Habil ile Kabil (Yahudi ve Hıristiyan Mitolojisi)

Makale: Özhan Öztürk

HABİL ile KABİL (İngilizce: Cain and Abel, İbranice: קין והבל‎?, Arapça: قابيل وهابيل‎)  Eski Ahit’e göre Kabil (Kain, Kayn, Kayin), Âdem ve Havva’nın büyük, Habil (Abel, Hevel) ise küçük oğlu olup, Kabil’in, kardeşi Habil’i öldürdüğüne ve insanlık tarihindeki ilk katil olduğuna inanılmaktadır.

Yahudi Mitolojisinde Habil ile Kabil (Kayn)

Tevrat’ta yaradılışın anlatıldığı bölümde (Tekvin 4: 1-9) çiftçi olan ağabeyi Kayn tarafından öldürüldüğü yazılıdır. Habil koyun sürüsünün ilk doğanlarından, Kayn ise toprağın ürününden Yahweh’e sunmuş ama Yahveh Kabil’in teklifini geri çevirmiştir. İlk katil olarak anılan Kabil, öfke ve kıskançlıkla kardeşini öldürünce, Yahveh tarafından lanetlenerek yaşadığı topraktan kovulmuş, serseri ve sürgün olarak yeryüzünde dolaşarak yaşamaya mahkûm edilmiştir (Tekvin 4: 12). Kayn insanların intikamından korktuğunu söylediği Yahveh diğer insanların onu öldürmesine engel olacak bir iz yaparak “Her kim Kayn’ı öldürürse, intikam yedi kat fazlasıyla onun üzerine olsun” diye buyurmuştur. Dünyayı dolaşmak üzere yola çıkar Kayn, bir şehir kurarak oğlu Hanok‘un adını vermiştir (Tekvin, 5: 17).

İslam İnancına göre Habil ile Kabil

Müslümanlar Abel’i Habil kardeşi Kayn’ı ise Kabil adıyla anmaktadır. Eski Ahit’in Aramice çevirilerine göre Kabil, Habil’in ikiziyle değil de daha güzel olduğu için kendi ikiziyle evlenmek istediğinden kardeşini öldürmüştür. Aynı tefsirlere göre kardeşler dövüşmüş, daha güçlü olan Habil’in kazanmışsa da ağabeyinin hayatını bağışlamış ancak Kabil, Habil farkında değilken saldırmış ve onu öldürmüştür. Habil ile Kabil Kurân’da “iki kardeş” olarak anılmamaktaysa da Maide suresinde (27-31) ‘Âdem’in iki oğlu’ üzerine anlatılanlar akla Tevrat’ta ki hikâyeyi getirmektedir. Allah, Habil’in cesedini nasıl gömeceğini göstermek üzere bir karga göndermiş, toprağı eşeleyen kargayı gören Kabil, kargadan bile aciz olduğunun farkına vararak yaptığından pişmanlık duymuştur (Maide Suresi, 27-32).

Mitologlara göre Habil ve Kabil Efsanesi

Kimi modern yazarlar Kayn’ın Âdem’in oğlu değil de kovulmuş bir meleğin hatta Şeytan’ın oğlu olduğunu, kimisi ise insanoğlunun avcı toplayıcılıktan yerleşik yaşama geçtiği dönemde uydurulmuş sembolik bir avcı-çiftçi çatışması öyküsü olduğunu iddia edilmiş hatta konu Charles Pellegrino’nun Vezüv’ün Hayaletleri (2004) adlı çalışmasında Neanderthal insan ile Homo Sapiens rekabeti olarak gösterilmeye çalışılmıştır.

Abelitler adlı Hristiyan mezhebinde Abel /Habil

St. Augustine’in bildirdiğine göre MS 4. Yüzyılda ortaya çıkıp, Abel’i liderleri olarak gören Abelitler adlı bir mezhebin üyeleri evlenmelerine karşın çocuk yapmamaktaydı. Ortaçağ Hıristiyanları Kabil’i sarı veya kırmızı sakalı tasvir ederek cinayet ve ihanet hatta Judas ve Yahudiler ile özdeşleştirmişlerdir. Sarı renk bu yüzden zamanla (NAZİ Almanya’sında olduğu gibi) anti-Semitik propagandanın sembolü olarak kullanılmıştır.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016