünya Savaşı’na dek Dünya Savaşı veya Büyük Savaş olarak adlandırılmıştır.
23 Ağustos 1914 – I. Dünya Savaşı: İngiliz kuvvetleri Mons Savaşı’nda savaşa katıldı
23-31 Ağustos 1914 – Birinci Dünya Savaşı: Almanlar Tannenberg Savaşı’nda çarpıcı bir zafer kazandı
28 Ağustos 1914 – I. Dünya Savaşı: Kraliyet Donanması Heligoland Körfezi Savaşı’nı kazandı.
19 Ekim-22 Kasım 1914 – I. Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler Birinci Ypres Savaşı’nda tutunuyor
1 Kasım 1914 – Birinci Dünya Savaşı: Koramiral Maximilian von Spee’nin Alman Doğu Asya Filosu Coronel Savaşı’nı kazandı.
9 Kasım 1914 – I. Dünya Savaşı: HMAS Sydney, Cocos Savaşı’nda SMS Emden’i mağlup etti.
16 Aralık 1914 – I. Dünya Savaşı: Alman savaş gemileri Scarborough, Hartlepool ve Whitby’ye baskın düzenledi
25 Aralık 1914 – Birinci Dünya Savaşı: Noel Ateşkesi Batı Cephesi’nin bazı kısımlarında başlıyor
24 Ocak 1915 – Birinci Dünya Savaşı: Kraliyet Donanması Dogger Bank Savaşı’nı kazandı
22 Nisan-25 Mayıs 1915 – Birinci Dünya Savaşı: Müttefik ve Alman kuvvetleri İkinci Ypres Savaşı’nda savaşıyor
25 Eylül-14 Ekim – I. Dünya Savaşı: İngiliz kuvvetleri Loos Muharebesi sırasında ağır kayıplar aldı
23 Aralık 1916 – Birinci Dünya Savaşı: İngiliz Milletler Topluluğu kuvvetleri Sina Çölü’nde Magdhaba Savaşı’nı kazandı
9 Mart 1916 – Meksika Devrimi: Pancho Villa’nın güçleri sınırı geçti ve Columbus, NM’yi yaktı
31 Ekim-7 Kasım 1917 – Birinci Dünya Savaşı: General Sir Edmund Allenby, Üçüncü Gazze Savaşı’nı kazandı
6 Nisan 1917 – I. Dünya Savaşı: Amerika Birleşik Devletleri savaşa girdi
7 Haziran 1917 – I. Dünya Savaşı: General John J. Pershing, Avrupa’daki ABD kuvvetlerinin komutasını almak için İngiltere’ye geldi.
24-Ekim 19 Kasım 1917 – I. Dünya Savaşı: İtalyan birlikleri Caporetto Savaşı’nda bozguna uğradı
7 Kasım 1917 – Rus Devrimi: Bolşevikler Geçici Hükümeti devirerek Rus İç Savaşı’nı başlattı.
8 Ocak 1918 – I. Dünya Savaşı: Başkan Woodrow Wilson Kongreye Ondört Noktasını özetledi
1-28 Haziran 1918 – Birinci Dünya Savaşı: ABD Deniz Piyadeleri Belleau Wood Savaşı’nı kazandı
19 Eylül-1 Ekim 1918 – I. Dünya Savaşı: İngiliz kuvvetleri Megiddo Savaşı’nda Osmanlıları ezdi
11 Kasım 1918 – I. Dünya Savaşı: I. Dünya Savaşı’nı Müttefikler için bir zaferle sona erdiren bir ateşkes imzalandı.
28 Haziran 1919 – I. Dünya Savaşı: Versay Antlaşması savaşı resmen sona erdirdi.
1920’ler
Haziran 1923 – Rus İç Savaşı: Vladivostok’un Kızıllar tarafından ele geçirilmesi ve Geçici Priamur Hükümetinin çöküşüyle çatışmalar sona erdi.
Rus İç Savaşı
Rus İç Savaşı, 1917 Ekim Devrimi’nden sonra 1918-1922 yılları arasında Bolşeviklerle muhalifleri arasında yaşanan savaştır. Savaş Beyaz Ordu birliklerinin 1918 baharında Beyaz Terör saldırılarıyla başladı. Rus İç Savaşo Çarlık Rusya’sının yıkılmasından sonra komünist yanlısı Kızıl Ordu ile monarşi yanlısı Beyaz Ordu arasında yaşanan iç savaştır. İki taraftan toplam 3 milyona yakın kişi hayatını kaybetmiş ve milyonlarca sivil de savaştan etkilenmiştir. İç savaşı komünistler kazanmış ve SSCB kurulmuştur. Vladimir Lenin ise SSCB’nin ilk devlet başkanı seçilmiştir.
12 Nisan 1927 – Çin İç Savaşı: Kuomintang ile Çin Komünist Partisi arasında çatışmalar başladı.
Çin İç Savaşı
Çin İç Savaşı, II.Dünya Savaşından sonra ülkedeki milliyetçiler ile komünistler arasında hakimiyet tartışması üzerine çıkan savaştır. İki tarafın toplam 2 milyona yakın asker kaybettiği savaşta milliyetçilerin lideri Çan Kay Şek iken komünistlerin lideri Mao Zedongdur. Komünistlerin 1949’da milliyetçileri ülkeden atmalarıyla birlike son bulmuştur. Ülkeden çıkan milliyetçiler Tayvan’ı ele geçirip orada Çin Cumhuriyeti adıyla yönetim kurmuştur.
1930’lar
Ekim 1934 – Çin İç Savaşı: Uzun Yürüyüş geri çekilmesi, Çinli Komünistlerin yakl. 370 günde 8.000 mil
3 Ekim 1935 – İkinci İtalyan-Habeş Savaşı: İtalyan birlikleri Etiyopya’yı işgal ettiğinde çatışma başlıyor.
İkinci İtalyan-Habeş Savaşı
İtalya-Habeşistan Savaşı, 1935 – 1936 yılları arasında İtalya Krallığı ile Etiyopya İmparatorluğu arasında meydana gelen ve Etiyopya’nın İtalyan yönetimi altına girmesiyle sonuçlanan savaştır.
7 Mayıs 1936 – İkinci İtalya-Habeş Savaşı: Addis Ababa’nın ele geçirilmesi ve İtalya’nın ülkenin ilhakı ile çatışmalar sona erdi.
17 Temmuz 1936 – İspanya İç Savaşı: Çatışma, Milliyetçi güçler tarafından yapılan bir darbe girişiminin ardından başladı.
İspanya İç Savaşı
İspanya İç Savaşı, 17 Temmuz 1936- 1939 yılları arasında İspanya’da karşılıklı memnuniyetsizliklerin sebep olduğu cumhuriyetçi ve milliyetçi taraflar arasında çıkan iç savaştır. 16 Temmuz 1936 tarihinde General Mola, General Goded ve General Francisco Franco “Cumhuriyetçi Halk Cephesi” yönetimine karşı isyan başlatmasıyla başlayan iç savaş 3 yıl sürmüştür ve bilançosu çok ağır olmuştur. 600.000 insan hayatını kaybetmiştir.
