Yahudi Mitolojisi

Midraş, Midrash (Yahudilik)

Midraş, Midrash (İbranice: מדרש; çoğulu midraşim) İbranice dini metinlerine Yahudi din âlimleri tarafından yapılan yorumların adı olup, haftalık sinagog toplantılarında okunmaktaydı. İslam kültüründe tefsirlere eşdeğer olan midraşlar Yahudi inançlarının sözlü kural ve söylencelerini içermekte, bu öyküler tarihi aydınlatmaktan ziyade ders vermek amacı taşımaktaydı. Midraş öykülerinden birisinde İbrahim’in tapınaktaki en büyük put dışındaki tüm putları kırınca babası ve toplumun ileri gelenleri bunu neden yaptığını sormuştur. İbrahim, putlara yemeleri için bir öküz (veya bir tabak un) verdiğini ama onların aralarında anlaşamayıp kavgaya tutuştuğunu, büyük putun diğerlerini parçaladığını anlatmıştır. Sinagoglarda dini eğitim verilen okullara da midraş adı verilmekte olup, Arapçe medrese ve müderris kelimeleri de aynı kökten gelmektedir.

Halahik (yasal) ve Aggadik (yasal olmayan) olmak üzere iki ayrı konuda yazılmış midraşlar (çoğul formu midraşim) bulunmaktadır.

Midraş Klasik Çalışmalar:

A- Tannaitik:
  1. Mekhilta: Eski Ahit’in ikinci kitabı Çıkış’ın yorumlarını içeren çalışmanın iki versiyonu vardır: Mekhilta de Rabbi İşmael, Mekhilta de Rabbi Simeon ben Yohai.
  2. Sifre: Eski Ahit’in üçüncü kitabı Levililer’in yorumlarını içerir.
  3. Sifre: Eski Ahit’in dördüncü kitabı Sayılar ve beşinci kitabı Tesniye’nin yorumlarını içerir.
  4. Sifre Zutta: Eski Ahit’in dördüncü kitabı Sayılar yorumlarını içerir.
B-Talmud Sonrası:
  1. Midraş Kohelet: Ekklesiastes’in yorumlarını içerir (MS. 9. yüzyıl)
  2. Midraş Esther: Esther/Ketuvim’in yorumlarını içerir (MS 940)
  3. Pesikta: Tevrat üzerine yorumları içerir (MS 8. yüzyıl)
  4. Pirke Rabbi Eliezer: Tevrat üzerine yorumları içerir (MS 8.yüzyıl)
  5. Tankhuma/Yelammedenu: Tevrat üzerine yorumları içerir (MS 9. yüzyıl)
  6. Midraş Şemuel: I ve II. Samuel’in yorumlarını içerir.
  7. Midraş Tehillim: İlahilerin yorumlarını içerir.
  8. Midraş Mişle: Eski Ahit’in Süleyman’ın Özdeyişlerinin yorumlarını içerir.
  9. Seder Olam Rabbah: Evrenin yaradılışından Kudüs’teki 2. tapınağın inşasına kadar geçen zamanı anlatır.
  10. Yalkut Şimoni: (MS 13. yüzyıl)
  11. Tanna Devei Eliyahu

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016