17 Eylül – 30 Eylül 1939

17 Eylül 1939 Kızıl Ordu askerlerinin Polonya’yı işgali başlıyor. Sovyetler Birliği, SSCB, Polonya’ya savaş bile ilan etmeden, Polonya’nın azınlıklara karşı zulmünü durdurmak için müdahale ettiklerini açıkladı. Polonya Cumhurbaşkanı, askerlerin meşru müdafaa dışında Sovyet güçlerine direnmemesini emrediyor. Polonya hükümeti Batı ve doğuda iki ayrı cephede savaşmanın Nazi-Sovyet saldırısına karşı savunma yapmanın imkânsız olduğuna karar vererek Polonya ordusundan geri kalanların Romanya’ya tahliye edilmesi emrini veriyor. Sovyetler Doğu Polonya’daki Sovyet varlığının Batı Ukraynalıları ve Beyaz Rusları koruma amaçlı olduğu iddiasında.

18 Eylül 1939 Britanya uçakgemisi HMS Courageous, İrlanda yakınlarında denizaltı devriyesinde iken, Alman U-botu tarafından torpido ile vurulup, batıyor: 519 ölü.

Polonya’yı doğudan işgal eden Kızıl Ordu askerleri ile batıdan giren Alman askerleri Polonya’nın Brest-Litovsk kentinde dostça karşılaşıyor. Alman subayları Rus meslektaşlarıyla daha kaliteli sigaralar paylaşıyorlar. Almanya Dışişleri Bakanı Ribbentrop, Nazi-Sovyet Paktı’nda SSCB toprakları olarak belirlenen, doğu Polonya’nın bir bölümünde gerçekleşen Alman işgali için Stalin’den özür diledi.

Varşova mezarlıkları dolduğundan bombardımanlarda ölenler parklara gömülüyor.

Kızıl Ordu askerleri 24 saat içerisinde Doğu Polonya’da neredeyse hiçbir direnişle karşılaşmadan 100 km’den fazla ilerliyorlar. Sanayi şehri Wilno’yu savunan Polonyalı Albay Podwysocki yaklaşan Kızıl Ordu’ya kenti teslim etmek niyetinde olsa da Ruslar ateş açınca emirlere karşı çıkarak savaşmaya karar vermiştir.

Polonya cumhurbaşkanı Ignacy Mościcki ile Polonya ordusu başkomutanı Rydz-Smigly Romanya’ya sığınıyorlar.

İrlandalı faşist William Joyce Alman radyosunda İngiltere’ye yönelik “Germany Calling” adlı bir programda İngilizce Nazi propagandası yapmaya başlıyor.

Çin’in Changsha kenti 100.000 Japon askerinin saldırısına uğruyor. Çin-Japon savaşının 2. Yılında Japonlar oluşan dengeyi kendi lehlerine bozmayı başarıyorlar.

İngiltere Dışişleri Bakanı Harold Nicolson, Kızıl Ordu’nun Polonya’yı işgali üzerine “Birkaç gün içinde Almanya, Rusya ve Japonya bize karşı birleşebilirler” sözlerini sarf ediyor.

Polonya denizaltısı Orzel’in mürettebatı, tarafsız Estonya’ya sığınmak için Baltık’a kaçtı. Orzeł’nin mürettebatı kaçarken 2 Estonyalıyı kaçırdı ve her biri için 50 $ karşılığında İsveç sahillerine bıraktı.

19 Eylül 1939 Polonyalı askerlerden Stanislaw Matkowski: “Şaşkınız. Rusların bize saldırıp saldırmayacağını veya Almanya’ya karşı bize yardım edip etmeyeceğini bilmiyoruz”

Almanya’nın yanı sıra işgal altındaki Polonya ve Çekoslovakya’da Yahudilerin radyo sahibi olması yasaklanmıştır.

