Aşağıdaki Halkbilim Sözlüğü, Folklor Sözlüğü adlı kısa çalışmada efsane, hikaye, gelenek, şarkı, bilmece, söz düzeni hatta yıldızlara ait inanma ve büyüleri bile kapsayan kültür ögeleri maddeleştirilmiş olup, aşağıda B harfinin (BAT – BLU) arasında yer alan maddeler verilmiştir.
Bobrie İskoç göllerinde yaşadığına inanılan efsanevi bir kuşun adıdır.
Bodhrán İrlanda’da kısa bir çubuk yardımıyla çalınan, tek taraflı ve pek derin olmayan geleneksel bir davul çeşidinin adıdır. İskoç ve İrlandalı göçmenler bu enstrümanı ABD, Avustralya, Kanada ve Yeni Zelanda’ya da taşımışlardır.
Bodmin Canavarı İngiltere’de Cornwall bölgesi halkının inanışında insanları parçalayarak öldürdüğüne inanılan leopar benzeri vahşi kedi hayaletinin adıdır.
Bogeyman İngiliz masallarında şekil değiştirebilen kötü niyetli yaratıkların adıdır. Eşyaları yerinden oynatabilir, ailelere musallat olur, bazı durumlarda ailenin küçük çocuğuyla arkadaş olabilirler. Endonezya ve Malezya civarında korsanlar için kullanılan ‘bugis’ kelimesini İngiliz ve Fransız denizciler Avrupa’ya taşımış, kendi çocuklarını “yaramazlık yaparsan Bogeymanlar seni almaya gelirler” diyerek korkutmuş, böylece folklorik karakter olarak yayılmıştır. Bogle karakteri de Bogeyman’ın daha kötü, katil ruhlu bir varyantıdır.
Bogart Kuzey İngiltere’de lime lime olmuş tozlu giysiler giyen ve evlerin koruculuğunu üstlenmiş ruhlarına verilen isimdir. Bununla birlikte brownie, cin ve bogielerden daha kötü ve daha can sıkıcı ve daha az yardımseverdirler. Ev içinde bogart olduğu çok sayıda beklenmedik kazanın oluşu ve karanlıkta duyulan garip seslerden anlaşılır. Küçük çocukları çimdikler, süt şişelerini devirir, mumları söndürür pek çok talihsiz olaya sebep olurlar. Onlardan kurtulmanın tek yolu evi gizlice terk etmek olsa da bazı durumlarda ev halkı ile birlikte yeni eve taşındıkları da olur.
Bogie İngiliz masallarında karanlığı seven küçük zararsız yaratıkların adıdır. Ahırda, ambarda, tavan arası ve dolap içlerinde bulunabilirler. İnsanların atmaya kıyamadığı eski eşyaları sakladığı yüklüklerde saklanmayı ve gizli konuşmalara kulak misafir olmayı severler.
Bogle İskoç masallarında Puck ve boggart ile ortak özelliklere sahip bir hayaletin adı olup, kabahati kurbanından bilinen haylazca işler yaparlar.
Boğa dede Yakapınar (Misis) kasabasının Dedeler köyünde bulunan ve yağmur yağdırma törenleri için toplanılan bir ermişin mezarının adıdır (Adana)
Boğaz havası Yörüklerin Dattiri adı verilen çok hızlı ritimde oynadıkları teke zortlaması oyununa eşlik amacıyla, gırtlakları üzerine parmaklarıyla bastırarak ses çıkarmaları yönteminin adıdır (Ege, Antalya)
Bohça Evlenme çağına gelmiş genç kızların çeyizlerinin saklandığı, gelinin düğün sırasında çeyizinin üstüne sarılarak erkek evine gönderildiği dört köşe bez örtülerin adıdır.
Boita Brezilya masallarında iki ayrı formda tasvir edilen bir yaratıktır.
- Işık saçan büyük bir yılan olup yuttuğu hayvanların enerjileri emmektedir.
- Ağzından ateş saçan boğaya benzer bir yaratık olup kötü ruhlu bir insanın ruhuna sahiptir.
Boket Bir Romen halk müziği formunun adıdır.