26 Nisan 1937 – İspanya İç Savaşı: Condor Lejyonu Guernica’yı bombaladı
6-22 Eylül 1937 – İspanya İç Savaşı: Cumhuriyet güçleri El Mazuco Savaşı’nda yenildi.
29/30 Eylül 1938 – İkinci Dünya Savaşı: Münih Anlaşması, Sudetenland’ı Nazi Almanya’sına bıraktı
1 Nisan 1939 – İspanya İç Savaşı: Milliyetçi güçler, savaşı sona erdiren son Cumhuriyet direnişini ezdi.
1 Eylül 1939 – II. Dünya Savaşı: Nazi Almanyası Polonya’yı işgal ederek II.Dünya Savaşı’nın başlamasına sebep oldu. İkinci Dünya Savaşı akkında detaylı bilgi için tıklayın.
30 Kasım 1939 – Kış Savaşı: Sovyetler Birliği ile Finlandiya arasındaki savaş, Rus birliklerinin Mainila’nın sahte bombardımanının ardından sınırı geçmesiyle başlar.
Fin-Rus Savaşı
Kış Savaşı ya da Fin-Rus Savaşı, II. Dünya Savaşı’nın başlarında Finlandiya ile Sovyetler Birliği arasında yaşanan savaş. Savaş, II. Dünya Savaşı ve Sovyetlerin Polonya İstilasından iki ay sonra, 30 Kasım 1939’da Sovyetlerin saldırısıyla başladı ve 13 Mart 1940’ta Moskova Barış Antlaşması’yla sona erdi. Milletler Cemiyeti saldırıyı yasa dışı olarak kabul etti ve 14 Aralık 1939’da Sovyetler Birliği’ni cemiyetten attı.Ayrıca ABD’den Sovyetler Birliği’ne havacılık teknolojisi tedarik yasağı empoze edildi. Bu geleneksel olarak Amerikan motorları kullanan Sovyet havacılık sektörünün gelişimini olumsuz şekilde etkiledi. Sovyetler Birliği için bir diğer olumsuz sonucu Kızıl Ordu’nun zayıflığının onaylanması oldu. Sovyet güçlerinin zaferi, SSCB’nin Finlandiya’dan zayıf olmadığını gösterdi. Ancak Finlere oranla çok daha yüksek olan SSCB’nin kayıpları hakkında bilgi, Almanya’da Sovyetler Birliği’ne karşı savaş taraftarlarının konumunu güçlendirdi. Sovyetler Birliği’nin tüm resmi ilan toprak iddiaları karşılanmıştı. Finlandiya, kendi topraklarında Bothnia Körfezi ile Kola Yarımadası’nı bağlayan demiryolunun inşası için bir taahhüt almıştır. Ama bu yol hiçbir zaman inşa edilmedi.
13 Aralık 1939 – İkinci Dünya Savaşı: İngiliz ve Alman deniz kuvvetleri, River Plate Savaşı’nda savaştı.
1940’lar
16 Şubat 1940 – İkinci Dünya Savaşı: İngiliz ve Alman kuvvetleri, Altmark Olayı’nda Norveç’in tarafsızlığını ihlal etti.
12 Mart 1940 – Kış Savaşı: Moskova Barış Antlaşması, savaşı Sovyet lehine sonlandırdı
22 Haziran 1940 – İkinci Dünya Savaşı: Altı haftalık bir seferin ardından Almanya Fransa’yı yendi ve İngilizleri Dunkirk’ten tahliye etmeye zorladı.
3 Temmuz 1940 – İkinci Dünya Savaşı: Kraliyet Donanması Mers el Kebir’e saldırdı
10-31 Ekim 1940 – İkinci Dünya Savaşı: Kraliyet Hava Kuvvetleri Britanya Savaşı’nı kazandı
17 Eylül 1940 – İkinci Dünya Savaşı: Almanya’nın Britanya’yı işgali olan Deniz Aslanı Operasyonu süresiz olarak ertelendi
11/12 Kasım 1940 – İkinci Dünya Savaşı: Cesur bir gece baskınında, İngiliz uçakları Taranto Savaşı’nda İtalyan filosuna saldırır
8 Aralık 1940 – İkinci Dünya Savaşı: Mısır’daki İngiliz kuvvetleri, İtalyanları Libya’nın derinliklerine süren çölü süpüren Pusula Operasyonunu başlattı
11 Mart 1941 – İkinci Dünya Savaşı: Pres. Franklin Roosevelt Borç Verme Yasasını imzaladı
27-29 Mart 1941 – İkinci Dünya Savaşı: İngiliz deniz kuvvetleri, Matapan Burnu Muharebesi’nde İtalyanları mağlup etti.
6-30 Nisan 1941 – İkinci Dünya Savaşı: Alman kuvvetleri Yunanistan Savaşı’nı kazandı
24 Mayıs 1941 – İkinci Dünya Savaşı: HMS Hood, Danimarka Boğazı Savaşı’nda batırıldı
27 Mayıs 1941 – İkinci Dünya Savaşı: HMS Ark Royal’in hava saldırılarını ve İngiliz zırhlılarından çıkan yangını takiben, Alman zırhlısı Bismarck Kuzey Atlantik’te battı
22 Haziran 1941 – İkinci Dünya Savaşı: Alman kuvvetleri Sovyetler Birliği’ni işgal ederek Doğu Cephesini açtı
8 Eylül 1941-27 Ocak 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Alman kuvvetleri Leningrad Kuşatması’nı yürütür ancak şehri ele geçiremez.
2 Ekim 1941-7 Ocak 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Sovyetler Moskova Savaşı’nı kazandı
7 Aralık 1941 – İkinci Dünya Savaşı: Japon uçakları Pearl Harbor’daki ABD Pasifik Filosuna saldırdı ve ABD’yi savaşa dahil etti.
8-23 Aralık 1941 – İkinci Dünya Savaşı: Japonya Wake Adası Savaşı’nı kazandı
8-25 Aralık 1941 – İkinci Dünya Savaşı: İngilizler Hong Kong Savaşı’nda yenildi
10 Aralık 1941 – İkinci Dünya Savaşı: HMS Galler Prensi ve HMS Repulse, Japon uçakları tarafından batırıldı
7 Ocak-9 Nisan 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler Bataan’ın savunmasını yürütüyor
31 Ocak-15 Şubat 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Japonlar Singapur Savaşı’nı kazandı
27 Şubat 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefikler Java Denizi Savaşı’nda yenildi
31 Mart-10 Nisan – İkinci Dünya Savaşı: Japon kuvvetleri Hint Okyanusu Baskını’nı yürütüyor
18 Nisan 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Doolittle Raid’in uçakları Japonya’yı bombaladı
4-8 Mayıs 1942 – İkinci Dünya Savaşı: ABD kuvvetleri, Mercan Denizi Savaşı’nda Japonların Port Moresby’ye karşı ilerlemesini geri çevirdi. Tamamen uçakla yapılan bu savaş, karşıt gemilerin birbirlerini hiç görmedikleri ilk deniz savaşıydı.
