Mitoloji

Ayı (Mitoloji)

AYI Avrasya ve Amerika kıtasına yayılan iri yapılı kısa bacaklı bu etçil yaban hayvan çeşitli kültürlerde iyi veya kötü olarak anılmış, Asya, Avrupa ve Amerika yerlilerinin içinde kutsal bir ruh bulduklarına inandıkları ayıyı öldürerek içindeki ruhu özgür bırakma ayinleri yapmışlardır. Bazı ilkel toplumlarda ayı insanın atası sayılmış, dini törenler ve savaşlarda ayı postları giyilerek atalarla özdeşilmek istenmiştir. Ayı, Kuzey Asya toplumlarında ata olarak kabul edilirken balıkçı ve avcı toplumlarda ise tapınılmış, çok sayıda efsane ve masalın konusu olmuştur.

Yunan Mitolojisinde Ayı

Artemis’in hayvanlarından birisi olup, Arkadia’daki tapınağında 5 veya 10 yılda bir düzenlen düzenlenen festivalde kahverengi ayılar adıyla anılan genç kızlar tanrıça onuruna dans etmekteydi.

İskandinav Mitolojisinde Ayı

Thor’un kutsal hayvanı olarak kabul edilmekteydi.

Berserker tasviri. Öland, isveç

Berserk adı verilen savaşçılar ayı postu giyerek hem düşmanlarını korkutmak hem de ayının savaşçı ruhu ile bütünleşmeye çalışmaktaydı.

Japon Mitolojisinde Ayı

Aynu halkının inanışında bir dağ tanrısının adıdır

Türk Mitolojisinde Ayı

Sibirya’da “yaratıcı”, “doğuran”, “hayat veren” anlamlarına gelen kelime pek çok tanrı ve tanrıça için isim olarak kullanılmış, hatta bazı Türk topluluklarınca ata kabul edilmiştir. Anadolu’da bir ayı tarafından kaçırılıp karısı yapılan ve ayıdan insan çocuklar doğuran kızlarla ilgili pek çok söylence derlenmiştir. Kızın akrabaları sonuçta ayıyı öldürmüşlerse de kadın çocuklarıyla birlikte öldürülen eşinin yasını tutmuştur.

Kuzey Amerika Yerlileri Mitolojisinde Ayı

Korku ve hayranlık ile karışık saygı duyulan hayvan bu hayvan öldürülmek zorunda kalınırsa ruhunun intikamından korkulduğu için öldüren avcının pişmanlığını göstermek için barış çubuğu içmesi gerektiğine inanılmaktaydı. Şamanlar ayı güçlerine kavuşmak için ayı postuna bürünmekte hatta öldüklerinde ayı cennetine gitmeyi amaçlamaktaydılar. Güney Alaska ve British Columbia’da yaşayan Tsimşian halkının söylencelerinden birisi dağda gördüğü beyaz bir ayıyı gökyüzüne dek izleyen Asdiwal adlı bir kahramanın ayının gerçekte ayı postu giymiş güzel bir kız olduğunu fark etmesi ve onunla evlenmesini konu almaktadır.

Yahudi Mitolojisinde Ayı

Kötülük ile özdeşleştirilen Pers kralının sembolü olarak gösterilmiştir (Daniel Kitabı 7: 5)

Fin Mitolojisinde Ayı

Ataların ruhlarını taşıdığı düşünülen ve karhu adıyla bilinen ayılar büyük saygı görmüş olup, Finlandiya’nın milli hayvanı olmuşlardır.

Kore Mitolojisinde Ayı

Bir tanrının dişi ayıyı insana dönüştürüp evlendiğine dair bir efsane bulunmakta, ayılar atalar ile ilişkilendirilmektedir.

AYI DAĞI EFSANESİ

Kırım yarımadasında bulunan bir dağın adı olup, bölgenin Osmanlı egemenliğinde olduğu yıllarda bir Levent (Osmanlı denizcisi) ile bir Rus kızı birbirine aşık olurlar. Ancak bölgede yaşayan bir ayı da kızı sevmektedir. Levent ile kız ayıdan gizli sahile kaçarak deniz yoluyla Sinop’a gitmeye çalışırlar. Peşlerinden sahile koşan ayı iki sevgilinin kayığını yakalayamayınca denizin suyunu içerek kayığı karaya oturtmaya çalışır. Nefes bile almadan içtiği deniz suyuyla şişen ayı ölerek bu dağı oluşturur.

AYI GEZMESİ Bkz. Karakoncolos

AYI HAN Bkz. Aba Han

AYI KADIN

Kuzey Amerika Yerlilerinde Pueblo halkının inanışında ayıya dönüşen ve ‘Sarı Kadın’ olarak da bilinen karakterdir.