Almanya şansölyesi Hitler, Danzig’de büyük bir konuşma yaparak, bir yandan savaş için İngiltere’yi suçluyor diğer yandan Polonya’nın Almanya tarafından işgalini haklı kılmaya çalışıyor: “Ne Almanya ne de Rusya, İngiltere’yi memnun etmek için savaşta tek bir adamı boşa harcamaz.”. Hitler, Danzig’deki Polonyalı Westerplatte garnizonunun kalıntılarını geziyor ve Polonyalı askerlerin subaylarının aptallığı yüzünden savaştığını söylüyor.

Kızıl Ordu, Poloyalılarca cesurca savunulan Wilno şehrini ele geçirdi ve Güney Polonya’ya Macaristan sınırına ulaşmayı başardı.

20 Eylül 1939 7 yıl boyunca kano ile dünyayı dolaşan Alman Oskar Speck savaştan habersiz Avustralya’ya gelince tutuklandı.

Sovyet tankları, Polonya’nın kuzeydoğusundaki Grodno kentinin varoşlarında Polonya ordusu Almanlarca büyük ölçüde yok edildiği için direniş görmeden ilerliyorlar. Grodno’daki Polonya birliklerinin Komutanı Olszyna-Wilczyński Polonyalı milisler, polisler ve İzcilerle birlikte içi petrol dolu yanan şişeleri Sovyet tanklarına atarak

direnmeye çalışıyor.

Bzura Nehri’ndeki Almanlara karşı Polonya karşı saldırısı hüsranla sonuçlanıyor: Polonyalılar 20.000 ölü, 170.000 tutsak veriyor.

Dresden’de yaşayan bir Yahudi olan Victor Klemperer ile Alman asıllı karısı Eva Nazi makamlarının her gün artan zulmünden şikayet ediyor: Durumumuz her geçen gün daha fazla felakete gidiyor.Banka hesabıma erişimim kısıtlandı”

İngiliz ve Fransız hükümetleri Hitler’in barış önerisini “Hitler’in zaferi, dünyayı köleliğe mahkum ederdi” gerekçesiyle reddediyor.

Varşova’ya Luftwaffe bombardımanı her gün aralıksız sürüyor. Polonyalı bir hemşire bu durumu’ anılarında ölüme doğru bitmeyen yürüyüş” olarak adlandırıyor.

ABD’de, Dünya Fuarı Sergisi’nde Polonya Pavyonu savaşa rağmen ziyaretçilere önümüzdeki 2 yıl içinde Polonya’ya ücretsiz bir gezi kazanma şansı sunuyor.

20 Eylül 1939 23,638’i asker 50.000 kadar Polonyalı mülteci Nazi veya Komünistlerce tutuklanmaktan korktuğu için güneye tarafsız Romanya’ya kaçıyor. Romen faşist hareketi ‘Demir Muhafızlar’, Naziler tarafından Polonya ve İngiliz yanlısı olarak görülen Başbakan Armand Călinescu’ya suikast düzenledi. Gestapo tarafından eğitilen Demir Muhafız suikastçısı Miti Dumitrescu, Călinescu’nun Cadillac’ını makineli tüfekle taradı.

İngiliz birlikleri Batı Cephesi’ndeki Fransız birliklerine katılmak için Fransa’ya yolculuğuna başladılar.

Polonya’daki SS ölüm mangaları şefleri Einsatzgruppen, bugün “Yahudi sorunu”na yönelik eylemleri içeren “Heydrich Planı”nı aldı. Gestapo direktörü Reinhard Heydrich, Yahudiler için planlanan genel tedbirlerin (nihai hedefin) kesinlikle gizli tutulacağını” belirtti. Heydrich, kısa vadede “Yahudilerin kırsal bölgelerden büyük şehirlere taşınması dolayısıyla gettoların yaratılması emrini uygulamaya koyar[1].

ABD Başkanı Roosevelt, Kongre’ye silah satışlarını yasaklayan Tarafsızlığı Yasası’nı kaldırması için çağrıda bulunan ama Amerika’yı savaşın dışında tutma düşüncesini vurgulayan[2] bir konuşma yapıyor[3].

