Jack ve Fasulye Sırığı (Masal)
Jack ve Fasulye Sırığı (Jack and the Beanstalk, The Story of Jack Spriggins and the Enchanted Bean), Britanya ve ABD’de popüler olmuş, Aarne-Thompson masal sınıflandırmasında 328 numarayı taşıyan bir İngiliz masalının adı olup, çok sayıda varyantı bulunmaktadır. Türkçe’ye Füsun Çevikel’in çevirisiyle İnkılâp Kitabevi tarafından Sihirli Fasulyeler adıyla kazandırılmıştır. Masala dair en eski yazılı kayıt 1807 yılında Benjamin Tabart tarafından yapılmakla birlikte Joseph Jacobs’un English Fairy Tales (1890; İngiliz Masalları) adlı derlemesindeki versiyon popüler olmuştur.
Jack ve Fasulye Sırığı Masalı Özeti
Sefalet içinde yaşayan Jack’i annesi ellerindeki son ineği satması için pazara göndermişse de, Jack yolda karşılaştığı birisine sihirli fasulye taneleri karşılığında elindeki ineği vermiştir. Döndüğünde annesi Jack’e çok kızmış, akşam yiyecek bir şey olmadığından Jack yatağa giderken kadın da fasulyeleri pencereden dışarı atmıştır. Fasulyeler birdenbire gökyüzüne ulaşana dek büyüyünce Jack dışarı çıkıp, fasulye sırığına tırmanarak bulutlar ve dağların üzerinde bir devin yaşadığı ülkeye varmıştır. Jack devin uyumasını fırsat bilerek, ilk gidişinde altın paralar, ikincisinde altın yumurtlayan tavuk, üçüncüsünde ise sihirli bir harp getirmeyi başarmış, ama her seferinde dev tarafından yenilmekten devin iyi yürekli karısı tarafından kurtarılmıştır. Devin Jack’i kovalarken sürekli şu şarkıyı söylemiştir:
“Fee-fi-fo-fum/ I smell the blood of an Englishman (İngilizin kanının kokusunu alıyorum)/ Be he live or be he dead (Ölü ya da diri olsa da)/ I’ll grind his bones to make my bread (Kemiklerini ekmeğim için öğüteceğim)”
Dev son seferinde Jack’in ardından yeryüzüne inmeye teşebbüs edince Jack bir balta ile fasulye sırığını keserek devin yere düşüp ölmesini sağlamıştır. Masal pek çok kültürde çeşitli adlar alan Dünya Ağacı inanışı ile ilişkilidir.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016