Guan Yin (Çin Mitolojisi, Budist Mitolojisi)

GUAN YİN  (觀音) Kaynağını Hindistan’daki Avalokiteşvara inancından alan Merhamet Bodhisattva’sı olup, Çince Guan Şih Yin “Dünyanın seslerini dinleyen” kelimesinin kısaltılmış formudur.

Guan Yin veya Kuan Yin Japonca’da Kannon veya Kanzeon, Korece Gwan-eum veya Gwanse-eum, Vietnamca ise Quan Âm ya da Quan The Am Bo Tat olarak adlandırılmaktadır. Hindistan ve Tibet’te Avalokitesvara erkek olarak tasvir edilirken Çin’de zamanla değişikliğe uğramış, Song Hanedanlığından (960-1279) kadın formunda tasvir edilmeye başlamıştır. Çin söylencelerinde Kuan Yin, Miao Şan adıyla bilinen Hintli bir prenses olup, kör babasını bir gözünü feda etme uğruna Budist yapmayı başardığı anlatılmaktadır. Kuan Yin başındaki tacında Amitabha Buda‘nın resmi bulunan, beyaz uzun bir elbiseli, boynunda kraliyet ailesinin simgesi bir gerdanlık, sağ elinde su olan bir çömlek, sol elinde ise bir söğüt dalı taşır formda tasvir edilmektedir. Yeryüzündeki her sesi duyabilen Guan Yin, inanışa göre çocuğu olmayanlara yardım etmekte, hastalıklara ve acılara çare bulmaktadır. Çin’de neredeyse Buda kadar saygı duyulan bu tanrıça Taoistlerce de kutsal sayılmaktadır. Tanrıça ayrıca bin kollu ve bin gözlü bir tapınak bekçisi olarak tasvir edilmiştir. Söylenceye göre kral babasının tahtına mirasçı bir oğul isteğine rağmen prenses Miao Şan dünyaya gelerek babasını hayal kırıklığına uğratmıştır. Babası Budist rahibesi olmak isteyen kızını engelleyerek zengin bir adamla evlenmesine karar vermiş dahası kızın kaçmaması içinde odasına hapsetmiştir. Kız azizlere yakışacak şekilde odasında dua edip meditasyon yapınca hiddetlenen kral tüm rahibelere hakaret ederek kızını aşağılamıştır. Kız sonunda sözünü dinlemeyen kızının ölüm emrini vermişse de bir kaplan ortaya çıkarak kızı yer altı dünyasına götürmüştür. Kız burada Ölüler Dünyasının kralına yalvararak canını kurtarmış ve tekrar insanların arasında dönmeyi başarmıştır. Bir süre sonra amansız bir hastalığa yakalanan kral hizmetçilerini göndererek kızını aratmış, bir süre sonra bulunan kız bir elini kesip, bir gözünü de çıkararak babasına göndererek babasının kısmen iyileşmesini sağlamıştır. Hizmetkârlar kıza yeniden gelip öteki el ve gözünü talep ettiklerinde Miao Şan yardımını esirgememiştir. Aydınlanan kız Bodhisattva olmayı reddetmişse de zamanla Guanyin’e dönüşmüştür.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016