Afrika Mitolojisi

Aiwel ve Mızrak Ustaları Efsanesi (Afrika Mitolojisi)

Makale: Özhan Öztürk

AIWEL Afrika Mitolojisinde Doğu Sudan’da yaşayan Dinka halkının ata olarak kabul ettikleri, “Mızrak Ustaları” olarak anılıp politik ve dini açıdan toplum üzerinde büyük etkisi olan geleneksel Dinka rahipliğin kurucusu kültürel kahramanın adıdır.

Aiwel ve Mızrak Ustaları Efsanesi

Kocası bir aslan tarafından parçalanmış ölümlü bir kadın çocuk sahibi olmak istediğinde Nil ırmağına giderek suyun ruhundan hamile kalmıştır. Aiwel’in tüm dişleri ağzında doğduğuna ve henüz bebekken bir sukabağı testisi sütü bir kerede içebildiğine, konuşabildiğine ve yürüyebildiğine inanılmakta olup, bunlar çocuğun ilahi güçlere sahip olduğuna dair işaretlerdir. Aiwell tüm sütü bitirdiği için ablasına süt bırakmamış Aiwel’in tehdidine rağmen kız durumunu şikâyet ettiği zaman düşüp ölmüştür. Aiwell bu olaydan sonra babasının yanına Nil nehrine gitmiş ve onun tarafından büyütülmüştür. Büyüdüğünde köyüne yanında Longar adlı alacalı bir öküz olduğu halde dönmüş bu yüzden Aiwel Longar olarak anılır olmuştur. Köyde yaşanan bir kuraklık sırasında çok sayıda sığır ölünce Aiwel insanlarına kendini izlerse onları yeşillik ve sulak alanlara götüreceği sözünü vermiş, başlangıçta ikna edemediği insanların sözlerinden dönmesi üzerine bir kaçını mızrağıyla öldürmüştür. Agothyathik adlı birisi Aiwel ile kavga ederek halkını kahramanın öfkesinden korumuşsa da insanlar zamanla onu izlemiştir. Toprağa dokunduğu yerden su çıkarabilen Aiwel kendine katılanlara balık avlamaları için mızrak vermiş ve böylece zamanla dini bir nitelik kazanacak olan geleneksel mızrak ustaları klanı kurulmuştur. Söylencenin bir başka versiyonunda ise balıkçılıkla geçinen orta yaşlı bir kadın ile kızı derede balık avlarken kadın üzerine su sıçramasından hamile kalmış, 8 yıl süren gebelik sonrasında Aiwel’i doğurmuştur. Kadının kızı çocuğun doğal yollarla dünyaya gelmemesinden dolayı kardeş olarak görmeyip evde istemeyince Aiwel kimsesiz kalmış, Fadol adlı kabile şefinin sürülerine çobanlık yaparak geçimini sağlayabilmiştir. Şef bir gün Aiwel’e bir inek hediye etmiş, inek üzeri benekli sarı bir dana doğurunca bu mucizeye atfen çocuk Aiwel Longar olarak adlandırılmıştır. Bölge şiddetli bir kuraklığa maruz kalınca pek çok sürü açlık ve susuzluktan ölürken Aiwel’in çobanlık yaptığı şefin sürüsü hayatta kalmayı başarınca Fadol genç adamı takip etmeye karar vermiştir. Aiwel’i gizlice izleyen Fadol delikanlının elini toprağa vurarak su çıkardığını görmüş ama mucizeye şahit olmanın heyecanıyla o anda ölmüştür.  Bununla birlikte Fadol’u gören Aiwel adamın yanına gidip dokunarak hayata dönmesini sağlayarak bir mucize daha gerçekleştirmiştir. Köye dönen Fadol delikanlıya hem sürü hem de evlenmesi için 2 kız vererek Aiwel’i sarayına almıştır. Saraydaki etkinliği ve yarattığı mucizelerin kulaktan kulağa yayılmasına paralel olarak zamanla Aiwel’in mızrağı güç ve dinin sembolü haline gelmiştir.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016