Bolero Dansçıların tek başlarına ya da karşılıklı olarak kastanetler eşliğinde dans ettiği ¾ ritminde bir İspanyol halk dansının adıdır.
Bomoh, Pavang, Dokun Malaysiya masallarında cadı doktorlara verilen isimdir.
Bomor Malay halkının insanların içine girerek onları hasta ettiğine inanılan kötü ruhları dışarı çıkaran büyücülere verdiği isimdir.
Bon Japonya’da her yıl 13-15 Temmuz arasında ölü ataların ruhuna saygı için düzenlenen bir festivalin adıdır.
Bon Odori Japonya’da Ölüler Festivali zamanında gerçekleştirilen geleneksel bir dansın adıdır.
Bonga Bengal’de insanlara musallat olan kötü ruhlara verilen isim olup, doğum sırasında ölen çocukların bongaya dönüştüğüne inanılmaktadır.
Boobrie İskoç masallarında göllere ve tuz kuyularına sık sık uğrayan olağanüstü güzellikte bir su kuşunun adıdır.
Booyan Rus masallarında bahsi geçen, okyanusun ortasında yer alan büyülü bir adanın adıdır. Bu adada şifa gücüne sahip kutsal adamlar yaşamakta dahası Alatir isimli şifa gücüne sahip büyülü bir taşa da ev sahipliği yapmaktadır.
Borç Çorbası Rusya ve Polonya’da sığır eti ve çeşitli sebzelerden yapılıp sıcak veya soğuk yenilebilen geleneksel çorbanın adıdır.
Bori Hausa halkının inanışında insanların hevesini kurutan bir cadılar topluluğunun adıdır.
Boroka Filipinler halkının inanışında çocukları yiyen yamyam bir cadının adıdır. Bir kadının kafasına, bir atın dört ayağına ve bir kartalın kanatlarına sahiptir.
Borovdale Adını Zimbabwe’nin başkenti Harare’nin banliyo kasabası Borrowdale’den alan bir halk dansının adı olup, özellikle ayakları yere vurma figürleriyle öne çıkar.
Bossa Nova Samba ile cool Jazz karışımı bir Brezilya müziği türünün adı olup Portekizce ‘yeni akım’ anlamına gelmektedir.
Bostancı Dede Anadolu Türklerinin inanışında, saçı sakalı birbirine karışmış, bedeni kıllarla kaplı doğanın koruyucu ve bereketli güçlerini sembolize eden bir yaratığın adıdır. İnsan gibi konuşabilen ve uçabilen bir kanatlı atın sırtında istediği yere gidebildiğinden onun nerede olduğunu sadece kartal gibi kuşlar bilebilir. Bkz. Karakoncolos
Boszorkani Sarkani adlı iblisin annesi olan cadının adıdır. Bir insanı ata dönüştürebilen bu cadı erken dönem Macar folklorunda erkek bir büyücünün adı olup sonradan cadı özelliği kazanmıştır.
Boş Beşik Fadime adlı yetim bir kızın kimi zaman mutlu sonla biten maceralarının anlatıldığı bir masalın adıdır. Fadime bir yörük beyiyle evlenmiş ve yedi yılın ardından bir erkek çocuk dünyaya getirmiştir. Bebeği beşiğiyle birlikte bir devenin sırtına yüklemiş ama boya göçerken bebek kaybolmuştur. Fadime çocuğunu aramak için yollara düşecek bazı varyantlara göre çocuğu bulamadan suda boğularak ölecek kiminde ise yavrusuna kavuşacaktır.
Boto Brezilya masallarında nehirlerde yaşayan bir yunus kralın adıdır. Geceleri yakışıklı bir erkek olur, başındaki deliği kapatmak için sürekli şapka giyerek dolaşır. Gerek yakışıklılığı, gerekse iyi dansçı olması sayesinde kadınları baştan çıkarır ve hamile bırakır.
Botrad İsveç halkının sayılmış bir ağaç olup, evlerin koruyucusu olarak avluya dikilen karaağaç veya ıhlamur olmalıdır.
Bourrée Yerden ses çıkarmak için özellikle tahta ayakkabılar giyilerek hızlı adımlarla sekerek oynanan bir Fransız halk dansının adıdır.
