Karadeniz Tarihi

Rize Tarihi: Cumhuriyet Dönemi

Makale: Özhan Öztürk 1923 yılında Lazistan adı Rize olarak değiştirilmiş[1] 20 Nisan 1924’de merkez kazaya bağlı Mapavri, Kurayiseba ve Karadere nahiyeleri, Atina kazasına bağlı Hemşin ve Ardeşen nahiyeleri ile Hopa kazasına bağlı Viçe, Arhavi ve Kemalpaşa nahiyelerini kapsayan Rize vilayeti oluşturulmuştur. 17 Eylül 1924 yılında Mustafa Kemal Atatürk eşi Latife Hanım ile ve yakın arkadaşlarını alarak Hamidiye kruvazörü ile ilk kez Rize’ye gelmiş, vali, kentte görev yapan subaylar ve halk tarafından büyük coşkuyla karşılanmıştır.

Oku
Karadeniz Tarihi

Rize Tarihi: Rus İşgali ve Milli Mücadele Dönemi

Makale: Özhan Öztürk Rize’nin işgali 29 Ekim 1914’de Osmanlı bandıralı Alman savaş gemileri Goeben ve Breslau’nun[1] Rusya’nın Sivastopol limanını topa tutması Osmanlı Devleti’nin İtilaf Devletleri’ne açık savaş ilanı sayılmıştır. Erzurum’da bulunan ordu sınıra kaydırılırken, İstanbul’da oluşturulan gönüllüler tugayı da Kasım ayında Rize’ye oradan Mapavri’ye getirilerek Teşkilat-ı Mahsusa üyeleri ile birlikte Rus cephesine gönderilmiştir. 1878 Berlin Antlaşması’yla Ruslara terk edilmiş bulunan Artvin kentinde konumlanan zayıf Rus birliği Osmanlı saldırısı karşısında dayanamayıp geri çekilince kent kısa bir süre için elde edilse de Aralık 1914’de Sarıkamış yenilgisi Artvin’in tekrar Rus kontrolüne geçmesini sağlamıştır.

Oku
Karadeniz Tarihi

Rize Tarihi: Antik Çağ’dan Osmanlı Dönemine

Makale: Özhan Öztürk Rize ve civarında Arkeolojik bulgular İ. Kılıç Kökten’in 1944-45 yıllarında Karadeniz Bölgesi’nde yaptığı arkeolojik araştırmalarda Trabzon il sınırına yakın bir mevkide bulunan bir mağarada Kalkolitik ve Tunç Çağı’nda insan yerleşimine dair kanıtlar[1] dışında bir bulguya rastlanmamışsa da 1998 yılında Çamlıhemşin ilçesinde Fırtına Deresi’nin batısında dereden 200 m kadar yüksekte konumlanmış Dikkaya köyü[2] Nahra mevkiinde dört adet tunç balta bulunmuştur.

Oku
Karadeniz Tarihi

Kafkasya’da Arap Hâkimiyeti

Makale: Özhan Öztürk Hazarlar ile müttefik olan Bizans imparatoru Herakleios 628’de Sasanileri yenerek Tiflis’i ele geçirmiş ve tüm Gürcistan’a hakim olmuştur.[1] Gürcü kronikleri ve Arap tarihçilere[2] göre Halife Osman döneminde MS 643 yılında[3] Arap komutan Surâka bin Âmr Habîb bin Mesleme[4] komutasındaki Arap orduları[5] Kafkasya’ya girmiş bugünkü Gürcistan ve Artvin’in iç kesimlerine denk gelen bir coğrafyaya hâkim olarak Cevarih,[6]  Kesferbis, Kisal, Hunan, Samsahi, Cerdeman, Küstesci, Şavşat ve Bazalet ve Tiflis’i ele geçirmiş,[7] Klarcet, Tiryalet, Kahit, Kuhit, Ardahal, Bâb-ı Lân, Sanariye ve Dudaniye bölgelerini de haraca bağlamıştır.[8] Tiflis’te bir birlik bırakan…

Oku
Karadeniz Tarihi

Trabzon Dağlarının Ötesi: Kürtün, Bayburt ve İspir

Makale: Özhan Öztürk Kürtün Osmanlı tahrir defterlerine göre Kürtün kazasına 1486’de 45 köy, 1 nefs ve 4 mezranın bağlı olup, 62 hâne, 5 bîve Hristiyan, 732 hâne, 169 mücerred İslam ve 4 neferin varlığı kayıtlıdır.  1515’de Tirebolu, Görele ve Bedirme adlı 3 kale, 110 köy ile 43 mezranın bağlı olduğu kazada 432 hânede 19 bîve, 18 mücerred Hristiyan, 2135 hâne, 118 mücerred Müslüman, 39 neferin yaşamaktadır. 1554 yılında ise Kürtün, Üreğir, Bayramoğlu, Yağlıdere, Karaburun, Elkerimlühas, Alahnas, Harşid adlı 8 nahiye, 106 köy, 2 nefs ve 67 mezranın bağlı olduğu kazada…

Oku
Karadeniz Tarihi

Gümüşhane dağlarında Rum yerleşimleri: Santa, Kromni, İmera ve Stavrin

Makale: Özhan Öztürk 17. yüzyıldan itibaren yerel derebeylerinin genellikle Hıristiyanların yaşadığı kıyı topraklarının kontrolünü ele geçirmesiyle birlikte Akçaabat ile Sürmene arasındaki kıyı yerleşimlerinden iç bölgelere yaşanan göç neticesi kurulan yeni Rum yerleşimleri kurulmuştur. Santa (Σάντα), Kromni (Κρώμνη), İmera veya Tsimera (Τσιμερά) ve Stavrin (Σταυρίν) idari açıdan Trabzon sancağının Torul kazasına bağlı Rum yerleşimlerinin adı olup, ahalileri 1923 mübadelesiyle Yunanistan’a gönderilmiştir. Santa dini açıdan Rodopoli, Kromi ve İmera ise Haldiya metropolitliğine bağlıydı.

Oku