5-6 Mayıs 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Corregidor Savaşı’ndan sonra ABD ve Filipin kuvvetleri teslim oldu
26 Mayıs-21 Haziran 1942 – İkinci Dünya Savaşı: General Erwin Rommel Gazala Savaşı’nı kazandı
4-7 Haziran 1942 – İkinci Dünya Savaşı: ABD Pasifik Filosu, Midway Muharebesi’nde Japonları yenerek Pasifik’in gidişatını değiştirdi
1-27 Temmuz 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Mihver kuvvetleri Birinci El Alamein Muharebesi’nde durduruldu
7 Ağustos 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler Guadalcanal’a inerek Pasifik’te saldırıya geçti
9 Ağustos 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Japon deniz kuvvetleri Savo Adası Muharebesini kazandı
9-15 Ağustos 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Kraliyet Donanması, Kaide Operasyonu sırasında Malta’ya ikmal yaptı
19 Ağustos 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Dieppe Baskını Müttefik birlikler için felaketle sonuçlandı
24-25 Ağustos 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik ve Japon kuvvetleri Doğu Solomonlar Savaşı’nda savaştı
25 Ağustos-7 Eylül 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Yeni Gine’deki Müttefik kuvvetler Milne Körfezi Savaşı’nı kazandı
30 Ağustos-5 Eylül 1942 – İkinci Dünya Savaşı: İngiliz kuvvetleri Mareşal Erwin Rommel’i Alam Halfa Muharebesi’nde durdurdu
10/11 Ekim 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik donanma birimleri Cape Esperance Savaşı’nı kazandı
23 Ekim-4 Kasım 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Korgeneral Bernard Montgomery komutasındaki İngiliz kuvvetleri İkinci El Alamein Savaşı’na başladı
25-27 Ekim 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Amerikan ve Japon deniz kuvvetleri Santa Cruz Savaşı’nda savaşıyor
8-10 Kasım 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Amerikan kuvvetleri Torch Operasyonunun bir parçası olarak Kuzey Afrika’ya çıkarma yaptı 12-15 Kasım 1942 – II. Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler Guadalcanal Deniz Muharebesini kazandı
27 Kasım 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Fransız filosu Lila Operasyonu sırasında Toulon’da suya düştü
30 Kasım 1942 – İkinci Dünya Savaşı: Japon kuvvetleri Tassafaronga Savaşı’nı kazandı
29-30 Ocak 1943 – İkinci Dünya Savaşı: Japon uçakları Rennell Adası Savaşı’nı kazandı
19-25 Şubat 1943 – İkinci Dünya Savaşı: Amerikan birlikleri bölgesi Kasserine Geçidi Savaşı’nda yenildi
2-4 Mart 1943 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik uçaklar Bismarck Denizi Savaşı’nı kazandı
18 Nisan 1943 – İkinci Dünya Savaşı: Amiral Isoroku Yamamoto, İntikam Operasyonu sırasında Müttefik uçakları tarafından öldürüldü.
19 Nisan-16 Mayıs 1943 – İkinci Dünya Savaşı: Almanlar Polonya’daki Varşova Gettosu Ayaklanmasını bastırdı
17 Mayıs 1943 – İkinci Dünya Savaşı: Chastise Operasyonunun bir parçası olarak RAF bombardıman uçakları Almanya’daki barajları vurdu
9 Temmuz 1943 – II. Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler Husky Operasyonunu başlattı ve Sicilya’yı işgal etti
17 Ağustos 1943 – İkinci Dünya Savaşı: Amerikan bombardıman uçakları devasa Schweinfurt-Regensburg Baskını’nı yürütüyor
3-9 Eylül 1943 – İkinci Dünya Savaşı: Amerikan ve İngiliz kuvvetleri İtalya’ya çıkarma yaptı
26 Eylül 1943 – İkinci Dünya Savaşı: Avustralya komandoları Singapur Limanı’nda Jaywick Operasyonunu yürütüyor
2 Kasım 1943 – İkinci Dünya Savaşı: Amerikan kuvvetleri İmparatoriçe Augusta Körfezi Savaşı’nı kazandı
20-23 Kasım 1943 – İkinci Dünya Savaşı: Amerikan kuvvetleri Tarawa’yı işgal etti
26 Aralık 1943 – İkinci Dünya Savaşı: İngiliz deniz kuvvetleri Kuzey Burnu Savaşı’nı kazandı
22 Ocak 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler Shingle Operasyonunu başlattı ve Anzio Savaşı’nı başlattı
31 Ocak-3 Şubat 1944 – İkinci Dünya Savaşı: ABD birlikleri Kwajalein Savaşı’nda savaşıyor
17-18 Şubat 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Hailstone Operasyonu, Müttefik uçaklarının Truk’taki Japon demirleme noktasına saldırdığını gördü
17 Şubat-18 Mayıs 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler savaşır ve Monte Cassino Savaşı’nı kazanır
17-23 Mart 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler Eniwetok Savaşı’nı kazandı
24/25 Mart 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik savaş esirleri Stalag Luft III’ten Büyük Kaçış’a başladı
4 Haziran 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler Roma’yı ele geçirdi
4 Haziran 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik deniz kuvvetleri U-505’i ele geçirdi
6 Haziran 1944 – İkinci Dünya Savaşı: İngiliz hava kuvvetleri, Deadstick Operasyonunu yürütür.
6 Haziran 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Fransa’nın işgali, Müttefik birliklerin Normandiya’da karaya çıkmasıyla başladı.
15 Haziran 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Marianas’ın Müttefik işgali Saipan’a çıkarmalarla başladı
19-20 Haziran 1944 – İkinci Dünya Savaşı: ABD Donanması Filipin Denizi Savaşı’nı kazandı
21 Temmuz-10 Ağustos 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik birlikler Guam’ı geri aldı
25-31 Temmuz 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik birlikler Kobra Operasyonu sırasında Normandiya’dan ayrıldı 15 Ağustos 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik birlikler Dragoon Operasyonunun bir parçası olarak güney Fransa’ya çıkarma yaptı
25 Ağustos 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Fransız kuvvetleri Paris’i kurtardı
15 Eylül-27 Kasım 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler savaşır ve Peleliu Savaşı’nı kazanır
17 Eylül 1944 – İkinci Dünya Savaşı: Amerikan ve İngiliz paraşütçüler, Market-Garden Operasyonunun bir parçası olarak Hollanda’ya indi
23-26 Ekim 1944 – İkinci Dünya Savaşı: ABD deniz kuvvetleri, Japonları Leyte Körfezi Muharebesi’nde yenerek Filipinler’in işgalinin yolunu açtı.