Boy Ağacı Çocukların hızlı ve sağlıklı gelişip büyümeleri için adlarına dikilen ağacın adı olup ağacın kuruması ya da kesilmesinin çocuğun hasta ya da kısa ömürlü olacağına yorulmaktadır (Ordu).
Boy Görmesi Söz kesilen gün (beh günü) kıza hediye edilen paranın adıdır (Kars).
Boylama Kadınlar tarafından giyilen geleneksel uzun entarilerin adıdır (Kars).
Boz atlı Hızır Ab-ı hayat suyundan içtiği için ölümsüzlüğe kavuşmuş Hızır peygamber için çeşitli destanlarda kullanılan bir tabirdir. Muhtaçların yardımına kır bir atın üzerinde koştuğuna inanılan ak sakallı, yeşil cübbeli birisi olarak tasvir edilmektedir.
‘Deryalar yüzünde boz atlı Hızır
Benli boza binmiş o da geliyor’ (Karacaoğlan)
Boza Buğday, arpa, mısır, darı gibi tahılların pişirildikten sonra mayalanmaya bırakılan ardından şeker ya da pekmezle tatlandırılan hafif alkollü içeceğin adıdır. Balkan yarımadası, Anadolu, Kafkasya ve Ortadoğu’da yaygın olarak yapılmaktadır.
Bozlak Orta ve Güney Anadolu’da Türk halk müziğindeki bir uzun hava türü ve gamına verilen isimdir.
Bozuk Batı ve Güney Anadolu’da kullanılan bağlama ailesinden bir çalgının adı olup Yunan halk müziği çalgısı buzukinin adının kaynağı olmalıdır.
Böğürteç Yaklaşık 10 cm uzunluğunda bir ucundan asıldığı ip üzerinde döndürüldüğünde vızıltı çıkaran bir aletin adı olup günümüzde oyuncak olarak görülmekteyse de ilkel kültürlerde büyü ve tapınma öğesi olarak kullanılmıştır. Eski Yunan’da rhombos ile birlikte Dionysos ayinlerinde kullanıldığı bilinmektedir.
Börek Kalınca açılmış ve tepsiye üst üste dizilmiş yufkaların arasına peynir, kıyma, patates, ıspanak gibi garnitürler konularak fırında pişirilen hamur işi yiyeceğin adıdır.
Börek yemek Düğün gecesi güvey ve arkadaşlarının börek yemek ve içki içmek amacıyla kız evine gitme geleneğinin adıdır (Zonguldak)
Brag Pokerin atası sayılan bir kâğıt oyununun adıdır.
Brazava Anadolu’da güveyin yakın arkadaşlarından birisi olan sağdıç için kullanılan bir terim olup kız babasına verilecek hediyelerin en önemlilerinin külfetini o karşılar (Hakkari) Bkz. Serispi
Brendan Adası, Aziz Brendan Adası, St. Brendan’s Isle Avrupa’nın batısında yer aldığı sanılan bir hayalet adanın adıdır. Clonfert (Cluain Fearta) manastırının kurucusu Saint Brendan’ın okyanusta seyahat ederken adayı keşfettiği ve halkını Hıristiyanlaştırdığı söylenmektedir. Kristof Kolomb (1451-1506) dönemindeki haritalarda görünen ada MS 9. yüzyıla ait Latince metinlerde (Navigatio Santi Brendani Abatis) adı geçmektedir. Kanada’nın doğusunda New Founland civarında bir ada olduğu sanılmakta olup İrlandalı kâşif Tim Severin 1976 tarihinde Brendan’ın yolculuğunu tekrarlayarak bunun mümkün olabileceğini göstermiş ama efsanevi adayı bulamamıştır.
Brog İngiliz masallarında şekil değiştirebilen bir cinin adı olup at şekline girip üzerine binen erkekleri cezbeder. Adam tam biniciğiyle övünürken at tarafından bir su birikintisine atılır.
Broksa Yahudi efsane ve masallarında bahsi geçip, geceleri keçilerin sütünü emdiğine inanılan bir kuşun adıdır.
Brollakhan İskoçya’da çeşitli şekillere girebilen kötü ruhların adıdır.