22 Eylül 1939 İngiltere’de sulh mahkemeleri karartma ihlalleriyle dolup taşıyor genellikle küçük para cezaları kesiliyor ancak bazen hapis cezası da verilebiliyor.

Alman bombardımanı Varşova’nın pompalama istasyonu ve su şebekesini tahrip edince hem içme hem de yangınla mücadele etmek için su bulunamıyor. Varşova itfaiyecileri yangınları kumla durdurmaya çalışıyorsa da onlar da Luftwaffe’nin hedefi oluyor.

İngiltere’nin güney kıyısında, Hove’da 2. İngiliz ve Fransız Yüksek Savaş Konseyi toplanıyor. Fransızlar Almanya’ya saldırmayı önerirken İngilizler ise saldırgan tutumdan kaçınıyorlar.

Kızıl Ordu ve Wehrmacht, Nazi-Sovyet dostluğunu kutlayarak, Polonya’nın Brest-Litovsk kentinde (SSCB’nin de katıldığı) ortak bir askeri geçit töreni düzenliyorlar. Bununla birlikte Alman General Guderian Sovyetlere gönülsüzce el uzatıyor.

Şair W.H. Auden, savaşın başlangıcında yazdığı”1 Eylül 1939″u New York’ta yayınlıyor: “Birbirimizi sevmeli ya da ölmeliyiz”

Alman General Werner von Fritsch, Varşova’nın eteklerinde Polonyalı keskin nişancı tarafından vurularak öldürülüyor.

23 Eylül 1939 Yahudi kutsal günü Yom Kippur’a den gelen günün gecesinde Luftwaffe Varşova’nın Yahudi mahallesini havadan bombalıyor.

Alman hükümeti zafer ilan ediyor: “1 milyonluk Polonya ordusu yok oldu”. Bununla birlikte Varşova, Modlin ve Hel Yarımadası’nda ümitsizce savaşan dağınık Polonya güçleri hala direniyor.

Tarafsız olan Mussolini, Polonya’nın “tasfiye edildiğini” şimdi Avrupa’ya bir barış konferansı gerektiğini söylüyor. Almanya ve SSCB, Polonya’yı nasıl böleceklerini ve işgal edeceklerini açıkladılar.

Varşova Radyosu kuşatılmış şehirde halka moral vermek için sürekli olarak Chopin’in A majör Polonaise adlı eserini çalıyor. Şehirde un, yağ, et hepsi tükendi.

Avusturya’dan kaçan ve psikanalizin babası kabul edilen kanser hastası Sigmund Freud, 83 yaşında Londra’da intihar etti.

24 Eylül 1939 Hollanda ve Belçika olası bir Alman işgalini engellemek için Almanya ile sınırlarını su setlerini açarak sınır bölgelerini sular altında bıraktılar.

Varşova’daki en büyük Luftwaffe baskını gerçekleşti. Hemşire Jadwiga Sosnkowska: “Varşova yanıyor, hastanemiz alevler içinde. Hastanın pencereleri parçalanmış, kapıları havaya uçmuş, ne su ne de yiyecek yok. Korkunç saldırı devam ediyor.”

Modlin kalesi hala direnmeye devam ediyorsa da 14.000 Polonyalı Alman kuşatmasından zırhlı tren Śmierć’e (ölüm) binerek kurtulmayı başardı. Polonya savaş trenleri büyük masraflarla inşa edilmişlerse de Alman bombardıman uçaklarına karşı çok savunmasız durumdalar.

RAF uçakları, Nazi ittifakını eleştiren broşürleri Almanya’ya havadan atıyorlar. İngiliz pilotlar Müttefik propagandasını “Mein Pamphf” olarak adlandırıyorlar.

