John Ronald Reuel Tolkien veya J. R. R. Tolkien (3 Ocak 1892 – 2 Eylül 1973), İngiliz edebiyatı uzamanı yazar, şair, filolog olup, Hobbit, Yüzüklerin Efendisi ve Silmarillion gibi fantastik kurgu eserleriyle tanınmaktadır.
J. R. R. Tolkien’in Hayatı
Yeni bir hayat kurmak için o dönemde İngiliz sömürgesi olan Güney Afrika’ya gelen
Birminghamlı Arthur Reuel ile Mabel Suffield Tolkien çiftinin ilk çocuğu olarak Bloemfontein kentinde doğmuştur. Babası John 4 yaşındayken ölünce annesi küçük oğlu Hilary’i de yanına alarak Birmingham’a geri dönmüş burada Sarehole adlı bir köye yerleşmiş ve Katolik Kilisesi’ne katılmıştır. 1904 yılında annesi şeker hastalığı yüzünden ölen yazar ile kardeşi teyzesi Beatrice’in yanına gitmiş ve
Birmingham kilisesi hatibi Peder Francis Morgan’ın gözetimine verilmiştir. King Edward’s Okulu’na John’un dil öğrenmeye yatkınlığı kısa sürede ortaya çıkmış, genç yaşta öğrendiği Latince, Yunanca’ya sonradan Fince’de eklenmiştir. Tolkien’in hayatı 16 yaşındayken hayatındaki tek gerçek aşkı 19 yaşındaki Edith Bratt ile tanışmasıyla değişmişse de Peder Morgan iki gencin görüşmelerini yasaklamıştır. Bununla birlikte 1911’de Klasik dil eğitimi almak için Exeter Koleji’ne giden Tolkien kızı bulmuş, bir başkasıyla nişanlı olan Edith’in gönlünü yeniden kazanmayı başarmış, çift 1916 yılında evlenmiştir.
J. R. R. Tolkien’in Eserleri
Tolkien’in ilk kurgusal çalışması I. Dünya Savaşı’nda Fransa cephesinde savaşırken
yakınlarında bir boma patlaması sonucu yaralanınca döndüğü ülkesinde iyileşme sürecinde yazdığı Kayıp Öyküler Kitabı’dır (Book of Lost Tales). Ordudan ayrıldıktan sonra ise The New English Dictionary adlı sözlüğün (The Oxford English Dictionary) hazırlanmasında yardımcı leksikograf olarak çalışmıştır. Leed Üniversitesi’ne kabul edilen Tolkien burada Eric Valentine Gordon ile birlikte Sir Gawain ile Yeşil Şövalye’nin (Sir Gawain and the Green Knight) tercüme etmiş bu sırada İskandinav Mitolojsi üzerine yoğunlaşabileceği öğrenci ve öğretmenlerin girebildiği sosyal bir dernek olan Viking Kulübü’ne üye olmuştur. 1925 yılında Oxford Üniversitesinde akademik hayatına başlayan Tolkien 1945 yılında profesör ünvanı
aldığı kurumda 1959’a dek görev yapmıştır. Burada sınav kâğıtlarını okurken boş bir sınav kâğıdına karaladığı “Yeraltında bir delikte bir Hobbit yaşıyordu” cümlesi sonradan esin kaynağı olmuş ve editörü Susan Dagnall’ın da teşvikiyle bitirdiği Hobbit adlı romanı 1937 yılında basılmıştır. Hobbit aynı zamanda Tolkien’in üzerinde 16 yıl çalıştığı Yüzüklerin Efendisi (The Lord of the Rings) adlı destansı başyapıtına giriş niteliğinde olmuş, Yüzük Kardeşliği (The Fellowship of the Ring), İki Kule (The Two Towers) ve Kralın Dönüşü (The Return of the King) adlı 3 ciltten oluşan eser 1954-55’de basılmıştır. Tolkien’in insanlar dışında troller, büyücüler, elfler, cüceler, hobbitlerin de var olduğu fantastik evrenini yaratırken dünya kaynaklarının paylaşımı için başlayan acımasız savaş ortamından esinlendiği
sanılmaktadır. Tolkien’in İngilizce’ye hâkimiyeti eserlerindeki karakterlerin eski lehçeleri hatta tamamen yazarca yaratılmış suni dilleri konuşabilmelerine imkân vermiştir. 1969’da İngiltere sahilinde yer alan Bournemouth’a yerleşen Tolkien 4 çocuğunun annesi Edith 1971’de ölünce Merton College’nin kendisine tahsis ettiği bir odaya taşınmış 2 Eylül 1973 tarihinde burada ölmüştür. Yazar son yıllarını mitolojinin yoğun olarak kullanıldığı bir başka fantastik eser Silmarillion üzerine çalışarak geçirmiştir.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016