Hint Masalları
HİNT MASALLARI Çok sayıda etnik ve kültürel grubun yaşadığı 28 eyaletten oluşan geniş ve tarihi bir coğrafya olan Hindistan’da anlatılan masallar gerek tür gerekse teknik açıdan zengin bir çeşitlilik barındırmaktadır. Hint masalları ile mitolojisi iç içe geçmiş olup, çeşitli yerel festivallerde Ramayana ve Mahabharata destanları, kimi zaman yarı insan yarı hayvan olarak da tasvir edilebilen kahraman ve tanrılar ile Tenali Raman ve Birbal gibi düzenbazların öyküleri gezgin ozanlarca anlatılmaktadır.
Hindistan’ın güneybatısında bulunan Andhra Pradeş eyaletinde bazı ozanlar padam adı verilen üzerinde kırmızı renginin bolca kullanılarak Hint efsanelerinin resimlerle tasvir edildiği padam adlı geniş ve dikey kâğıt tomarlarını okumaktadır. Telli bir çalgı eşliğinde öyküyü anlatan ozan kalın bir kâğıdın iki yüzüne birden çizilmiş resimleri de yeri geldikçe göstermekteydi. Kirtan adı verilen anlatım tarzı ise tanrılar, azizler ve dindar insanlara ilişkin öykülerin izleyicilerin de katıldığı ilahiler söylenerek, davul ritimleri ve geleneksel sazların eşliğinde kirtankar adı verilen ozanlarca anlatılması yöntemiydi. Genellikle 3 kişiden oluşan Burra katha adlı gruplar ise sadece öykü anlatmakla kalmayıp güncel haberleri de vermekteydi. Adlarını burra adlı davuldan alan bu gruplarda bir kişi bu enstrümanı çalarken diğerleri soru cevap şeklinde anlatıyı gerçekleştirmekteydi. 1947’de Mahatma Gandhi’nin ölümünü kırsal kesimlere duyuran Burra katha gruplarının en ünlüsü Nitalla Kardeşler olup, Hint Komünist Partisi zaman zaman kırsal kesimlerde propaganda yapmak amacıyla bu anlatım yönetimi kullanmıştır.
Patua adıyla bilinen Batı Bengalli ozanlar pata adı verilen uzun (3-5 m) ve dikey parşömen tomarı üzerinde yazılıp daha çok Rama, Krişna, Yama ve Manasa ile ilişkili destan ve öyküleri ev veya cenazelerde okumaktaydılar.
Güney Hindistan’da asırlar önce bir kirtanca geliştirilen Harikatha adlı destan anlatım yöntemi ise çok sayıda Hint lehçesini bilen Harikatha bhagavatar adı verilen ozanlarca tapınak ve evlilik törenlerinde gerçekleştirilmekteydi. Ayrıca Hindistan’ın güney ucunda villupattu adı verilen ozanlar vil adı verilen yaylı bir enstrüman eşliğinde tanrılar ile kahramanlar hakkında öyküler anlatmaktaydı.
Hindistan’ın güneybatısında yer alan Kerala eyaletinde destan ve öyküler Çakyar kuttu veya Ottan thullal adı verilen ozanlarca daha çok tapınaklarda anlatılmakta olup bunların en ünlüsü 200 yıldan fazla yaşadığına inanılıp ottan thullal tarzının kurucusu olan Çakyar adlı Hint soylusuydu. 20. Yüzyılda Hint Komünist Partisi propaganda amacıyla yerli ozanlara Tolstoy ve Dostoyevski’in öykülerini de bu yöntemi kullanarak anlattırmış olup dini niteliği olmayan bu tarza kathaprasangam adı verilmiştir.
Kuzey Hindistan’da yer alan Rajasthan eyaleti bhopa adı verilen ayaklarına ziller takmış kırmızı başörtülü ozanlar par adı verilen kâğıt tomarlarına yazılmış öykü ve destanları okumaktadırlar.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016