Pesah, Fısıh veya Hamursuz Bayramı (İbranice: פֶּסַח Pesah), Passover, Pesach adlarıyla da bilinen bir Yahudi bayramının adı olup, Mısır’da kölelikten kurtarılan İsrail halkının antik İsraillilerin göçünün anısına her yıl 14-21 Nisan arasında koyun sürülerinin ilk kuzularını verdiği gün Purim’den bir ay sonra kutlanmaktadır. Pesah, Şavuot (Hamsin Yortusu) ve Sukot ile birlikte üç mevsimsel hac festivalinden (Şaloş Regalim) birisi kabul edilmekte olup, Eski Ahit’te hakkında detaylı bilgi verilmekte, yedi gün boyunca hamursuz ekmeği yenilmesi, bayağı işlerden kaçınılması ve yedi gün boyunca tanrıya ateşte yapılmış, pişirilmiş bir armağan sunulması emredilmektedir (Levililer 23:5)
Pesah öncesinde evdeki bütün mayalı yiyecekler dışarı çıkarılmakta, bahar
temizliğinin ardından, ‘matza’ adlı hamursuz ekmek pişirilmekte, temiz bir koyun ya da keçi 14 Nisan’da kurban edilmekte, iç organları çıkarılmayan hayvan hamursuz ekmek ve acı baharatlarla birlikte yenilmektedir. Ayrıca evin en büyük oğlu Pesah arifesinde üç gün oruç tutmaktadır.
Pesah adı İbranice ‘üzerinden geçmek, atlamak’ anlamına gelmekte olup, Tanrının İsrail halkına eziyet eden Mısırlıların evlerine felaket yağdırırken Yahudilerinkilere dokunmadan atlamasına istinaden konulmuştur. İnanışa göre Mısır’dan alelacele ayrılan İsrailoğulları ekmeklerini mayalayacak zaman bulamayıp, yolda mayasız ekmek yediklerinde dolayı Pesah bayramında mayasız ekmek yenilmektedir.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016