Hint Mitolojisi Sözlüğü (K-M)
Hint Mitolojisi Sözlüğü adlı alfabetik sözlük çalışmamda Hinduizmin esasları, Hint tanrıları, Hindu destanları ve efsanelerini maddeleştirmeye çalıştım.
Kabandha Devi’nin oğlu olan başsız bir yılan tanrının adıdır. Ravana’nın karısı Sita’yı kaçırınca talihsiz kadının kocasına yardım eden Rama yılanı öldürmüştür.
Kadru Dakşa’nın kızı, Vinata’nın kardeşi, Kaspaya’nın karısı, Vasuki ve Nagas’ın annesi olan bir yılan tanrıçanın adıdır.
Kaikeyi Daşa-ratha’nın karısı ve Bharata’nın annesinin adıdır.
Kailasa Evrenin tam ortasında Himalaya Dağları üzerinde yer aldığına inanılan üzerinde Tanrı Şiva’nın oturduğuna inanılmaktadır. Kimilerine göre ise Şiva Meru Dağı’nda ikamet etmektedir.
Kaitabha Brahma’ya saldırmaya çalışan bir cinin adıdır.
Kakudmati Pradyumna’nın eşi olup, Vişnu’nun görünümlerinden birisidir.
Kala Şatahrada’nın eşi ve Viradha’nın babasıdır.
Kala-Şiva Çift cinsiyetli ölüm tanrısının adı olup, Şiva’nın görünümlerinden birisidir.
Kalaka Dakşa’nın kızı, Puloma’nın kız kardeşi, Kaspaya’nın karısı ve Danavalar adı verilen 60 bin devin annesinin adıdır.
Kalamukha İnsanlar ve Rakşaların birleşmesinden doğan kötü huylu bir ırkın adıdır.
Kali 1. Çözülme, ölüm ve yıkımın kişileştirilmiş hali olan evrenin kara tanrıçasının adıdır.
- [Caynacılık] Bir bilgelik tanrıçasının adıdır.
Kali-Yuga Bugün içinde bulunduğumuz dördüncü ve son dünya çağının adı olup, ‘Kara Çağ’ veya ‘Demir Çağ’ olarak da bilinmektedir. MÖ 3102 yılında başlamıştır ve 432.000 yıl sürecektir (Diğer Çağlar: Satya Yuga, Treta Yuga, Dvapara Yuga)
Kalida Kali’nin köle veya hizmetçilerinden birisinin adıdır.
Kalika Durga’nın görünümlerinden birisi olan küçük bir tanrıçanın adı olup, Nirrta’nın saktilerinden birisidir.
Kalinda Kalindi’nin babası olan bir güneş tanrısının adıdır.
Kalindi YAmona nehrinin kişileştirilmiş formunun adı olup, Kalinda’nın kızı ve Krişna’nın pek çok karısından birisidir.
Kaliya YAmona nehrinde yaşadığına inanılan beş başlı yılan formunda bir iblisin adıdır.
Kalki, Kalkin, Kalaki Tanrı Vişnu’nun onuncu ve son (Maha Avatara) vücut bulmuş hali olup, gökyüzünden beyaz bir atın üzerinde inmektedir. Hindu inanışına göre bugün içinde yaşadığımız dördüncü ve son çağda (Kali Yuga ‘Karanlık ve yıkım çağı’) yeryüzüne inecektir.
Kalmaşa-pada İnsan eti yiyen bir kralın adıdır.
Kalpa Brahma, Vişnu ve Şiva’nın tasarladığı evrenin yaratılışı ile sonu arasında geçen periyodik sürelerin (4.320.000.000 yıl) adı olup, sonsuz sayıda kaplalar birbirlerini takip etmektedirler.
Kalpataru İlahî bir dilek ağacının adı olup, insanların arzularının tanrılara aktarılmasına yardım eder.
Kalpavrikşa Dilek dilemek amacıyla ziyaret edilen kutsal bir ağacın adı olup, Rig Vedalarda (1.75; 17.26) bahsi geçmektedir.
Kalu Kumara Yaka Seylan halkının inanışında çocuk doğumunu geciktiren, çocuklarda ateş ve çeşitli hastalıklara sebep olan bir iblisin adıdır.
Kama Aşk tanrısının adı olup, Laksmi’nin oğludur. Ok ve yay taşıyan bir genç olarak tasvir edilip Yunan Eros’una benzemektedir.
Kamadhatu Dünveyi arzular ülkesinin adıdır.
Kamadhenu İnek, kartal ve tavus kuşu karışımı bir yaratığın adı olup, kutsal kabul edilmekte olup, okyanusların çalkalanması sırasında ortaya çıktığına inanılmaktadır.
Kamakşi Tamil halkının inanışında Şiva’nın saktilerinden birisi ve Parvati’nin görünümlerinden olan bir aşk tanrıçasının adıdır.
Kamala Mahavidyalardan birisi olan Maharatri’nin görünümlerindendir.
Kamalamitra Karısının güzelliğiyle övününce tanrılar tarafından eşinden ayrılan bir güneş kahramanın adıdır.