16 Aralık 1944 – II. Dünya Savaşı: Alman kuvvetleri Ardennes’de Bulge Savaşı’nı başlatan büyük bir saldırı başlattı. Ertesi ay kesin bir Müttefik zaferiyle sona eriyor
9 Şubat 1945 – İkinci Dünya Savaşı: HMS Venturer, bir batık denizaltının diğerini battığı bilinen tek savaşta U-864’ü batırdı
19 Şubat 1945 – İkinci Dünya Savaşı: ABD Deniz Piyadeleri Iwo Jima’ya indi
8 Mart 1945 – İkinci Dünya Savaşı: ABD kuvvetleri Ren üzerindeki Ludendorff Köprüsü’nü güvence altına aldı
24 Mart 1945 – II. Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler Varsity Operasyonu sırasında Ren Nehri üzerinde hava saldırısı düzenledi
1 Nisan 1945 – İkinci Dünya Savaşı: Müttefik kuvvetler Okinawa adasını işgal etti
7 Nisan 1945 – İkinci Dünya Savaşı: Yamato zırhlısı Ten-Go Operasyonu sırasında battı
16-19 Nisan 1945 – İkinci Dünya Savaşı: Sovyet kuvvetleri Seelow Tepeleri Savaşı’nı kazandı
29 Nisan-8 Mayıs 1945: İkinci Dünya Savaşı: Manna ve Chowhound Operasyonları Hollanda’nın açlıktan ölmek üzere olan nüfusuna yiyecek dağıtıyor
2 Mayıs 1945 – İkinci Dünya Savaşı: Berlin Sovyet güçlerinin eline geçti
7 Mayıs 1945 – İkinci Dünya Savaşı: Nazi Almanyası Müttefiklere teslim oldu ve Avrupa’daki savaşı sona erdirdi
6 Ağustos 1945 – İkinci Dünya Savaşı: B-29 Superfortress Enola Gay, Hiroşima şehrine ilk atom bombasını attı
2 Eylül 1945 – İkinci Dünya Savaşı: Japonlar, USS Missouri savaş gemisine teslim oldu ve Pasifik’teki savaşı bitirdi.
19 Aralık 1946 – Birinci Çinhindi Savaşı: Hanoi çevresinde Fransız ve Viet Minh güçleri arasında çatışmalar başladı
Birinci Çinhindi Savaşı
Birinci Çinhindi Savaşı ya da Fransa-Vietnam Savaşı, 1946 ile 1954 yılları arasında, Fransa ve destekçileri ile Kuzey Vietnam ve destekçileri arasında, Çinhindi’nde meydana gelen savaştır. 1954’teki Cenevre Konferansı sonucunda Fransa; Vietnam, Kamboçya ve Laos’tan çekilmiş ve bu devletler bağımsızlıklarına kavuşurken Vietnam, 17. Enlem sınır olmak üzere Kuzey ve Güney olarak ikiye bölünmüştür.
21 Ekim 1947 – 1947 Hint-Pakistan Savaşı: Pakistan birliklerinin Keşmir’i işgal etmesinin ardından savaş başladı.
Birinci Hindistan-Pakistan Savaşı
Birinci Hindistan-Pakistan Savaşı, Birinci Keşmir Savaşı ya da 1947 Hindistan-Pakistan Savaşı 1947-1948 yılları arasında Hindistan ile Pakistan arasında Keşmir toprakları için gerçekleşmiş olan ilk savaştır.
14 Mayıs 1948 – Arap-İsrail Savaşı: Bağımsızlığını ilan etmesinin ardından İsrail, Arap komşularının saldırısına uğradı.
1948 Arap–İsrail Savaşı
1948 Arap–İsrail Savaşı veya Birinci Arap–İsrail Savaşı, Filistin’de İngiliz manda rejiminin sona ermesinin hemen ardından 14 Mayıs 1948’de Tel-Aviv’de toplanan Yahudi Millî Konseyi’nin, İsrail Devleti’nin kurulduğunu ilan etmesinden birkaç saat sonra Arap Birliği’nin İsrail’e savaş ilanıyla başlayan savaştır. Yeni kurulan devletin sınırlarıyla ilgili, “Eretz İsrail” dışında hiçbir bildiri yoktu. Bunun hemen ardından ABD ve ertesi gün de Sovyetler Birliği İsrail’i tanıdığını açıkladı. Bu gelişmelerin öncesinde ise İngiliz birlikleri bölgeyi terk etmeye başlamışlardı. 15 mayıs 1948 tarihinde, Arap Birliği sekreterinin, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine gönderdiği bir telgrafta; Arap ülkelerinin, Filistin’de barışın, güvenliğin, hukuk ve düzenin tekrar kazanılması için, kendilerini müdahale için zorunlu hissettiklerini belirtti. Aynı mesajda, Arap hükûmetlerinin, Londra Konferansında ve Birleşmiş Milletler’de de belirttikleri gibi, çözümü, demokratik prensiplere dayanarak kurulmuş Filistin Birleşik Devletleri olarak gördüklerini belirtti. İsrail Devleti’nin kuruluşunun ilan edilmesinden birkaç saat sonra Arap Birliği İsrail’e savaş açtı. Mısır, Ürdün, Suriye ve Irak kuvvetleri üç yönden saldırıya geçerek önemli ilerlemeler kaydettiler. Ancak İsrail’in planlı savunması üzerine savaş Araplar aleyhine dönüştü. İsrail savaş sonunda 1947’de taksim planı ile elde ettiği %56’lık Filistin toprağını %78’e çıkardı. Manda yönetiminden kalan alanlar Ürdün’ü, günümüzdeki Batı Şeria’yı (Ürdün kontrolünde) ve Gazze Şeridi’ni (Mısır kontrolünde) içerdi. Filistin Araplar, kendi topraklarını, sonra dönebileceklerine dair aldıkları sözlere dayanarak, İsrail güçleri ve Yahudi silahlı kuvvetlerinin saldırılarından dolayı terk edip “Filistinli mülteciler” oldu
24 Haziran 1948 – Soğuk Savaş: Berlin Ablukası, Berlin Hava İkmalinin yolunu açmaya başladı
20 Temmuz 1949 – Arap-İsrail Savaşı: İsrail, savaşa son veren Suriye ile barış yaptı.
1950’ler
25 Haziran 1950 – Kore Savaşı: Kuzey Kore birlikleri 38. Paraleli geçerek Kore Savaşı’nı başlattı
Kore Savaşı
Kore Savaşı 25 Haziran 1950’de, Çin ve Sovyetler Birliği destekli Kuzey Kore ile ABD destekli Güney Kore arasında başladı. 25 Haziran 1950’de Kuzey Kore, Güney Kore’yi işgal etti ve sınır hattı boyunca çatışmalar yaşandı. ABD önderliğindeki Birleşmiş Milletler, Güney Kore’ye desteğe gelen ilk kuvvet oldu. Bunun üzerine Çin ve Sovyetler Birliği, Kuzey Kore’ye savaş süresi boyunca destek verdi.