Brosnia Rusya’nın Avrupa parçasında Tver bölgesinde Andreapol kasabası civarında Brosno gölünde yaşadığına inanılan ejderhanın adıdır. Efsaneye göre 13. yüzyılda Novgorod civarına giren Moğol ordusu Brosno gölünde mola vermiş atlar su içmek için göl kenarına geldiklerinde canavar sudan çıkarak askerleri ve atları parçalamıştır.
Brownie Britanya masallarında küçük ve iyi huylu, ev ve ambarlarda genellikle tek başlarına yaşayan kahverengi renkli perilerin adıdır. Diğer cinlerin aksine insanlarla uyum içinde yaşayabilirler. Onlar için bırakılmış bir kâse süt ev sahibine minnettar olmalarını sağlarken eğer küstürülürlerse Boggartlara dönüşüp eve hastalık getirebilirler.
İskandinavya’da Tomte, Rusya’da Domovoi, Almanya’da Heinzelmaennchen adıyla bilinmektedir.
Kanadalı sanatçı Palmer Cox’un komik şiirleri sayesinde çağdaş Amerikan kültüründe popüler olmuştur.
Bkz. Ellyllon
Brujo Güney Amerika’da yaşayan Kueça halkının hikâyelerinde bir şifacının adıdır.
Bruksae Portekiz masallarında bahsi geçen kuş formundaki vampirlere verilen isimdir.
Bu Malenezya halkının inanışında dişi iblis Metakorab’ı öldüren kahramanın adıdır.
Bubak Bohemya’da Buman adlı iblise verilen isimdir.
Bubus Macar masallarında mağaralarda yaşayan küçük masal varlıkların adıdır.
Bubvayaita Malanezya masallarında unutkanlık sağlayan bir şifalı bitkinin adı olup, ölü ruhlar cennete ulaştıklarında bu bitkinin kokusu sayesinde geçmişi unutarak sonsuza dek sürecek mutlu bir hayatı sürmeye başlarlar.
Bucca, Buka Güneybatı İngiltere’de Cornwall bölgesi halkının inanışında bir rüzgâr cininin adıdır. Kalay madenlerinde yaşayıp, Alman folklorundaki ‘Kobold Cini’yle benzerlikler göstermesine rağmen bazen denizci hikâyelerinde deniz rüzgârında seyahat eden yaratıklar olarak da geçmektedirler.
Budhi Pallien Kuzey Hindistan efsanelerinde ormanda kaplan kılığında başıboş gezen bir orman tanrıçasının adıdır.
Budin Macaristan’da bulunan Osmanlı kalelerinden birisi olup pek çok destan ve türküde adı geçmektedir.
‘Kimi şehit oldu kimi giriftar
Kâfirin elinde inler zâr zâr
Estergon’la Budin Eğri’yi Uyvar
Ele girmez şahım yorulmayınca’ (Temeşvarlı Aşık hasan, 17. yüzyıl)
Buffalo Bill 1. 26 Şubat 1846-10 Ocak 1917. Gerçek adı William Frederick Cody olup Iowa eyaletinde Le Claire civarında doğmuş biraz da yanlış anlaşılmalar sayesinde Amerikan tarih ve folklorunun en renkli karakterlerinden birisi olmuştur. 1868 yılında buffalo öldürme yarışmasını kazanınca Bill lakabını almıştır (Bill Comstock’a atfen)
Kürklü hayvanları tuzakla avlamış, tren ve posta arabası kullanmış, İç savaşta asker olarak savaşmış hatta bir otelde müdürlük bile yapmışsa da ‘Wild West Show (Vahşi Batı Şov)’ adlı gösteriler ona ülke çapında büyük bir ün sağlamıştır. Sinema’da 1898 ve 1912 yıllarında bizzat kendisini canlandırmış daha sonra 1924 -2004 arasında çekilmiş 41filme çeşitli aktörler tarafından beyaz perdeye aktarılmıştır.
- [Sinema] Thomas Harris’in The Silence of the Lambs (1988; Kuzuların Sessizliği) adlı romanından aynı isimle beyazperdeye aktarılan filmin (1991) şişman kadınları öldürüp derilerinden kendisine kıyafetler diken seri katil olan kahramanının takma adıdır (Gerçek adı: Jame Gumb).
