Oşun, Oshun,Ochún, Oxúm (Afrika Mitolojisi)

Oşun, Oshun,Ochún, Oxúm, Yoruba halkının inanışında içme suyu, aşk, keyif ve güzellik ile de ilişkilendirilen bir nehir tanrıçasının adı olup, gök gürültüsü tanrısı Şango’nun karısıdır.

Kaderi kontrol eden bu tanrıça deniz kabukları kullanılarak yapılan kehanetleri de yönetmektedir. Oşun, her yıl onuruna düzenlenen İbo-Osun adı verilen bir törenle anılmakta, kabilenin kadınları tanrıçaya kendilerini beğendirebilmek için var güçleriyle dans etmekte içlerinden birisi seçilerek yıl boyunca şifacılık ve aile içi arabuluculk yapmakla görevlendirmektedir. Güneybatı Nijerya’da yer alan Oşogbo bölgesinin en önemli tanrıçası olan Oşun pirinç ve bakır sunularak onurlandırılmakta özünde bir şifa tanrıçası olarak kabul edilmektedir. Ayrıca İjesa bölgesinde de halkın koruyucusu kabul edilen tanrıça Oşun adına kurulmuş, kabilenin kadınlarına öncülük etmekle yükümlü İyalode adlı gizli bir kadın cemiyeti bulunmaktadır.

Oşun’un cinsel isteklerini yaşlı kocası Orumbila karşılayamayınca tanrıça kendini Ogun’un kollarına atmış, bir süre sonra sıkılıp kocasına dönen tanrıça ayrıca Şango ile de bir ilişki yaşamıştır.

Afrikalı köleler vasıtasıyla getirildiği Brezilya’da su tanrıçası Oxun adıyla anılan Oşun mücevherler takmış, bir ayna ile yelpaze taşıyan bir kadın olarak tasvir edilmekte sunaklarına bakır bilezikler ve yelpazaler bırakılmaktadır. Küba’da ise adanın koruyucusu ve Havana’nın özel tanrıçası olarak büyük saygı gören tanrıça güzel ve zarif bir melez kadın olarak tasvir edilmekte sarı renk, tavus kuşu, altın ve bal onunla özdeşleştirilmektedir. Oşun, Küba’da pek çok görünüm ve kimlik kazanmış olup, hayırsever Akuaro, nakışçı Alolodi, davulcu Ana, hüzünlü Awe, cinselliğin koruyucusu Doko, zarif ev sahibesi Ede, bereket getiren Fuike, yaşlı hoca Fune, büyücü Kole, savaşçı Yumu, fahişelerin koruyucusu Pançagara bunların başlıcalarıdır.

Oshunmare, Oşunmare

Afrika Mitolojisinde Nijerya’da yaşayan Yoruba halkının inanışında dev gökkuşağı yılanına verilen isim olup, kültü kölelik vasıtasıyla Güney Amerika ve Karayipler’e dek taşınmıştır. Benin’de Aidohvedo olarak adlandırılmaktaydı.