Kore Savaşının nedenleri
Sovyetler Birliği ve ABD arasındaki Soğuk Savaş’ın bir ürünü olarak Kore ayrı hükümetleri olan iki devlete bölündü. Her iki taraf da Kore üzerinde hak iddia etti ve sınır hattı hiçbir zaman kalıcı olarak kabul görmedi. Çin ve Sovyetler Birliği destekli Kuzey Kore’nin 25 Haziran 1950’de Güney Kore topraklarına ilerleyerek işgal etmesiyle başlayan Kore Savaşı’na, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, BM güçlerinin Kore’ye, Kuzey Kore işgalini sonlandırmak için göndermeye onay verdi. BM’ye üye 21 ülkenin askeri gücü BM tarafında savaştı. BM destekli güçlerin yüzde 90’ını ABD askerleri oluşturuyordu.Kore Savaşı’nın başlamasından iki ay sonra Güney Koreli ve ABD’li kuvvetler, Güney Kore’de Kuzey Koreli askerlerle Pusan Çemberi Muhaberesi’nde çatıştılar ve küçük bir alanda sıkıştılar. Eylül 1950’de Incheon civarında BM destekli karşı saldırı düzenlendi ve çok sayıda Kuzey Koreli askeri birlik etkisiz hale getirildi. Saldırıdan kaçmayı başaran Kuzey Koreli askerler Kuzey’e gitmeye zorlandı. BM destekli güçler Çin sınırı olan Yalu Nehri civarına ulaştı fakat Ekim 1950’de Çinli güçler Yalu Nehri sınırını geçerek savaşa dahil oldu. Çin’in Kore Savaşı’na dahil olması BM güçlerinin geri çekilmesine yol açtı ve bu süreç 1951 yılının ortalarına kadar sürdü.Talih tersine döndü, Seul kenti dört defa el değiştirdi ve savaşın son iki yılı 38’inci paralel yakınlarındaki cephe hattı ile yıpratma savaşı haline döndü. Fakat bu savaş bir tür köşeye skıştırma haline gelmedi. Kuzey Kore çok ağır bombardımana tutuldu. Avcı uçakları tarihte ilk kez hava muharebe manevrası ile karşı karşıya geldi. Komünist müttefike destek veren Sovyetler Birliği de Sovyet pilotları Kuzey Kore’ye yardım için gönderdi.
Türkiye’nin Kore Savaşı’na katılması
Türkiye, TBMM onayı olmadan Kore Savaşı için asker gönderdi. Bu kararı almadaki en büyük etken, dönemin Demokrat Parti hükümetinin Sovyetler Birliği tehdidine karşı NATO’ya katılabilme fırsatıydı.Tuğgeneral Tahsin Yazıcı emrindeki 259 subay, 18 askeri memur, 4 sivil memur, 395 astsubayi 4 bin 414 erbaş ve erden oluşan 1. Türk Tugayı, 17 Eylül 1950 tarihinde Hatay’ın İskenderun limanından yola çıktı ve 12 Ekim 1950’de ilk ekip Pusan Limanı’na vardı.17 Ekim 1950 tarihinde de ana ekip limana ulaştı. 17 Ekim 1950’de tüm ekip yola çıktı ve 20 Ekim 1950’de Taegu’ya ulaştı. 1. Türk Tugayı, Taegu’da ABD teçhizatı ile donatıldı ve savaşta yer almaya başladı.Türk güçleri bir süre cephe gerisinde kalan komünist gerillalarla mücadele etti ve sonrasında BM ordularına katıldı.10 Kasım 1950’de Türk güçleri Taegu’dan ayrıldı ve 21 Kasım 1950’de Kunuri’ye ulaşarak ABD 9. Kolordusu’nun sağ kanadına konuşlandı.24 Kasım 1950’de Türk güçleri Çin sınırına doğru ilerlemek için emir aldı fakat Çin askerleri, cephe arkasına sızmaya başladı. ABD ve Güney Kore birlikleri durumu fark etti ve geri çekilme emri verildi fakat bu emir Türk güçlerine çok geç ulaştı. 1. Tabur’un etrafı kuşatıldı ve çatışmaya girildi. 3. Tabur 9. Bölük yenik düştü ve geri kalan Türk güçleri Chongchon Nehri boyunca geri çekildi.
Kore Savaşı ne zaman ve nasıl sona erdi?
Kore Savaşı 27 Temmuz 1953’te Panmunjom Ateşkes Antlaşması imzalanarak sona erdi. Antlaşmaya göre Kuzey Kore ve Güney Kore’yi ayıran Kore Tarafsız Bölgesi oluşturuldu ve savaş rehineleri karşılıklı geri verildi.Böyle bir antlaşma yapılsa da, Kuzey Kore ve Güney Kore tarafları barış antlaşması imzalamadı. Bazı kaynaklar ilişkileri tamamen donmuş her iki ülkenin de teknik olarak savaş halinde olduğunu söylüyordu.Nisan 2018’de Kuzey Kore ve Güney Kore liderleri Kore Tarafsız Bölgesi’nde bir araya geldi ve her iki taraf da Kore Savaşı’nın resmen sona erdiğini bildiren barış antlaşmasını imzaladı.
Kore Savaşı’nın sonuçları
Kore Savaşı sonucunda polis gücü kavramı savaşlarda yerini aldı.Kore Savaşı ile beraber Birleşmiş Milletler 1950 yılında 337 nolu ‘Atmosferde, fezada ve su altında nükleer silâh denemelerinin yasaklanması hakkında antlaşma’ kararını kabul etti.Böylece Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, BM’nin öncelikli organı haline geldi. Kore Savaşı ile beraber Türkiye 1952 yılında NATO üyesi oldu.
15 Eylül 1950 – Kore Savaşı: General Douglas MacArthur komutasındaki Birleşmiş Milletler birlikleri Inchon’a çıkar ve Kuzey Korelileri Yalu Nehri’ne geri iter.
Kasım 1950 – Kore Savaşı: Çin kuvvetleri çatışmaya girerek BM kuvvetlerini 38. Paralel’e geri götürdü.
26 Kasım-11 Aralık 1950 – Kore Savaşı: BM güçleri Chosin Rezervuarı Muharebesi’nde Çinlilerle savaşıyor
14 Mart 1951 – Kore Savaşı: Seul BM birlikleri tarafından kurtarıldı
27 Haziran 1953 – Kore Savaşı: BM ile Kuzey Kore/Çin güçleri arasında ateşkesin kurulmasının ardından çatışmalar sona erdi
26 Temmuz 1953 – Küba Devrimi: Moncada Kışlası’na yapılan saldırının ardından devrim başladı.
Küba devrimi
Küba devrimi, 26 Temmuz Hareketi’yle birlikte kovulan Fulgencio Batista rejimi yerine Fidel Castro önderliğinde yeni bir Küba hükûmeti kurulması. Süreç 26 Temmuz 1953 Moncada Kışlası isyanıyla başlar, 1 Ocak 1959’da Batista’nın kovulması ve Santa Clara, Santiago de Cuba şehirlerinin Fidel Castro, Che Guevara, Raul Castro liderliğindeki isyancılar tarafından ele geçirilmesiyle son bulur. “Küba devrimi” terimi, aynı zamanda kısaca Batista’nın devrilmesi ve sosyalist ilkelerin yeni Küba Hükûmeti tarafından uygulanmasını da belirtir.
7 Mayıs 1954 – Birinci Çinhindi Savaşı: Dien Bien Phu’daki Fransız kalesi savaşa etkili bir şekilde son verdi
1 Kasım 1954 – Cezayir Savaşı: Ulusal Kurtuluş Cephesi gerillaları, savaşın başlangıcında Cezayir genelinde Fransız hedeflerine saldırdı.