Bugadi Musun Sibirya masallarında tüm hayvanların annesi olarak kabul edilen ana tanrıçanın adıdır.
Bugaku Çin ve Güneydoğu Asya halk danslarından esinlenerek Japon sarayında sergilenmek için türetilmiş dansların adıdır.
Bugbear, Böcek Ayı İngiliz masallarında ayı formunda bir cinin adıdır. Çocukları yaramazlık yapmamaları için korkutmak için bu yaratığın adı kullanılmaktadır.
Buhur Yakma Arap Alevilerinin (Nusayriler) ateşe tapınma inancı ile ilişkili olması muhtemel olan kutsal kabul ettikleri ziyaret yerlerinde gerçekleştirdikleri bir ibadet türü olup bu açıdan aynı ritüeli mum yakarak gerçekleştiren Anadolu Alevilerinden farklılaşmışlardır.
Bujang Sembelih Malezya masallarında insanların boğazlarını keserek öldüren tehlikeli bir iblisin adıdır.
Bukka Cornwall’da kalay madenlerinin koruyucusu olarak kabul edilen bir rüzgâr ruhunun adıdır.
Bulama Anadolu’da üzüm pekmezinin, pekmez toprağı, bundoruk otu, Çöven otu ve yumurta akı ile kaynatılması ile kıvamı arttırılmış ve acılığı alınmış formunun adıdır.
Bulgari Curadan biraz daha büyük olan bağlama ailesinden bir çalgı olup Adana ve civarında kullanılır.
Bulgur Kaynatılıp kurutulmuş buğday tanelerinin kırılıp parçalanmasıyla elde edilen yiyeceğin adıdır.
Buli Heykelleri Zaire’de yaşayan Baluba halkının yaptığı ahşap heykellerin adı olup daha çok tabure olarak kullanılan ince uzun yüzlü bir erkek ve kadın figüründen oluşmaktadır.
Bullkater Silezya halkının inanışında bir tarla ruhunun adıdır.
Bulla Etrüsk kadınlarının kullandığı aslan veya satir kafası formunda yuvarlak süs takılarının adıdır.
Bulut Dede Türbesindeki adak ağacına yeşil beyaz bezler bağlanıp, daha çok yağmur yağdırmak için adak adanan bir ermiş ve ziyaret yerinin adıdır (Adana)
yaşayan kara buluttan ejderhalar yerdeki canlıları yutmamaları için meleklerin tarafından zincirlerle dolaştırılmakta, ceza amaçlı olarak sonbahar ile ilkbahar arasını yeryüzünde geçirmektedirler. Hortumların ejderhanın yeryüzünde dokunduğu yerleri yukarıya çekmesinin sebep olduğuna, Ani bölgesindeki kayalara oyulmuş tahıl kuyularında kışladıklarına inanılmaktadır (Kars)
| Ani Kuyusu’nda kışlayan bulut ejderhası |
| Ani yöresinde tahıl kuyuları vardır. Bulut ejderhalarının konak yerleri olan bu kuyulardan birine, bir adam düşer. Cezasını çekmek için yeryüzüne gönderilmiş bir ejderhayla karşılaşır. Ejderhanın gözleri alev alev yanmaktadır. Adam bir köşeye sığınır. Ejderha onu görür, ama bir şey yapmaz. Öğlen olunca ejderhaya gökten ak bir yumak biçiminde yiyecek iner. Ejderha bunun bir parçasını adama verir, gerisini yutar. Bu böyle sürüp gider. İyice beslenen adamın saçı sakalı uzamış vücudu kıllanmıştır. Aradan kırk gün geçer. Artık sabrı kalmayan adam artık ne olacaksa olsun deyip haykırmaya başlar. Ejderha başını sallar, biraz daha sabretmesini işaret eder. Bir süre sonra gökten bir zincir sallanır. Ejderhanın cezası bitmiş, göğe dönme zamanı gelmiştir. Adama kuyruğuna tutunmasını işaret eder. Adam denileni yapar, kuyudan çıkınca kuyruğu bırakır, kurtulur. Evine gidip olanları anlattığında bir ermiş gibi karşılanır (Yurt: 4551) |
Buman Alman halkının inanışında bir iblisin adıdır.
