16 Eylül 1941 Amerikalı karikatürist Dr. Theodor Seuss, Almanya’nın SSCB’yi istilasının zorluklarla karşı karşıya kalacağını öne sürüyor. Karikatüründe: “Bildiri: İmha, programa göre devam ediyor” yazıyor.
İngiliz ticaret konvoyları artık “Hurricats” tarafından korunuyor. Bunlar roket güdümlü bir mancınıkla fırlatılan Hurricane[1] avcı uçakları. Hurricat uçakları, İngilizlerin Luftwaffe’ye saldıran konvoylara karşı savaşta çaresiz durumda olduğunu gösteriyor. Mancınık bu silahlandırılmış ticaret gemilerinin uçakların inebilmesi için bir pist için yeri olmadığından, pilotların uçağını denize düşürüp paraşütle atmaları gerekiyor.
İngiliz ve Kızıl Ordu birlikleri, İran kuvvetlerinin etkili biçimde teslim olmasının ardından birlikte Tahran’ı işgal ediyorlar. Anglo-Sovyet işgalcileri İran halkına dostluk beslediklerini ama “Nazi yanlısı” hükümete karşı olduklarını ifade ediyorlar. İran Kralı, Şah Rıza Pehlevi, oğlu ve yüzlerce zengin İranlı, Sovyet işgalcilerden korkarak ülkeden kaçıyor. İran’ın Anglo-Sovyet güçlerince işgali, İngiltere’nin ve SSCB kapitalistlerin ve komünistlerin İran’ın petrol kuyularını ve demiryollarını ele geçirmesini amaçlayan ortak bir askeri eylemdi.
Kızıl Ordu subayları, bir Britanyalı binbaşının askerlerle birlikte yemek yediğini görünce hayret ediyor: “Ama bütün İngiliz subaylar aristokrat değil miydi? Komiserler bize bunu söylüyor! Kraliçe’nin kuzeni olan İngiliz General Bill Slim, Sovyet müttefiklerine güvence veriyor: “Tüm İngiliz subayları aristokrat değil!”
Alman Yüksek Komutanlığı SSCB’de muhteşem kuşatmalarını kutluyor: Leningrad ve Kiev şehirleri şimdi kuşatılıyor ve Kırım yarımadası Wehrmacht tarafından tehdit ediliyor.
17 Eylül 1941 Alman ordusu SSCB’ye derinlemesine girdiği için, siviller NKVD’nin silah kullanma tehdidi altında Stalin’in “kavrulmuş toprak” talimatına göre Almanların eline geçmemesi için evlerini ve mahsullerini mecburen yakıyorlar.
Ukrayna’daki Gazeteci Vassily Grossman: “Geceleri gökyüzü yanan binaların ateşinden kıpkırmızı oluyor. Kadınlar, çocuklar, yaşlı erkekler, yoldaki tozlara bata çıka doğuya doğru zorla yürüyor.
Fransız direniş savaşçıları Paris‘te Boulevard de Haussmann’da bir başka Alman subayını öldürdü. Naziler misilleme için 22 Fransız rehineyi kurşuna dizdiler.
Alman işgali altındaki Sırbistan’da yeni savaş yasasında, sabotaj için ölüm cezası verileceğini açıklandı. Yerel partizanlar Nazilere yönelik gerilla savaşı yürütüyorlar. İç savaş, parçalanmış Yugoslavya’yı mahvediyor. Sırp ve Hırvat milliyetçi milisler, etnik düşmanlarına karşı Naziler ve İtalyanlarla işbirliği yapıyor.
18 Eylül 1941 Sovyet hükümeti yeni bir askere alma furyasını açıkça ilan etti: SSCB’de 16-50 yaş arasındaki tüm erkekler şimdi silahlı kuvvetlere alınabilir.