Cezayir Bağımsızlık Savaşı
Cezayir Bağımsızlık Savaşı, Cezayirli Müslüman Araplar ile Avrupalı Cezayirlilerin arasındaki sürtüşmenin, 130 yıllık koloni yönetimine karşı bir isyana dönüşmesiyle başladı. Demokratik Özgürlüklerin Zaferi Hareketi (MTLD) adını alan Cezayir Halk Partisi 1950’de Fransız yönetimine karşı eylemlere başladı. 1952’de önemsiz bir suçtan yargılanan Ferhat Abbas’ın davası yönetimi hedef alan bir propaganda aracına dönüştü. MTLD ve Cezayir Ulema Cemiyeti yöneticileri de Arap devletlerinden destek sağlama çabalarını yoğunlaştırdı.. 1 Temmuz 1962’de yapılan referandumda 6 milyon kişi bağımsızlık lehinde, 16 bin kişi aleyhte oy kullandı.8 yıl süren savaşta 2 milyon köylü toprağını terk etmek zorunda kalırken, 250 bin Müslüman Cezayirli yaşamını yitirdi.
26 Ekim 1956 – Süveyş Krizi: İsrail birlikleri yarımadanın fethine başlayarak Sina’ya girdi
1960’lar
15-19 Nisan 1961 – Küba Devrimi: Amerikan destekli Domuzlar Körfezi istilası başarısız oldu
Ocak 1959 – Vietnam Savaşı: Kuzey Vietnam Merkez Komitesi, Güney Vietnam’da “silahlı mücadele” çağrısında bulunan gizli bir karar yayınladı.
Vietnam Savaşı
Vietnam Savaşı, Kuzey Vietnam- Doğu Bloğu ( Çin Halk Cumhuriyeti ve Sovyetler birliği) ile Güney Vietnam-Batı Bloğu (ABD ) arasında gerçekleşmiştir. Asıl savaş Kuzey ve Güney Vietnam üzerinde gerçekleşirken diğer ülkeler destekçi olmuşlardır. ABD Güney Vietnam’a destek vererek Çin ve Sovyetler Birliği komünizminin Vietnam bölgesinde yayılmasını engellemek istemektedir. Savaş 1955 yılında Kuzey ve Güney Vietnam’ın birleşmesi için yapılan seçimlere Güney Vietnam’ın seçime katılmaması üzerine Kuzey Vietnam tarafından başlatılmıştır. 21 yıl süren bu savaş taraflar için oldukça zorlu bir süreç olmuştur. Amerika Vietnam’a karşı Napalm bombasını Vietnam Savaşı sırasında kullanmıştır. Bu bombanın Kullanılması ise tüm dünya ülkelerinden tepki toplamasına neden olmuştur. 1975 yılında Kuzey Vietnam Buon Ma Thuot bölgesini ele geçirerek güçlenmiştir. Bu güç ile Güney Vietnam’ın başkenti olan Saygon’u ele geçirerek savaşı kazanmıştır. Böylece savaş Güney Vietnam’ın zaferi ile sonuçlanmıştır. Kore Savaşı’ndan sonra Soğuk Savaş’ın ikinci sıcak çatışması olmuştur.
2 Ağustos 1964 – Vietnam Savaşı: Tonkin Körfezi Olayı gerçekleşir
Kuzey Vietnam savaş gemileri Amerikan destroyerlerine saldırdı
2 Mart 1965 – Vietnam Savaşı: ABD uçaklarının Kuzey Vietnam’ı bombalamaya başlamasıyla Rolling Thunder Operasyonu başladı
Ağustos 1965 – 1965 Hint-Pakistan Savaşı: Pakistan, Hindistan Keşmir’de Cebelitarık Operasyonunu başlattığında çatışma başlar
17-24 Ağustos 1965 – Vietnam Savaşı: ABD kuvvetleri Vietnam’da Starlight Operasyonu ile saldırı operasyonlarına başladı
14-18 Kasım 1965 – Vietnam Savaşı: ABD birlikleri Vietnam’da Ia Drang Savaşı’nda savaşıyor
5-10 Haziran 1967 – Altı Gün Savaşı: İsrail Mısır, Suriye ve Ürdün’e saldırır ve onları yener
Altı Gün Savaşı
Altı Gün Savaşı, diğer adlarıyla 1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı, Altı Günün Savaşı veya Haziran Savaşı, 5 Haziran 1967 Pazartesi, İsrail ile Arap komşuları Mısır, Ürdün ve Suriye arasında başlayan ve 6 gün süren savaşa verilen addır.
3-22 Kasım 1967 – Vietnam Savaşı: Amerikan kuvvetleri Dak To Savaşı’nı kazandı
21 Ocak 1968 – Vietnam Savaşı: Kuzey Vietnam kuvvetleri Tet Taarruzunu başlattı
23 Ocak 1968 – Soğuk Savaş: Pueblo Olayı, Kuzey Korelilerin USS Pueblo’yu uluslararası sularda gemiye alıp ele geçirmesiyle gerçekleşir.
8 Nisan 1968 – Vietnam Savaşı: ABD birlikleri, Khe Sanh’da kuşatma altındaki Deniz Piyadelerini rahatlattı
10-20 Mayıs 1969 – Vietnam Savaşı: ABD birlikleri Hamburger Tepesi Savaşı’nda savaşıyor
14-18 Temmuz 1969 – Orta Amerika: El Salvador ve Honduras Futbol Savaşı’nda savaşıyor
1970’ler
29 Nisan 1970 – Vietnam Savaşı: Amerikan ve Güney Vietnam kuvvetleri Kamboçya’ya saldırmaya başladı.
21 Kasım 1970 – Vietnam Savaşı: ABD Özel Kuvvetleri, Son Tay’daki esir kampına baskın düzenledi
3-16 Aralık 1971 – 1971 Hint-Pakistan Savaşı: Hindistan’ın Bangladeş Kurtuluş Savaşı’na müdahale etmesiyle savaş başlar