< Fransızca boulevard
< Hollandaca bolwerc
Bumba Buşmen halkının kullandığı bir tılsımın adıdır.
Bumerang Aborijinlerin avlanmak amacıyla kullandığı, fırlatıldığı zaman atıcısına geri dönen düz ve açılı tahta parçasının adıdır.
Aborijinlerin binlerce yıldır kullandığı av çubuklarını eski Mısır’da firavunların kuş avı için kullandığı bilinmektedir.
Bunraku Japonya’da Samisen adlı lavta eşliğinde anlatılan trajik öykülerin (coruri) canlandırıldığı geleneksel kukla tiyatrosunun adı olup 11. yüzyılda Orta Asya üzerinden getirildiği sanılmaktadır.
Bunyan, Paul Amerika Birleşik Devletleri’nin kuzeybatısında çok sayıda efsanenin konusu olmuş devasa fiziğe ve inanılmaz bir güce sahip efsanevi bir oduncunun adıdır. Efsaneye göre Bunyan ve devasa öküzü ‘Mavi Öküz’ Babe (Babe the Blue Ox) Amerika kıtasında silinmez izler bırakmıştır. Bunyan, Puget Sound, Grand Canyon ve Black Hills’i yaratmıştır; Babe ise koca bir ormanı olduğu gibi sürükleyebilecek kadar güçlüdür. Kimi otoriteler, Bunyan efsanesinin Kanada-Fransız kökenli olduğunu iddia ederken kimi kereste şirketinin uydurmacası kurgular olduğunu iddia etmiştir. Bunyan hikâyelerinin bazıları James MacGillivray tarafından Detroit News-Tribune gazetesinin 24 Temmuz 1910 nüshasında yayınlanmıştır.
Burçak Tarlası Oyunu Yozgat köylerinde kadın meclislerinde, köye gelin gelen şehirli bir kızın köy hayatına intibak edememesiyle ilgili özgün türküsü eşliğinde oynanan bir oyunun adıdır.
Burka 1. Keçe veya karakuldan yapılan erkek ceketinin adı olup, Kafkasya’nın nerdeyse tüm halklarının milli kıyafetidir. Kafkasya dışında Rusya, İran ve Türkiye’deki Kafkas kökenli etnik topluluklar tarafından giyilmektedir. 19. yüzyılın ortalarından 1950’lere kadar Rus ordusundaki süvarilerin üniforması olmuştur.
- Orta ve Güney Asya’da yaşayan Müslüman kadınların giydiği (özellikle Hindistan ve Pakistan) tüm vücudu kaplayan uzun gevşek dökümlü elbisenin adıdır.
- Osmanlı döneminde peçe anlamına kullanılıan Arapça kelime olup, kadınların yanı sıra herhangi bir sebepten yüğzünü göstermek istemeyen erkekler tarafından da takılmaktaydı.
Burkan Bkz. Burgan
Burtnick Litvanya’da iyi amaçlara yönelik sihir yapan büyücülerin adı olup kötü burvisler ile zıd özelliklere sahiptirler.
Buru Himalaya dağlarında yaşadığı öne sürülen kertenkele cinsinden bir hayvanın adı olup kriptozoolojinin ilgi alanına girmektedir. Apu Tanis halkı kertenkelenin etobur olup 5 m boyunda olduğunu aktarmış, Christopher von Furer-Haimendorf 1947 yılında hayvanın izini aramışsa da neslinin tükenmiş olduğuna karar vermiştir.
Busi-urt Fin halkının inanışında tahıl tarlalarının koruyucu ruhunun adıdır.
Busko Canavarı İndiana eyaletinin Meksika sınırındaki Churubusco bölgesinde 1949 yılında görüldüğü iddia edilen dev bir kaplumbağanın adı olup (Beast of Busco) büyük ihtimalle gerçek olmayıp kriptozoolojinin konusudur.
Buşido Japonca ‘Savaşçının Yolu’ anlamına gelen kelime, MS 11-14 yüzyıllar arasında samurayların uyması gereken bir dizi ahlaki ve felsefî prensipi içeren kurallar bütünün adıdır.