25 Eylül 1939 Almanya’da ekmek ve un tayın uygulaması açıklanıyor.

13 Eylül günü, 4 Luftflotte (125 uçak), Frampol’a 700 ton bomba attı, binalarının% 90’ını yok etti ve nüfusun yarısını öldürdü. Luftwaffe başkanı Herman Göring, Polonya’daki Alman bombalaması hakkında bir rapor okuyor: “Frampol’un ızgara sokak planı ve uçaksavar savunmasının olmaması, mükemmel bir Luftwaffe bombalama menzili oluşturdu. Merkezde yer alan belediye binası tam mükemmel hedef olmasını sağladı.”

Hitler, Polonya savaşına hızlı bir şekilde son verilmesi, Varşova’nın fethetmesi, İngiliz ve Fransız gemilerine yönelik saldırıları arttırma emrini içeren Führer Direktifi # 4’ü yayınladı. Bunun üzerine Varşova’ya 9 tümen (100 bin asker) ve 150 topçu bataryasının katıldığı büyük Alman kara saldırısı başladı.

26 Eylül 1939 Varşova’nın kuzeyindeki 9. Kale düşüyor. Varşova kuzeyden açılıyor artık Alman tankları, Varşova’nın banliyölerinde dolaşıyor. Polonya askerleri Varşova’nın Mokotow Havalimanı’nı ele geçiriyor ve 6 uçak aceleyle onarıldı. Kaçış uçakları bu gece olmak zorunda gün ağarınca Luftwaffe onları kolayca vurabilir. Varşova’da r, Sovyet ordularının kurtarıcı olduğu yönünde ama gerçekler farklı Sovyetler istila için geldiler.

Romanya, Başbakan’ı öldüren Nazi destekli Demir Muhafızları hakkında bir dava başlatıyor: 253 faşist, yargısız infaz ediliyor.

Nazi Almanyası ile barış yapmayı öneren Fransız Komünist Partisi yasadışı ilan ediliyor.

İngiltere uçak gemisi HMS Ark Royal, Alman Junkers Ju 88 uçaklarınca bombalanıyor.

27 Eylül 1939 Varşova Komutanı General Tadeusz Kutrzeba, tam teslimiyet talep eden Almanlarla görüşmeleri başlattı. Varşova teslim oluyor: Polonyalı komutanlar, şehirdeki sivillere daha fazla acı çektirmek için 140 bin askerinin toplam teslimiyetini kabul ettiler. Teslim olan Polonyalı askerlere Almanlar tarafından “kısa bir süre için” tutulacakları söylendi subaylar ise tören kılıçlarını saklayabilirler.

SS başkanı Himmler, “Reich’in iç düşmanlarını yok etmek için” Reichssicherheitshauptamt’ı, Ana Güvenlik Bürosunu (RSHA) kuruyor. RSHA, “ideolojik ve ırksal arzu edilmeyen şeyleri” ortadan kaldırmak için Gestapo (gizli polis), Kripo (ceza polisi) ve SD (güvenlik hizmeti) içerir.

Berlin’de, Hitler etrafına 12 Kasım’da Fransa’ya saldırmayı planladığını söylüyor, komutanları bu fikri desteklemiyorlar.

Sovyet yönetimi Belarusluları özgürleştirdiklerini bildiren posterler ve broşürler dağıtıyorlar.

28 Eylül 1939 Sovyetler Birliği – Estonya karşılıklı yardım paktı imzalanıyor.

Sovyet birlikleri Nazi-Sovyet paktının üzerinde anlaştığı Narew, Vistula ve San nehirleri sınırına ulaşt. Polonyalı ordusundan geri akalanlar Alman ve Sovyet hatları arasında sıkışıp kaldı. Polonya hükümetinin kaçtığı Romanya’ya giden yol, Kızıl Ordu tarafından kapatıldı.

Sovyetler Birliği – Almanya sınır ve dostluk paktı imzalanıyor. SSCB’nin Litvanya’yı işgal etmesine izin vermesi karşılığında Stalin Almanya’ya Polonya’nın başkentini veriyor.

Radyo Varşova Naziler tarafından işgal etmeden önce son yayını yapıyor: “Merhaba. Bizi duyabiliyor musun? Bu son mesajımız.”

