Vahit Tursun ile Romeika – Türkçe Sözlük üzerine Söyleşi
Karadeniz Kültürü Söyleşiler

Vahit Tursun ile Romeika – Türkçe Sözlük Üzerine

1923 yılında Lozan Antlaşması sonrasında Türkiye ve Yunanistan’daki Ortodoks Hıristiyan ve Müslüman azınlıklar zorunlu mübadeleye tabi tutulmuş, bu süreçte anadili Karadeniz Rumcası olan yüzbinlerce Rum Yunanistan’a gönderilmiştir. Aradan neredeyse 1 asır geçtikten sonra artık Modern Yunanca konuşan bu mübadillerin torunlarının atalarının diline dair bilgisi son derece sınırlı iken Trabzon’un Çaykara, Köprübaşı ve Tonya bölgelerinde az sayıda Müslüman dağ köylüsü bu dili olanca orijinalliği ile konuşmayı sürdürmektedir. Yunanistan’da Standart Yunanca Ellinika, Karadeniz Rumcası Pontiaka olarak bilinirken Trabzon’da bu dili konuşan halk tarafından Romeika olarak adlandırılmaktadır. İşte Çaykara’nın Ogene (Köknar) köyünde doğup bu…

Oku
Karadeniz Tarihi

Gümüşhane dağlarında Rum yerleşimleri: Santa, Kromni, İmera ve Stavrin

Makale: Özhan Öztürk 17. yüzyıldan itibaren yerel derebeylerinin genellikle Hıristiyanların yaşadığı kıyı topraklarının kontrolünü ele geçirmesiyle birlikte Akçaabat ile Sürmene arasındaki kıyı yerleşimlerinden iç bölgelere yaşanan göç neticesi kurulan yeni Rum yerleşimleri kurulmuştur. Santa (Σάντα), Kromni (Κρώμνη), İmera veya Tsimera (Τσιμερά) ve Stavrin (Σταυρίν) idari açıdan Trabzon sancağının Torul kazasına bağlı Rum yerleşimlerinin adı olup, ahalileri 1923 mübadelesiyle Yunanistan’a gönderilmiştir. Santa dini açıdan Rodopoli, Kromi ve İmera ise Haldiya metropolitliğine bağlıydı.

Oku
Karadeniz Tarihi

Vezirköprü Tarihi (Nerik, Phazemon, Neapolis, Neoclaudiopolis, Andrapa, Gedekara, Köprü), Samsun

Makale: Özhan Öztürk Antik Çağ’daki varlığına dair heniz arkeolojik bir kalıntı bulunmayan Paphlagon kenti Phazemon adını Vezirköprü’nün güneyinde bulunan bereketli Phazemonitis Vadisi’nden almaktadır ki bu küçük kent günümüz yazarlarınca hem Vezirköprü hem de Merzifon ile ilişkilendirilmekteyse de[1] son çalışmalarda Phazemon’un Oymaağaç köyünde Hitit kenti Nerik üzerine kurulduğunu doğrular arkeolojik bulgulara rastlanmıştır.

Oku
Karadeniz Tarihi

Samsun, Amisos: Antik Çağ Tarihi

Makale: Özhan Öztürk Amisos[1], Karadeniz kıyısında Amisenus koyunda kurulmuş antik bir kentin adı olup, Sinope’den 900 stadia uzaklıktadır. Amisos, Antik Çağ’da kereste, balık, şarap, zeytinyağı[2], tuz, fındık, yarı kıymetli taşlar, yün, yünlü kumaş, balmumu, tahıl, miltos (demiroksit) ve demir ihraç edilen önemli bir ticaret merkezi olup, yüzey araştırmalarında bugün British Museum’da sergilenen ve üzerinde Amisos yazan Helenistik döneme ait bol miktarda bronz sikkenin yanı sıra Phokaea[3]orijinli amforalar da bulunmuştur.

Oku
Karadeniz Tarihi

İsyan, sürgün ve ölüm: Karadeniz Rumlarının Sonu

Makale: Özhan Öztürk  1. Dünya Savaşı sırasında Karadeniz Rumlarının Rus ordusu için cephe gerisinde casusluk ve çetecilik faaliyetlerinde bulunması ihtimaline karşı önlem olarak 9 Mart 1916’da Kamacan Dağı, Deve Boynu, Kolaz Dağlan, Zigana Kordunu, Horos Dağı kuzeyindeki Rum köyleri ile Canik Sancağı dâhilinde firarileri saklayan, Giresun’da çetecilik yapan Rumların iç bölgelere nakledilmiştir. Yerel makamların tüm Rum nüfusun tahliyesi arzusuna rağmen Harbiye Nazırı Enver Paşa 12 Mart 1916 tarihinde sadece ilk emrin uygulanmasında ısrar etmiştir.[1] Pontus Rumlarının savaş bölgesinden uzaklaştırılması 1. Dünya savaşı sırasında Rumlara uygulanan ilk tehcir olmayıp, Çanakkale Savaşı…

Oku
Karadeniz Tarihi

Megali İdea ve Pontus: Siyasi Arenada Venizelos ve Hrisantos

Makale: Özhan Öztürk  “Ben bir tohum ektim, zamanı geldiğinde ülkem onun muhteşem meyvelerini toplayacak” Rigas Feraios[1]  Bağımsız Yunanistan’ın kuruluşu’nun Anadolu Rumlarına Etkisi 1821 Yunan isyanı sırasında Yunanistan’da yaşayan 25 bin kadar Müslüman sadece Hristiyan Yunanlılar’a ait bağımsız bir Yunanistan yaratma önünde engel görüldükleri için çoluk çocuk katledilmiş olup, işlenen cinayetler bir nefret patlamasından ziyade önceden planlanmış siyasi bir planın uygulanmasından ibarettir ki[2] 1830’da Osmanlı imparatorluğu Londra Protokolü ile Yunanistan’ın bağımsızlığını tanımak zorunda kaldığında karşısında artık Türksüz, Müslümansız bir devlet bulunmaktaydı. 

Oku