Hitler Alman generallerine şunları söylüyor: Etrafı kuşatılmış Leningrad kentine yapılan ön saldırı anlamsız. Alman birliklerini Moskova’yı almak için güneye göndermek istiyor. “St. Petersburg askıda kalsın.” Hitler’in emri doğrultusunda, Alman panzerler Leningrad’ın ön cephesinden çekilip trenle güneye gönderilerek Moskova’ya saldırı düzenliyor.
19 Eylül 1941 ‘America First’ adlı izolasyonist grubun temsilcisi Charles Lindbergh, Amerikan Yahudilerini Almanya ile ABD savaşını desteklemelerine karşı uyardı: “İlk acı çeken onlar olacak.” Lindbergh: Yahudiler, İngilizler ve Roosevelt, ABD’yi Avrupa savaşına itmeyi bırakmalı: “Savaşın eşiğindeyiz, ancak dışarıda kalmak için henüz çok geç değil”
Alman birlikleri kuşatılan Kiev şehrine girdi. Kızıl Ordu savunucuları, Wehrmacht’ın panzerlerinin gelmesiyle kapana kısıldı, son bir kez
ölümüne mücadele ediyorlar. Altı hafta boyunca Alman bombaları ve topçuları Kiev’i parçaladı; Stalin’in tuzağa düşen Kızıl Ordu savunucularına verdiği emirler şöyle: “Dayanın, boyun eğmeyin, gerekirse ölün.” Askeri tarihteki en büyük kuşatmanın etrafındaki kazanda 500.000 ‘den fazla Kızıl Ordu askeri tuzağa düşürüldü. Wehrmacht: “Yok olmaları devam ediyor.” “Ukrayna’nın Mücevheri” olarak adlandırılan Kiev, artık Sovyetler tarafından döşenen binlerce kara mayını ve bubi tuzağı altında kalmış harabe bir şehir.
İran Kralı Şah Rıza Pehlevi[2], teslim olmasını öneren generali vurma tehdidine rağmen, İngiliz ve Sovyet işgalcilerinin talebi üzerine tahtını oğlu lehine terk etmek zorunda kaldı.
20 Eylül 1941 Luftwaffe, Kızıl Ordu’yu saklandığı Rusya ormanlarından uzaklaştırmak için yangın çıkaran bombalar kullanıyor. Bir Alman askeri: “Bu tatlı ve keskin eşsiz, asker ve atların yanmış eti.”
İngiltere’de yiyeceklerin miktarı azaldıkça, Britanyalıların daha fazla patates yemeleri isteniyor; Hükümet patates püresi sandviçi gibi tarifler öneriyor. İngiliz patates ekim alanlarını arttırarak böylece gıda ithalatını azaltarak çok ihtiyaç duyulan maddeler için kargo alanından tasarruf etmeyi hedefliyor. Britanyalılar pro-tato ditties adlı yeni bir şarkıyı dillerine doladılar: “Potatoes new. Potatoes old Potato (in a salad) cold Enjoy them all including chips Remembering spuds don’t come in ships” (“Patatesler yeni. Patatesler eski (salatada) soğuk. Cipsler de dâhil olmak üzere hepsinin tadını çıkarın ve gemilerle gelmediklerini hatırlayın)
Paris artık ‘Işık Şehri’ değil: son sabotaj dalgasının hırpaladığı Nazi işgalcileri sabah 9’dan akşam 5’e kadar sokağa çıkma yasağı emrini verdi. Bu saatler arasında Sokakta bulunan herhangi bir Fransız tutuklanacak.
Almanlar şimdi perişan haldeki Kiev’i işgal ediyor. Nazi SS cinayet ekipleri, “Bolşevik tehdidini tasfiye etmek için Yahudiler ve Komünistleri arıyorlar. Kiev’in doğusunda, 10.000 Kızıl Ordu askeri hala direniyor, yiyeceksiz ve bazen de kurşunsuz savaşıyor.