“Hel Yarımadasında ve diğerlerinde, nerede olursa olsun, Polonya birlikleri savaşıyorlar. Polonya ölmedi! Yaşasın Polonya!”

4000 Polonyalı sınır muhafızı, Szack köyü yakınlarında Kızıl Ordu ile mücadele ediyor ki sadece bugün 7 Sovyet tankını imha ettiler.

10 gün süren kuşatmadan sonra 35 bin Polonyalı asker Modlin kalesinde teslim oluyor.

Hel yarımadasının izole ucunda direnmeyi sürdüren 2800 kişilik Polonya garnizonu lman teslimiyet talebini reddediyor.

İngiltere’de hükümet departmanları bombalama korkusuyla Londra’dan tahliye ediliyor.

29 Eylül 1939 Londra’daki müzeler ve galeriler kapatılıyor. Resimler ve diğer sanat eserleri kırsal bölgelere veya Aldwych metro istasyonuna naklediliyor.

İngiltere ve Fransa bu sabah Almanya’nın Hollanda ile Kraliçe Wilhelmina aracılığıyla gönderilen gizli müzakeresi teklifi aldı. İngiltere Başbakanı Chamberlain barış söylentilerini reddetti: “İngiltere ve Fransa Nazi saldırısını durdurmak için savaşa girdi. Pozisyonumuzu değiştirecek bir gelişme olmadı”

Alman işgalciler, Polonyalı Yahudileri toplayarak onları bombardımanlarda ölen Polonyalı sivillerin toplu mezarlarını kazmaya zorluyor. Alman savaş muhabiri Leni Riefenstahl’nin gözleri önünde, Wehrmacht birlikleri Końskie kasabasında 22 Yahudiyi öldürürüyor.

İngiliz hükümeti, kimyasal saldırılara karşı korumaları amacıyla vatandaşlara 38 milyon gaz maskesi dağıtıyor.

SSCB ile “Karşılıklı Yardım Antlaşması” imzalayarak, Estonya’da Sovyet askeri ve donanma üslerinin kurulmasına veren Moskova’daki Estonyalı büyükelçiler, Sovyetlerce Polonyalıların kaçışlarını destekledikleri iddiasıyla tehdit ediliyorlar.

Britanya’da Ulusal Kayıt Günü: Her vatandaşın kimlik kartı başvurusunda bulunması gerekiyor.

30 Eylül 1939 ABD’li gazeteci William Shirer Berlin’den şöyle diyor: “Hitler, İngiltere ve Fransa’ya barış antlaşmasını sunuyor: İmparatorluklarınızı koruyorsunuz, sizi rahatsız etmeyeceğiz.”

Alman savaş gemisi Amiral Graf Spee, İngiltere kargo gemisi ‘Clement off Brazil’i mürettebatının cankurtaran sandalına binmesine izin verdikten sonra batırıyor.

İngiliz Savaş Kabinesi, Almanya tarafından kimyasal silahların kullanılması halinde kullanılmak üzere, zehirli gazın Fransa’ya gönderilmesine izin verdi.

2. Dünya Savaşını fotoğraf ve çizimlere yer veren haftalık dergi ‘War Illustrated[4]’ yayınlanmaya başlıyor.

Sürgündeki Yeni Polonya hükümeti sürgündeki hükümeti “Polonya işgal edilmiş ve bölünmüş olsa da, dövüşüyor” sözleriyle Romanya’da kuruluyor.

Polonya’da işgalci Naziler, işyerlerinin Polonyalı sahiplerinin “terk ettikleri” işlerin etnik Almanlara verileceğini duyurdu.

Almanya, uyarı tüccarı olmaksızın düşman ticaret gemilerini batıracaklarını açıklıyor.

Notlar

[1] https://www.jewishvirtuallibrary.org/heydrich-s-instructions-to-einsatzgruppen-chiefs-september-1939-2

[2] http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=15813

[3] https://archive.org/details/CompleteBroadcastDay

[4] http://www.thewarillustrated.info/default.asp