PTAH Mısır Mitolojisinde dünyaya kalbi ve dili ile şekil verdiğine inanılan Memphis kentinin yaratıcı tanrısının adı olup, başta heykeltıraşlar olmak üzere sanatçıların koruyucusudur.
Ptah, başlangıçta bir tarım tanrısıyken Memphis’in başkent olmasıyla baş tanrı olmuş, Sekhmet ve Nefertum birlikte tanrılar üçlüsünü oluşturmuştur. Ptah’ın eşi aslan tanrıça Sekhmet oğlu ise Nefertem olup, tanrıça Hathor, koku tanrısı Nefertum ile basamaklı Djoser piramidinin mimarı İmhotep çiftin çocukları olarak kabul edilmekteydi. Ptah, Mısır sanatında tüylü elbise giydirilmiş, elinde bir çeşit asa tutan, sakallı ve üzerinde güneş diski ve koçboynuzları bulunan mavi şapkalı, ensesi püsküllü bir mumya adam olarak tasvir edilmekteydi. Zamanla Ptah’ın kimliği başlangıç okyanusundan doğan tepelerin (başlangıç höyüğü) kişileştirilmiş hali Tatanen ile birleştirilmiştir. Bir söylenceye göre ise yaratıcı tanrının yüzü Amun iken gövdesi Ptah’tan oluşmaktadır. “Zanaatların yaratıcısı” ve “Yılların Efendisi” ve “Gerçeğin (Maat) Efendisi” lakaplarıyla tanınan Ptah bazı kaynaklarda Mısır’ın “İki diyarın hâkimi” ünvanıyla ilk firavunu olarak gösterilmektedir.
Tüm Mısır’da tapınılan Ptah’ın kült merkezi Memphis olup, buradaki tapınağı Hut-Ka-Ptah (Ptah’ın Ruhunun İkametgâhı) adıyla bilinmekteydi. Bu tapınak aynı zamanda Yunanca Aigyptos dolayısıyla İngilizce Egypt (Mısır) kelimelerinin de kaynağıdır. Yunanlar ise Ptah’ı ilahi demirci Hephaistos olarak adlandırmışlardır.
PTAH-SEKER-OSİRİS Mısır Mitolojisinde Ptah, Seker ve Osiris (Asar) adlı tanrıların birleşik formu olan bir cenaze tanrısıdır.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016