Vishnu, Vişnu ve Vişnuizm (Hint Mitolojisi)
Vishnu, Vişnu Hint Mitolojisinde Brahma ve Şiva ile birlikte Hint panteonun en önemli üç tanrısından (Trimurti) birisi olup, Purusottama (en yüksek tanrı) lakabıyla bilinip, evrenin koruyucusu kabul edilmektedir.
Vedalarda İndra’nın eşi olan Vişnu aynı zamanda Narayana ve Hari adlarıyla bilinmekte, Bhagavad Gita, Puranalar ve Vedalar gibi kutsal metinlerde Puruşottama veya “En önemli Puruşa” olarak saygı görmektedir. Rigveda’da onuruna bir kaç ilahinin adandığı Vişnu ikinci planda kalmış, İndra’nın Vritra ile savaşını desteklemiş hatta bir ilahide (VI.69) iki tanrıya birden yakarılmıştır. Vişnu’nun ilk ikisi insanlara tarafından görülebilen ama üçüncüsü kuşların bile göremeyeceği denli yüksekte ve uzunlukta olan 3 adım atarak dünyayı hızla dolaştığına inanılmaktadır.
Vaişnavalara göre Vişnu en önemli tanrı olarak görülürken Smarta geleneğinde tanrı Brahman’ın ilk 5 formundan (Şiva, Vişnu, Devi, Surya ve Ganeşa) birisi olarak düşünülmüştür. Mahabharata’da pek çok adı geçmekte ve Vishnu Sahasranama (Vişnu’nun bin adı) terimiyle ifade edilmektedir.
Vişnu’nun 10 avatarı bulunmaktadır. Bunlar:
- Matsya “Balık”
- Kurma “Kaplumbağa”
- Varaha “Domuz”
- Narasinha “İnsan-Aslan”
- Vamana “Cüce”
- Paraşurama “Baltalı Rama”
- Rama
- Krişna
- Buda “Aydınlanmış”
- Kalki “Beyaz At”
Ayrıca Bhagavata Purana’da Puruşa, Narada, Nara, Narayana, Kapila, Dattatreya, Yacna, Rişaba, Prithu, Dhavantari, Vedavyasa ve Balarama’da yukarıda sayılan avatarlara eklenmektedir.
VİŞNUİZM MS 2. yüzyılda Güney Hindistan’da ortaya çıkan ve en önemli tanrı kabul ettikleri tanrı Vişnu’ya teslim olarak kurtuluşa ulaşacaklarına ulaşan bir tarikat ve öğretinin adıdır.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016