Şintoizm: Japonların milli dini
Makale: Özhan Öztürk
ŞİNTO (Japonca Kanji:神道 Şintō) veya Şintoizm Taoizm etkisiyle Japonya’da gelişmiş tabiat güçlerinin tanrılaştırılması prensibine dayanan bir dinin adıdır. Çince ‘Şen Tao’ kelimesiyle ilişkili Şinto dininin Japonca tam adı Kami-Nomiçi olup ‘Tanrıların yolu’ anlamına gelmektedir.
Şintoizm Tarihi
Herhangi bir kurucusu olmayı en az MÖ 7. Yüzyıla dek eskiye dayandırılabilen Şintoizm kami adıyla bilinen doğa güçleri, oluşum ve nesneleri temsil eden çok sayıda tanrının varolduğu bir tabiat dinidir. Japonya Budizm’in girmesinin ardından MS 8. Yüzyılda Budist ve Şinto tapınakları her iki din tarafından ortak kullanılacak denli bütünleşince Şintoizm özünü önemli ölçüde yitirmiştir.
Şintoizm’in geçirdiği safhalar üç devrede incelenmektedir:
- MÖ 7. Yüzyıl – MS 552 Budizm’in Japonya’ya gelişine dek geçen mitolojik dönem
- M2 6-9. Yüzyıllar arasında Budizm – Şintozim arasında rekabet dönemi
- Budizm’in üstünlük kazanmasından itibaren 1868 reformlarına dek geçen dönem
Şintoizm Hakkında diğer bilgiler
Günümüzde Japonya’ya nüfusunun ¾’ü Budist ¼’ü Şinto olmasına karşın Japon İmparatoru Şintoizm’in ruhani lideri kabul edilmektedir. II. Dünya Savaşı sonrasında savaştan yenik çıkıp silahsızlandırılan Japonya’nın militarist eğilimine son vermek isteyen ABD’nin baskısıyla Japon feodal kültürünü yansıtan Şinto uygulama ve öğretilerinin uygulanmasına son verilmiş, Şinto Japon devletinin resmi dini olmaktan çıkarılmıştır.
Şinto İnanç Sistemi, Şinto kozmolojisi, şintoizm tanrıları
Şinto kozmolojisi başlangıçta üç dünyadan oluşmakta diğer Kuzey Asya halkları gibi gökyüzünde (Takamanohara) tanrılar, orta dünyada (Nakatsukuni) yeraltında (Yomi) ise ölülerin yaşadığına inanılmakta, cennet Tokoyo’nun ise denizin ötesinde olduğu düşünülmekteydi. Çin kültürünün de etkisiyle öncesinde kabile bazında olan efsaneler Temmu (672–687) yaşanan ulusal bütünleşmeyle paralel olarak tüm ülkeye yayılmış, MS 8. Yüzyılda yazılan yaratılış söylenceleri ve tanrılar hakkında detaylı bilgiler veren Kojiki ve Nihongi adlı Şinto adlı kutsal kitaplar milli din ve kültürün oluşumunu hızlandırmıştır. Şinto dininde Japon adalarınının ve diğer tabiat tanrılarının aynı zamanda kardeş ve karı-koca olan Gökyüzü tanrısı ile Yeryüzü tanrıçasının (İzanagi ile İzanami) çocukları olduğuna inanılmaktadır. Şinto dininde tüm tanrılara eşit saygı gösterilmekle birlikte hepsinin üzerinde bulunup Japon halkının da atası sayılan güneş tanrıçası Amaterasu’nun yeri farklıdır. Ay tanrısı Tsukiyomi no Mikoto ile yeraltı tanrıçası Susanowo’nun oğlu (dolayısıyla Ameterasu’nun torunu) Ninigi no Mikoto’nun torunu Jimmu Tenno Japonya’nın ilk imparatoru kabul edilmekte böyle kraliyet ailesi tanrı soyundan gösterilmektedir.
Şinto ayinleri
Bir iddiaya göre Japonya’da 8 milyon kami olup, doğa ruhları dışında her meslek sahibin de tapındığı koruyucu tanrılar bulunmakta inanışa göre tüm kamiler kendilerine yiyecek, içecek veya eşya gibi ikramlar yapılmasından mutluluk duymaktadır. Japonya’da sayıları yüz bini bulan ve tanrıların ikamet ettiğine inanılan tapınaklara pagoda adı verilmektedir. Hafif malzemeden inşa edilen küçük yapılar olan pagodalarda Şinto ayinleri tertiplenmektedir.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016
Ayrıca Oku