Coatlicue, Koatlikue veya Teteoh inna Aztek Mitolojisinde ateş ve yeryüzü tanrıçası olup, tüm tanrıların, güneş, gökyüzü ve yıldızların anası olan dev bir yılan olarak tasvir edilmekteydi. Coatlicue, Teteoinan (Tanrıların Anası), Toci (Büyükanamız) ve Khiuakoatl (Yılan Kadın) adlarıyla da bilinip, doğum sırasında ölen kadınların koruyucusu kabul edilmekteydi. Koatlikue, kimi yazarlarca haklarında pek bir şey bilinmeyen Tonantzin (Anamız), İlamatekuhtli (Eski Tanrıça), Tlaltekuhtli (Taş bıçak yutan Yer Kurbağası), Temazalteki (Banyo Büyük anası), İtzpapalotl (Obsidyen Kelebek) adlı tanrıçalar ile özdeşleştirmiştir.
Aztek Yeryüzü Tanrıçası Coatlicue, Koatlikue veya Teteoh inna
Coatlicue, Koatlikue veya Teteoh inna yeryüzü tanrıçası görünümünde kıvrılmış yılanlardan oluşan etek giyip insan kalp, el ve kafataslarından oluşan bir kolye takan tanrıça, hamile olduğu için sarkmış göğüsleri ve pençe formundaki ayakları ve yüzündeki iki yılanla oldukça ürkütücü görünüm arz etmektedir. Adı “Yılan etek giyen” anlamına gelen Koatlikue’nin sırtından asılan salyangoz motifli 13 deri ip gökyüzü cennetini sembolize etmekteydi. Ayrıca Koatlikue’nin tahıl tanrıçası görünümü Kenteotl adıyla anılmakta olup, çok göğüslü sarı yüzlü kurbağa formunda tasvir edilmekte, onuruna düzenlenen festivallerde fallus figürleri taşıyan rahipler tanrıçadan bereketli bir mahsul dilemekteydi.
Bir söylenceye göre tapınakta ağlarken sihirli bir tüy topu veya yakuttan hamile kalınca hemen Quetzalkoatl ile Xolotl adlı tanrıları doğurmuş, ardından can verince rahminden tepeden tırnağa silahlı Huitzilopokhtli çıkmıştır. Huitzilopokhtli kardeşlerini kılıçtan geçirirken öldürdüğü Koyolxauhqui’nin kestiği kafası gökyüzüne fırlayıp ayı oluşturmuştur. Koatlikue onuruna her yıl yaz mevsimi sonunda bir festival gerçekleştirilmekte tanrıçanın maskesini takan yaşlı bir kadın ile ona eşlik eden bir rahip, izleyicilerine kanlı bir gösteri sunmaktaydı.
Bernardino Sahagún, Historia general de las cosas de Nueva España adlı çalışmasında Koatlikue’nin insanlara yoksulluk, acı ve sıkıntı verdiğini bildirirken, Diego Durán ise Historia de las Indias de Nueva España e islas de tierra firme adlı çalışmasında II. Montezuma’nın Azteklerin atalarını bulması için bir rahibi görevlendirdiğini onun da 7 mağaralı bir dağda yaşlı ve çirkin bir kadın olan Koatlikue’ye rastladığına dair bir söylenceyi aktarmıştır.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016