21 Eylül 1941 Ukrayna’da mahsur kalan Sovyet askeri gazeteci Yury Krymov, karısına son bir mektup yazıyor: “Her yerde, nereye bakarsanız bakın Alman tankları ya da makineli tüfek yuvaları var. Bu ateş çemberi içinde dördüncü günümüz… Geceleyin gökyüzünde ufku aydınlatan ışığa doğru bakınca harika bir sarı renk tonu veren yangınlar görülebilir.”
Japon Deniz Koleji, yıllık savaş oyunlarını tamamladı ve bu yıl ABD Deniz Kuvvetleri Limanı Pearl Deniz Üssü’ne “varsayımsal” bir sürpriz saldırısı planladı.
Hitler’in Leningrad’a ön saldırıdan kaçınma kararına rağmen, Luftwaffe kuşatılmış şehre büyük bir bombardıman saldırısı düzenledi; yaklaşık 1000 Sovyet sivil öldürüldü.
İngiliz kod kırıcıları, Moskova’ya planlanan devasa Alman saldırısını kırılan Enigma sinyallerinden önceden öğrendi, ancak Sovyetlere durumu bildirirlerse Almanların en gizli kodlarının çözüldüğünü anlamasından korkuyorlar.
22 Eylül 1941 Ukrayna’da Vinnytsia’da SS’ler şehir dışındaki yeni kazılmış hendekler boyunca 28.000 Yahudiyi toplamaya zorladı. Alman subay Erwin Bingel: Yahudilere değerli eşyalarını çıkarmalarını ve teslim etmeleri emredildi. Ardından SS komandoları “çizginin arkasına yürüdü ve insanlık dışı eylemleri… otomatik tabancalarla gerçekleştirmeye başladı.” Anneler çocuklarının bacaklarından tutulup, kafalarına sopa veya tabanca kabzası vurularak öldürülmelerini izledikten sonra öldürüldüler.[3] Alman ve Ukraynalı SS’ler, “Vinnitsa’daki Son Yahudi” başlıklı bir hatıra fotoğrafı çekmek için katliamlarına bir anlık ara vermişlerdir.
Hitler, SSCB’yi işhgal eden Wehrmacht’ı kış yaklaşmasına karşın kışlık mont veya botlarla donatmayı reddetti ve “Kızıl Ordu’nun kar yağmadan önce parçalanacağını” iddia etti.
23 Eylül 1941 Sovyet Donanması Finlandiya Körfezi’nin donması ve Alman ablukası sebebiyle Leningrad’da mahsur kaldı. O ana dek 20 Sovyet tankını vuran Luftwaffe’nin Stuka ası Hans Rudel, Leningrad Limanı’ndaki Sovyet savaş gemisi Marat’ı bombalıyor.
Almanlar, Nazi işgalcilere karşı gerçekleştirdikleri “terör eylemleri” nedeniyle Zagreb’de 200 Hırvat’ı vuruyorlar.
2,5 milyonluk nüfusa sahip Leningrad şehri Alman ve Finlandiya kuvvetleri tarafından sarılmış durumda. Her gün sokaklara top mermileri düşüyor.
24 Eylül 1941 Alman Komutanlığı büyük bir propaganda hareketi olarak Leningrad’a hapsolmuş bütün Rus sivillere tarafsız ABD’ye mülteci olarak güvenli geçişi önermeyi düşündü.
Yugoslavya direniş savaşçıları, Alman işgalcilerine karşı Užice kentini ele geçirip, küçük bir cumhuriyet ilan ettiler. Nazi işgali altındaki Avrupa’dan kurtarılan ilk bölge burası oldu. Yugoslavya’daki Nazi karşıtı güçler, kırılgan ittifaklarda yer aldığı için Komünist partizanlar ve Sırp Milliyetçi Çetnikler arasında bölündü. Yeni başkentleri Užice sokaklarında ele geçirilen Alman askerlerine geçit yaptırıyorlar.
Partizanlar işçi konseyleri kurdular ve Borba (“Mücadele”) adlı bir gazete çıkardılar. Çetnikler “Büyük Sırbistan” oluşturmak için planlar yapmakla kalmıyor Alman işgalciler ayrılır ayrılmaz Sırp olmayanları etnik açıdan temizliyorlar.