30 Mart 1972 – Vietnam Savaşı: Kuzey Vietnam Halk Ordusu Paskalya Taarruzu’na başladı
27 Ocak 1973 – Vietnam Savaşı: Paris Barış Anlaşmaları, ABD’nin çatışmaya katılımını sona erdiren imzalandı.
6-26 Ekim 1973 – Yom Kippur Savaşı: İlk kayıplardan sonra İsrail Mısır ve Suriye’yi yendi
Yom Kippur Savaşı
1973 Arap-İsrail Savaşı, Ramazan Savaşı, Dördüncü Arap-İsrail Savaşı olarak da bilinir. Dört Arap devleti ile İsrail arasında 6-26 Ekim 1973’te Yom Kippur’da başlayan savaştır.Yahudilerin en kutsal günü Yom Kippur’da (Kefaret günü) başlaması sebebiyle savaşa bu isim verildi. Savaşın amacı İsrail’den 1967’de işgal ettiği Golan Tepeleri ve Sina Yarımadası’nı geri almaktı. Ancak İsrail’in Suriye’ye oranla daha gelişmiş tanklara sahip olması ve Mısır’ın savaşın ikinci haftasındaki yanlış hamleleri sebebiyle Kahire ile Şam amaçladıkları sonuçlara büyük ölçüde ulaşamadı. Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad ve Mısır Cumhurbaşkanı Sedat, hem kaybedilen toprakları geri almak hem de 1967’deki yenilgiyi unutturmak için İsrail’le savaşmaya karar verdi. Yom Kippur günü dolayısıyla askerlerinin çoğu izinde olan İsrail ordusunun iki cephede birden açılacak savaşa hazırlıksız yakalanması amaçlandı.Aynı zamanda ramazan ayının 10. gününe denk gelen operasyona, Hazreti Muhammed komutasında Müslümanların Mekkeli müşriklere karşı verdiği ilk harp olan Bedir ismi verildi.Mısır Hava Kuvvetleri’ne ait 220 savaş uçağı 6 Ekim 1973’te Sina’da bulunan İsrail’e ait askeri hedefleri vurmaya başladı. Savaşa hazırlıksız yakalanan ve birçok hedefi hava bombardımanında vurulan İsrail güçleri Mısır uçaklarından sadece 8’ini düşürebildi.Süveyş Kanalı’nı geçerek Sina’ya ulaşan Mısır askerleri, Sovyetler Birliği’nden alınan anti tank roketleri sayesinde İsrail’in bölgedeki tanklarını büyük ölçüde yok etti. Savaşın başlamasının üzerinde 24 saat geçtikten sonra 100 binden fazla Mısır askerinin yanı sıra binden fazla tank Süveyş Kanalı’nın doğusuna yani Sina Yarımadası’na geçmişti. Mısır için savaş planlandığı gibi gitmiş ve büyük başarı kazanılmış gibi gözüküyordu. Savaşın ilk dört gününde Mısır’a ait hava savunma sistemleri 50’ye yakın İsrail uçağını düşürdü.Mısır ordusu savaşın ilk haftasında Sina Yarımadası’nın 10 kilometre içine kadar ilerledi.İsrail, savaşın ilk haftasının sonunda Mısır’a mevcut pozisyonda ateşkese hazır oldukları mesajını gönderdi. Ancak Enver Sedat, İsrail’in Sina’dan tamamen çekilmemesi hâlinde ateşkesi kabul etmeyeceklerini belirterek öneriyi reddetti.Savaşın diğer cephesi kuzeydeydi. Suriye’ye ait 150 savaş uçağı Mısır ile eş zamanlı olarak 6 Ekim’de Golan Tepeleri’ndeki İsrail hedeflerini vurmaya başladı.Bombardımanın ardından 40 bin Suriye askeri ile 600 tankı İsrail’in işgalindeki Golan Tepeleri’ne girdi. Suriye ordusunun savaşın ilk saatlerinde Golan Tepeleri’nde büyük başarı elde etmesiyle Suriye cephesinde de işler Şam ve Kahire’nin istediği gibi gidiyordu. Ancak İsrail tanklarının Suriye’ye ait tanklara göre daha üstün olması ve İsrail’e ait takviye tanklarının Şam’ın tahmininden önce bölgeye ulaşması sebebiyle savaşın ikinci gününden itibaren Golan’da işler tersine döndü. İsrail güçleri tarafından durdurulan Suriye ordusunun ilerleme girişimleri başarısız oldu.
İsrail güçleri 9 Ekim’de karşı saldırıya geçerek Suriye ordusunu Golan’dan geri püskürttü.Suriye’yi savaşın dışına itmek isteyen İsrail, önce hava saldırılarıyla Şam’daki askeri hedefleri vurdu. HSavaşın ilk haftasında Mısır ordusu Suriye’nin aksine İsrail’e karşı büyük bir başarı kazansa da ikinci haftada Sina cephesinde de işler tersine dönmeye başladı.İlk olarak Mısır ordusu, Suriye’nin üzerindeki baskıyı azaltmak için 14 Ekim’de karşı saldırıya geçti. Sina’nın içlerine doğru ilerleyen Mısır tankları, İsrail ordusu tarafından durduruldu.Mısır, savunma pozisyonundan karşı saldırıya geçmesinin bedelini 250 tankını kaybederek ödedi.İsrail güçleri, Mısır ordusunun Sina’da oluşturduğu hattı yararak 16 Ekim’de Süveyş Kanalı’nın batısına geçti. Savaşın kaderini etkileyen bu gelişme İsrail’in elini güçlendirdi. Süveyş’in karşı tarafına geçen İsrail askerleri, kanalın doğusunda kalan Mısır güçlerini arkadan kuşattı.Enver Sedat, Mısır ordusunu arkadan kuşatan İsrail güçlerine karşı koymak için Süveyş’in batısında konuşlanan askerlerinin tekrar kanalın doğusuna hareket ettirilmesi önerisine, bunun geri çekilme olarak algılanacağı ve askerlerde moral bozukluğuna sebep olabileceği gerekçesiyle karşı çıktı. Mısır’a pahalıya mal olan bu karar, savaşın İsrail lehine dönmesine neden oldu. Mısır ordusunun büyük bir kısmının Sina’da olması sebebiyle Süveyş Kanalı’nın batısında kalan hava savunma sistemlerini koruyacak yeterli güç bulunmuyordu.İsrail’in 18 Ekim’de kanalın batı tarafına gönderdiği takviye güçler, Mısır’a ait hava savunma sistemlerinin büyük bölümünü imha etti. Bu da İsrail uçaklarının yeniden Sina Yarımadası’nda saldırılarına başlamasına olanak sağladı.Savaşın gidişatının değiştiğini anlayan Mısır Cumhurbaşkanı Sedat, 21 Ekim’de Sovyetler Birliği’nin Kahire büyükelçisine İsrail ile ateşkese hazır oldukları mesajını verdi. Süveyş Kanalı’nın batısına geçerek savaşı lehine çeviren İsrail, Sedat’ın ateşkes önerisini kabul etmedi.Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) 22 Ekim’de taraflara ateşkes çağrısında bulundu. Mısır ateşkesi kabul etse de İsrail BMGK’nin çağrısına uymayarak saldırılarına devam etti. Mısır’ın çekilmesiyle yalnız kalan Hafız Esad da 23 Ekim’de ateşkesi kabul ettiğini duyurdu.İsrail ise BMGK’nin 23 Ekim’de yaptığı ikinci çağrıya da olumlu karşılık vermedi.Bölgedeki çatışmanın sona ermesini isteyen BMGK, 25 Ekim’de üçüncü defa ateşkes çağrısında bulundu. Mısır ile İsrail arasındaki ateşkes Birleşmiş Milletler’in 26 Ekim’de Süveyş Kanalı’na barış gücü göndermesiyle büyük ölçüde sağlanmış oldu.ABD’nin ara buluculuğunda Mısır ile İsrail arasında 18 Ocak 1974’te İsrail’in Süveyş Kanalı’nın batısındaki askerlerinin yanı sıra Sina’dan da belli bir ölçüde geri çekilmesini sağlayan bir anlaşma imzalandı.Tel Aviv ile Şam arasında da 5 Haziran 1974’te Kuvvetlerin Çekilme Anlaşması imzalandı. İsrail bu anlaşmayla savaş sırasında işgal ettiği Suriye topraklarından çekilmeyi kabul ederken, 1967’de işgal ettiği Golan Tepeleri’nde kalmaya devam etti.30 Nisan 1975 – Vietnam Savaşı: Saygon’un düşmesinin ardından Güney Vietnam teslim oldu ve savaş sona erdi.
