Kıztaşı, MS 451’de Kadıköy’de toplanan 4. Ekümenik Konsil’de Nasturiliği kınayarak 452’de Suriye ve Mısır’a saldıran İmparator Markianus (450-457) onuruna MS 455 yılında dikilen sütundur.
Kıztaşı nerede? Kıztaşı’na nasıl gidilir?
Kıztaşı tarihi
Fatih ilçesinde küçük bir meydanın ortasında bulunan yapı Asvan’dan (Syene) getirilen kızıl-gri Mısır mermerinden iki parça halinde dikilen 8,75 m yüksekliğindeki sütun ile 2,35 m yüksekliğinde dörtkenar bir kaideden
oluşmaktadır. Sütunun kaidesinin kuzey tarafında “Principis hanc statuam Marciani /cerne torumque / praefectus vovit quod Tatianus / opus” yazılı Latince kitabede kentin valisi Tatianus Decus tarafından diktirildiği belirtmekteyse de tarih belirtilmemiştir. Orijinal halinde sütunun üzerinde bulunan Markianus heykelinin ne zaman yıkıldığı bilinmemekteyse de İstanbul’un Latinlerce yağmalandığı 1204 sonrasında İtalya’ya götürüldüğü sanılmaktadır. Hangi Roma imparatoruna ait olduğu tartışmalı olan 5.11 m yüksekliğindeki bronz Barletta heykelinin Kıztaşı’nın üzerinden söküldüğü ve Markianus’a ait olduğu Semavi Eyice gibi bazı yazarlarca iddia edilmektedir.
Markianos sütununa Osmanlılarca Kıztaşı denmesinin hikayesi
Markianos sütununun Osmanlı döneminde Kıztaşı olarak adlandırıldığı anlaşılmaktaysa da kaidesinde bulunan Nike kabartmasından mı yoksa sütunun bekâretini kaybeden kızların önünde eğildiği söylencesinin bu duruma neden olduğu bilinmemektedir. Kıztaşı’nın Korint tarzı başlığı 1894 depreminde hasara uğramış olup, tarihi anıt 23 Ağustos 1908 tarihinde çıkan Çırçır yangını sonrasında bölgede yapılan temizlik sırasında Yeniçeri odalarının arasındaki bir bahçeden gün ışığına çıkarılmıştır.
Kıztaşı söylencesi
Günah taşı adıyla da bilinen bu taşın, altından bir günahkâr bir kadın geçtiğinde eğildiğine inanılmaktaymış. Bu yüzden genç kız ebeveynleri veya karısından kuşkulanan kocalar suçsuzluklarından emin olmak için kızlarını/hanımlarını bu taşın altından geçirmekteymiş. Söylenceye göre İmparator Justinius’un güzel baldızı hakkında çıkan dedikodulara rağmen kıztaşının altından geçmeyi reddedince kafası kesilerek idam edilmiştir.
KAYNAKÇA
Delbruek, R. Spantike Kaiserportrats 1933 s. 219
Mango, C. A. The Byzantine Inscriptions of Constantinople: A Bibliographical Survey”. American Journal of Archaeology (American Journal of Archaeology, 1951 Vol. 55 s. 52–66