25 Eylül 1941 Wehrmacht kuvvetleri, Perekop kıstağı üzerindeki 15 metre derinliğinde bir sur olan Tatar Hendeğini geçerek Kırım’a girdi.
Cumhurbaşkanı Roosevelt, ABD Deniz Kuvvetleri’nin Atlantik’te Alman U teknelerini vurarak batırdığını belirterek, “Nazi korsanlığını”
engellemek için ticaret gemilerini silahlandırmaya başlayacağını açıkladı.
Bugün piyasaya sürülen Hollywood savaş draması “RAF’ta Bir Yanki” (A Yank in the RAF) filminde Tyrone Power, tarafsız ABD’den İngiltere için savaşmaya giden gönüllü olan bir pilotu canlandırıyor. Film izolasyonist Amerikalı senatörler tarafından “savaş yanlısı propaganda” olmakla suçlanıyor.
26 Eylül 1941 Alman işgali altındaki Kiev’de, Sovyet gerillaları Wehrmacht kışlalarını havaya uçurup yeni gelen yüzlerce Alman askerini öldürdü. Naziler Yahudileri suçluyor, misilleme amaçlı kurşuna diziliyorlar. Kiev kuşatmasında Sovyet direnişinin son artıkları da yok edildi: Almanlar son 2 haftada 350.000 esir aldı.
ABD Deniz Kuvvetleri, bir ünlüyü saflarına davet ediyor: ABD’nin eski İngiltere Büyükelçisi ve ” İngiltere Neden Uyudu” kitabının yazarı John F. Kennedy.
Sovyet savaş muhabirleri, olumsuz haberi geri gönderirlerse “mağlubiyet” nedeniyle vurulma tehlikesiyle karşı karşıya kaldıklarını bildiriyor ve en fazla şu tip haberler gönderebiliyorlar: “Çok hırpalanmış Almanlar korkakça ilerlemelerine devam ediyor.”
27 Eylül 1941 Ukrayna’da yakalanmaktan zar zor kaçan Rus yazar Vassily Grossman: “Çok fazla keder var: insanlar konuşur konuşmaz ağlamaya başlıyor”.
Nazi casusları endişesi yüzünden paranoyak olan SSCB, gizli kodları ve zarfları saklamak için sivillerin kartpostal göndermelerini, satranç ya da bulmaca oynamalarını yasakladı. İstila gününde Kızıl Ordu için gönüllü olan Moskova öğrencisi Vlad Kantovski, annesi kilisede çalıştığı için NKVD tarafından tutuklandı. Kantovski diyor ki: “Bu paranoya faşist bir komplo olmalı.” Kızıl Ordu’nun Ukrayna’daki kayıplara karşılık “mağlubiyetçiler, korkaklar, hainler” diyerek suçlanan 10.000’den fazla insan NKVD tarafından öldürdü.
Stalin, Kiev’deki felaket yüzünden öfkesinden patlayacak halde: Kiev’de sadece 15.000 Kızıl Ordu askeri Alman kuşatmasından kaçabildi, 500.000’den fazla ölü var. Stalin, Kiev’i elinde tutamadığı için Nikita Kruşçev’i vurmakla tehdit ediyor.
28 Eylül 1941 Sonbahar yağmurları bu yıl SSCB’ye geç yağıyor ve Alman işgalini umduğu kadar yavaşlatmıyor. Ruslar aralarında şakalaşıyor: “General Kış’ın rütbesi, Albay’a düşürülmüş, General Çamur ise kaçtığı için vuruldu.”
Alman makamları, yabancı radyo yayınlarının dinlemesini istemiyor: “BBC propagandası” yasadışı. 8 Berlinli sırf bu yüzden ölüme mahkûm edildi.
