Britanya Mitolojisi Kelt Mitolojisi

Morgan le Fay, Morgaine, Morganna (Kral Arthur Efsanesi)

Morgan le Fay, Morgan le Faye, Morgen, Morgaine, Morgain, Morgana, Morganna, Morgant, Morgane veya Morgne Kral Arthur Efsanesinde Geoffrey de Monmouth’un MS 1150 tarihli Vita Merlini (Merlin’in Hayatı) adlı eserinde Kral Arthur’un kötü huylu düşmanı olarak tasvir edilen yarı üvey kardeşi ve İgraine ile Gorlois’in kızı olup, Elaine ve Morgause’in de kız kardeşidir.

Morgan le Fay, sözlü gelenekte Peri Morgan adıyla bilinmekte olup, büyücü bir kadın olarak tasvir edilmektedir. Geoffrey’in çalışmasında Morgan Avalon adasını yöneten 9 kız kardeşten birisi ve şekil değiştirebilen bir şifacı olarak tasvir edilmiştir.

12. yüzyılda Fransız yazar Chrétien de Troyes Arthur ölümcül yara aldığında A valon’a getirildiğinde Morgan tarafından iyileştirildiğini kaydetmiştir. Bazı araştırmacılar başlangıçta iyiliksever bir karakter olan Morgan’ın 13. Yüzyıldan itibaren Ortaçağ Hıristiyanlığının da etkisiyle karanlık ve kötü olarak tasvir edildiğini iddia etmektedir. Britanya’da Hıristiyanlığın yayıldığı dönemde paganizmi savunduğu için sonradan kötü özellikler yakıştırıldığı savunulan Mogan Le Fay öykülerde genellikle güzel bir kadın olarak tasvir edilmekteyse de bazen yüzünün yarısı yanmış, topal ve yüzünü gizlemek için altın maskeyle dolaşan bir cadı olarak da gösterilmiştir. Bazı yazarlar Morgan’ın Arthur ile Guinevere’nin düşmanı haline geldiğinde şövalyelerin üstesinden gelmek için sihirli iksirler hazırladığını hatta Lancelot’u ayartmaya çalıştığını kaydetmiştir. Sir Thomas Malory’nin 1485 tarihli Arthur’un Ölümü (Le Morte d’Arthur) adlı çalışmasında âşıklarından birisini öldüren Arthur’dan nefret edip, hasmını öldürmek için sihirli güçlerin yanı sıra silahlı adamlarını da seferber eden hiddetli bir kadın olarak tasvir edilmektedir. Morgan bu amaçla Excalibur’u çalarak Arthur’u öldürmesi için aşığına vermiştir. 20. Yüzyılda öyküye Morgan’ın yarı kardeşi Arthur ile seviştiği ve ondan Mordred adlı sonunda kralı ölümüne sebep olacak kötü huylu bir oğlu olduğu motifi de eklenmiştir. Bununla birlikte en eski kayıtlarda Morgan’ın ablası Morgause’ın Arthur ile seviştiği ve Mordred’in annesi olduğu kaydedilmiştir. Yakın zamanda feminizmin popüler olmasıyla bazı kadın yazarlar Morgan’ı bir Kelt tanrıçası olarak yorumlamışlardır. Arthur söylence dizisinin ortak tarafı Arthur’un tüm düşmanlarının ölümüne karşın Morgan le Fay’ın hayatta kalmasıdır.

Morgan Le Fay, Ariosto’un Orlando Furioso ve Boiardo’nun Orlando Innamorato adlı eserlerinde konu edilmekte olup, Longfellow’un şiirinde Fata Morgana, Danimarkalı Ogier’in kahraman olduğu Holger Danske destanında ise Morgue le Faye olarak anılmıştır.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016