4 Temmuz 1976 – Uluslararası Terörizm: İsrail komandoları Uganda’daki Entebbe Havalimanı’na indi ve Air France Flight 139’un yolcularını kurtardı
25 Aralık 1979 – Sovyet-Afgan Savaşı: Sovyet hava kuvvetleri Afganistan’a girerek çatışmayı başlattı
1980’ler
22 Eylül 1980 – İran-Irak Savaşı: Irak, sekiz yıl süren bir savaşa başlayarak İran’ı işgal etti.
İran-Irak Savaşı
İran-Irak Savaşı, İran’da Tahmilî Savaş veya Mukaddes Müdafaa, Irak’ta Saddam’ın Kadisiyesi ve Arap Dünyasında Birinci Körfez Savaşı olarak anılan 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında yaşanmış savaş. Yaklaşık bir milyon kişinin ölümüne, iki milyon kişinin yaralanmasına, 150 milyar Amerikan Doları maddi hasara, her iki ülkede de ağır yıkımlara yol açmıştır. Irak’ın zaferleri ile başlayan savaş, İran’ın direnmesiyle yıpratma savaşına dönüşmüş ve galibi olmadan sonuçlanmıştır. Savaş, 22 Eylül 1980’de Irak’ın başlattığı işgal operasyonuyla başladı. Irak’ın saldırısının ardında, iki ülke arasındaki çok uzun bir geçmişe sahip olan sınır sorunları, İran’ın Basra Körfezi’ndeki hakimiyetine son verme amacı ile İran İslam Devrimi’nin Irak’taki Şii nüfusu etkilemesinden duyulan kaygılar yatıyordu. Irak, İran’da devrimden sonra yaşanan kaotik ortama güvenerek, hiçbir resmî uyarı yapmadan başlattığı saldırıda çok az ilerleme kaydetti. İran kısa sürede Irak güçlerini püskürterek, Haziran 1982’ye değin, kaybettiği toprakların neredeyse tamamını geri aldı.Savaş sırasında, Halkın Mücahitleri Örgütü Irak tarafında yer alırken, Iraklı Kürtlerden oluşan Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) ile Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) İran’ı destekledi. Birleşmiş Milletler’in ateşkes çağrılarına rağmen savaş 1988’e değin sürdü. Savaş, iki tarafın da kabul ettiği Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 598 no’lu kararıyla sona erdi. Savaşın sona ermesini takip eden birkaç hafta içinde İran güçleri, Irak topraklarını tahliye ederek, 1975’teki Cezayir Antlaşması’nda öngörülen sınırlara çekildi. Son savaş esiri değişimi 2003 yılında gerçekleşti.
2 Nisan 14 Haziran 1982 – Falkland Savaşı: Arjantin’in Falkland Adaları’nı işgalinin ardından adalar İngilizler tarafından kurtarıldı.
Falkland Savaşı
Falkland Savaşı, 2 Nisan 1982’de Arjantin’in Falkland ve Güney Georgia Adalarını işgal etmesi ile başlayan savaştır. Altı hafta süren savaşın ardından Arjantin teslim olmuş ve işgal ettiği toprakları terk etmiştir. Arjantin’de iktidardaki Leopoldo Galtieri rejimi savaşın ardından devrilmiştir. Falkland Savaşı 02 Nisan 1982 de başlamış ve 14 Haziran 1982 de İngiltere’nin galibiyeti ile sona ermiştir. Falkland Adaları’nı kapsayan egemenlik sorunu özellikle 1964 yılından itibaren gündemdeydi. Arjantin’in bir parçası olan bu adalar özellikle Güney Amerika’ya oldukça yakındı. Bu nedenle İngiltere’nin burada hüküm sürmesi için verdiği mücadele Falkland Savaşı’nın nedenlerinden olmuştur. Falkland Savaşının pek çok sonucu olmuştur. Sadece savaşın tarafları ile ilgili değil küresel ve uluslararası ilişkiler alanında da etkileri oldu. Bunlar siyasi, hukuki ve askeri sonuçlardır: aFalkland Savaşında 258 Britanyalı ve 649 Arjantinli ölmüştür. Falkland adaları Birleşik Krallık kontrolünde kalmaya devam etti. Ancak Arjantin de adalar üzerindeki hak iddiasından vazgeçmedi. İngiltere ile Arjantin arasında diplomatik ilişkiler 1989 yılına kadar kesilmiştir. Arjantin’de, savaşın kaybedilmesi üzerine askeri cuntaya karşı geniş çaplı protestolar düzenlenmiştir.
25 Ekim-15 Aralık 1983 – Grenada’nın İşgali: Başbakan Maurice Bishop’un görevden alınması ve infazının ardından ABD kuvvetleri adayı işgal edip ele geçirdi.
15 Nisan 1986 – Uluslararası Terörizm: Amerikan uçakları, Batı Berlin’deki bir gece kulübüne yapılan saldırıya misilleme olarak Libya’yı bombaladı.
20 Aralık 1989-31 Ocak 1990 – Panama’nın işgali: ABD kuvvetleri, diktatör Manuel Noriega’yı devirmek için Panama’yı işgal etti
1990’lar
2 Ağustos 1990 – Körfez Savaşı: Irak birlikleri Kuveyt’i işgal etti
17 Ocak 1991 – Körfez Savaşı: Çöl Fırtınası Operasyonu, Amerikan ve koalisyon uçaklarının Irak ve Kuveyt’teki hedefleri vurmasıyla başladı
24 Şubat 1991 – Körfez Savaşı: Koalisyon kara kuvvetleri Kuveyt ve Irak’a ilerledi
27 Şubat 1991 – Körfez Savaşı: Kuveyt kurtarılırken çatışmalar sona erdi
25 Haziran 1991 – Eski Yugoslavya: Eski Yugoslavya’daki savaşların ilki Slovenya’daki On Gün Savaşı ile başladı
24 Mart 10 Haziran 1999 – Kosova Savaşı: NATO uçakları Kosova’daki Yugoslav güçlerini bombaladı
2000’ler
11 Eylül 2001 – Teröre Karşı Savaş: El Kaide New York’taki Dünya Ticaret Merkezi’ne ve Washington’daki Pentagon’a saldırdı
7 Ekim 2001 – Teröre Karşı Savaş: Amerikan ve İngiliz uçakları Afganistan’daki Taliban güçlerini bombalamaya başladı
12-17 Aralık 2001 – Teröre Karşı Savaş: Koalisyon güçleri Tora Bora Savaşı’nda savaşıyor
19 Mart 2003 – Irak Savaşı: ABD ve İngiliz uçakları, kara işgalinin bir başlangıcı olarak Irak’ı bombalamaya başladı.
24 Mart 4 Nisan – Irak Savaşı: Amerikan kuvvetleri Necef Savaşı’nda savaşıyor
9 Nisan 2003 – Irak Savaşı: ABD kuvvetleri Bağdat’ı işgal etti
13 Aralık 2003 – Irak Savaşı: Saddam Hüseyin, ABD 4. Piyade Tümeni ve Görev Gücü üyeleri tarafından yakalandı 121
7-16 Kasım 2004 – Irak Savaşı: Koalisyon güçleri İkinci Felluce Savaşı’nda savaşıyor.