Himmler’in vekili Reinhard Heydrich, Nazi’nin işgal ettiği Çekoslovakya’nın Koruyucusu olarak atandı. Heydrich’in kendi sözleriyle ilan ettiği hedefi ise “Çek böceklerini Almanlaştırmak”. Hitler Heydrich’e “demir kalpli adam” diyerek övgüde bulundu ve “Çek’leri hizaya sokmak” için Prag’a gönderdi.
Alman işgalciler, Kiev’deki bütün Yahudilere “evraklar, değerli eşyalar ve sıcak giysilerini” getirip teslim etmeleri ve şehir dışına çıkmaları emredildi. Direnişçiler kamuya açık şekilde vuruluyor.
29 Eylül 1941 Kiev’in tüm Yahudi nüfusu şimdi şehir dışında, Babi Yar adlı bir vadide toplandı. SS tarafından çıplak soyunmaları emredildi. SSler ve Ukraynalı işbirlikçileri Babi Yar’daki insanları katlettiler. Babi Yar’dan mucize eseri kurtulabilen Yahudi aktris Dina Pronicheva,: “Polis, soyunmamı emretti ve beni bir uçurumun dibine attı… Silah sesleri tükenmeden önce önceden öldürülenlerin üzerine düştüğüm için kurtuldum… Ölü gibi davrandım. Bedenler altımda yatıyordu ve üstümdekilerin çoğu hala nefes alıyordu, diğerleri inliyordu… Birden ağlayan ve ağlayan bir çocuk duydum: Anneciğim! Küçük kızımın ağladığını hayal ettim. Ağlamaya başladım. “[4]
Wehrmacht tankları ve birlikleri, Hitler’in büyük önem verdiği Typhoon Operasyonu için Smolensk’e doğru akıyor: Moskova’ya büyük bir saldırı planlanıyor.
Nazilerce “Bohemya ve Moravya Koruyucusu” olarak atanan Heydrich, Prag’da savaş yasasını ilan etti: Yüzlerce Çek Alman işgalciler tarafından tutuklandı ve Başbakan da dâhil olmak üzere tümü ölüm cezasına çarptırıldı.
30 Eylül 1941 Bacaksız lakaplı İngiliz pilotu Douglas Bader, Alman esir kampından kaçmaya çalışırken yakalanınca yapay bacaklarına artık her gece el konacak.
Prag’daki Nazi infaz dalgası, üç yıl önce bugün korkunç bir yıldönümünü kutladı, İngiliz ve Fransız hükümetleri, Çekler’in Alman hâkimiyetini kınayan Münih Paktı’nı imzalamıştı. Yorgun düşen SS infaz ekiplerinin dinlenebilmesi için bir gece ara verdikten sonra, Kiev’in binlerce kişilik Yahudi nüfusu bugün Ukrayna Babi Yar’da katledilmeye devam edildi. Babi Yar’da son iki gün içinde 33.000’den fazla insan öldürüldü.
İngiltere Başbakanı Winston Churchill, savaş durumuyla ilgili olarak İngiltere Parlamentosu’na hitap ediyor: “Onlara, daha parlak ve kolay olacağına dair hiçbir ümit ve garanti veremem.”[5]
Notlar
[1] Hawker Hurricane, İngiliz yapımı II. Dünya Savaşı avcı, avcı-bombardıman ve anti-bombardıman uçağı. 1930’lardan itibaren savaşın sonuna kadar İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine hizmet etmiştir.
[2] Şah Rıza Pehlevi, 1925-1941 arasında İran’ın şahı. Büyük Rıza Şah adıyla da tanınır. Kaçar Hanedanı’nın son şahı olan Ahmed Kaçar’ı devirerek Pehlevi Hanedanı’nı kurdu. Kurduğu Pehlevi rejimi laik, milliyetçi, militarist ve anti-komünist bir rejimdi.
[3] http://holocaustresearchproject.org/einsatz/bingel.html
[4] http://holocaustresearchproject.org/einsatz/babiyartest.html
[5] http://www.ibiblio.org/pha/policy/1941/410930a.html