Buşido’nun sahip olması gereken yedi erdem:
- Gi (Doğruluk, doğru karar)
- Yu (Cesaret)
- Jin (Cömertlik)
- Rei (Saygı)
- Makoto (Dürüstlük, namus)
- Meiyo (Onur)
- Çuugi (Sadakat)
| Yamamato Tsunenori |
| Bir savaşçı için, savaşçının yoluna (Buşido) bağlı kalmaktan başka yol yoktur. ‘Savaşçının yolu’ nedir? Sorusunu çabucak yanıtlayabilecek pek az kimse vardır. Çünkü onu yüreklerinde bilmemektedirler. Bundan, Savaşçının yolunu uygulamadıklarını görebiliriz. Savaşçının yoluyla ölüm kastedilmektedir. Yaşamla ölüm arasında bir seçim söz konusu olduğunda, ölümü seçmek demektir. Bundan fazla bir anlam ifade etmez. Şeylerin içine nüfuz edebilmek, kararlı olmak demektir. ‘Niyetlerini gerçekleştirmeden ölmek, yararsızca ölmek demektir’ gibi deyişler, güçsüz Kyoto, Osaka Buşido’suna özgüdür. Yaşam ve ölüm seçenekleriyle karşı karşıya kaldıklarında, özgün plana uyma konusunda kararsızdırlar. Yaşamayı herkes ister. Akıllarında hayatta kalmayı bulundurarak kuramlar oluşturuyorlar. ‘Niyetinde başarıya ulaşmayan kişinin yaşamaya devam etmesi korkaklıktır’ deyişi kalpsiz bir tanımdır. Yenilince ölmenin işe yaramaz bir ölüm olduğunu ileri sürmek, deli bir görüştür. Bu utanç verici bir şey değildir. Savaşçının yolunda yapılabilecek en önemli şeydir. Ruhunu sabahtan akşama doğru tutup ölüm fikrine alışabilirsen, ölümde kararlı olabilirsen ve kendini bir ceset olarak görebilirsen, böylelikle savaşçının yoluyla bütünleşebilirsen, yaşamdan yenilgi olasılığı olmadan geçebilir, görevini tam olarak yerine getirebilirsin.
Kaynak: Beş Çember Kitabı 50-51 |
Buss Adası İngiliz denizci Martin Frobisher’in (1535-1594) 1578 Eylülünde keşfettiği İrlanda ile efsanevi Frisland arasında bir hayalet adanın adıdır.
Buso Filipinler’in ikinci büyük adası Mindanao’da düz burunlu, tek gözlü iblislerin adı olup, ağaçlarda yaşayıp, ceset yediklerine inanılmaktadır.
Butsudan Japonya’da her ailenin evin koruyucu ruhlarına, çiçeklerle süsleyip tabaklarla yemek bıraktıkları sunağın adıdır.
Buzuki Anadolu’da bozuk adıyla bilinen bir bağlama türüne benzemekte ve adını bu enstrümandan aldığı sanılmakla birlikte perdeleri mandoline benzeyen bir Yunan halk çalgısının adıdır.
Bülbülname, Bülbüliye, Gül-i bülbül Gül ile bülbül arasında bir bağ olduğunu işleyen Anadolu halk edebiyatı örneklerinin adıdır.
Büyük Nişan Anadolu’da söz kesiminden sonra yapılan geleneksel nişan töreninin adıdır.
Bwca, Pwca, Bwbachod Brownie’nin Galler’de aldığı isimdir. Bir kase krema karşılığında tereyağı çalkalamak gibi küçük işler yapmaya heveslidir. İçki içmeyenlerden ve koca burunlulardan hiç hoşlanmayan bu peri kızdığında duvarlara vurur, küçük eşyalar fırlatır, insanları uyurken çimdikler, sırları ortaya çıkarır ve elbiseleri yok eder.
Byon Filipin masallarında bahsi geçen cadı kadınlardan Managtanemlerin kullandığı bir büyü çeşididir.
Kaynak
Özhan Öztürk. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Phoenix Yayınları. Ankara, 2009