Kamya Priyavrata’nın karısı olan bir tanrıçanın adıdır.
Kan Bir ana tanrıçanın adıdır.
Kanda Yake Bilindi’nin kardeşi olup ruhu avcıların koruyucusunun adıdır.
Kankar Mata Hastalık getiren bir ana tanrıçanın adıdır.
Kannan Tamil halkının Krişna’ya verilen isimlerden birisidir.
Kansa Kız kardeşi Devaki ile Vasudeva’nın çocuklarını doğar doğmaz öldürten Matura kentinin kralı olup, kötülükleriyle ünlüdür.
Kantha Yeraltını aydınlatan bir ışık saçan büyük ve değerli bir mücevherin adıdır.
Kanti Narayana’nın saktilerinden biri olan arzu tanrıçasının adıdır.
Kanva Sakuntala’nın eğitmeni olan ermiş kişinin adıdır.
Kanyakumari Devi, Kali ve Uma için kullanılan bir isim olup ‘bakire’ anlamına gelmektedir.
Kapali 11 Ekadasarudra’dan birisi olan önemsiz bir tanrının adıdır.
Kapalini Durga veya Kali’ye verilen isimlerden birisi olup, ‘kafatası sahibi’ anlamına gelmektedir.
Kapila Tanrı Vişnu’nun vücut bulmuş formlarından birisidir. Kardama Prajapathi ile Devahooti’nin oğlu olup, Sankhya felsefesinin kurucusudur.
Karei Bengal körfezinde bulunan Andaman adaları halkının inanışında şimşek ve fırtına tanrısının adıdır.
Karisini Lakşmi’nin tarım ve pirinç tanrıçası olmasına atfen verilen isimdir.
Karkota Yedi Mahanagadan birisi olan bir yılan tanrının adıdır.
Karna Pandavaların üvey kardeşinin adı olup, Kunti ile güneş tanrıçasının oğludur.
Kartal Garuda ve Gayatri ile özdeşleştirilmektedir.
Kartavirya Himalayalarda hüküm süren bin kollu bir kralın adı olup, Vişnu’nun altıncı vücut bulmuş hali Paraşurama tarafından öldürülmüştür.
Karttika Karttikeya’nın saktilerinden ve dokuz navasaktiden birisi olan bir ana tanrıçanın adıdır.
Karttikeya, Skanda, Muruhan, Subramanya, Kartikeya Şiva ile Parvati’nin oğlu olan savaş tanrısının adıdır.
Kasyapa, Kaşyapa Başlangıçta var olan bir tanrının adı olup, ‘kaplumbağa’ anlamına gelmekte ve evreni yaratan kozmik kaplumbağa ile ilgisi olduğu sanılmaktadır.
Katavul Tamil halkının en önemli tanrısının adıdır.
Katyayani Kali’nin derisinin rengini siyaha çevirmiş formunun adıdır.
Kaumundi Çandra’nın eşi olan bir ay tanrıçasının adıdır.
Kauravalar Dhritaraştra’nın 100 oğlunun adı olup, kuzenleri Pandavalar ile mücadeleleri Mahabharata destanında anlatılmaktadır.
Kausalya Daşa Ratha’nın karısı, Rama ile Lakşmi’nin annesidir.
Kausava Mahabharata’da bahsi geçen Kuruidiler için kullanılan isimdir.
Kelikila Rati’nin adlarından birisi olup ‘utanmayan’ anlamına gelmektedir
Kesa Varuna’nın adlarından birisi olup, bir deniz tanrısı olarak tasvir edilmiştir.
Keşin Bakire Devasena’ya tecavüz etmeye kalkınca tanrı İndra tarafından engellenen at formunda bir iblisin adıdır.
Ketumala Mahabharata’da bahsi geçen dört ada kıtadan birisinin adıdır.
Khandava, Khandavaprastha Dhritarashtra krallığını bölüştürdüğünde Pandavalara hediye edilen orman ve ülkenin adıdır.
Khandoba Şiva’nın görünümlerinden birisi olup, Mhalsa’nın eşidir.
Khasa Dakşa’nın kızı, Kaspaya’nın eşi ve orman ruhlarının lideri olan bir tanrıçanın adıdır.
Khetrpal Bengal halkının inanışında yeryüzü tanrısının adı olup, Hint bereket tanrısı Bhumiya ile ilişkili olmalıdır.
Khitaka Durga’nın silahlarından birisi olan sopasının adıdır.
Khumbanda Virudhaka liderliğindeki bir 8 iblisten oluşan bir grubunu adıdır.
Kimpuruşas Refah tanrısı Kubera’nın hizmetkârı olan bir ruh grubunun adı olup, insan başlı at görünümündedirler.
Kinnaralar Refah tanrısı Kubera’nın taraftarları olan ilahi müzisyenlerin adı olup, insan vücudu ve at başına sahip olarak tasvir edilmektedirler. Kaspaya’nın oğulları olan Kinnaralar Brahma’nın ayak parmaklarından çıkmışlardır. Erkek olan Kinnaraların dişil karşıtlarına Kinnoriler adı verilmektedir.
Kintamani Sahibinin her isteğini yerine getiren büyülü bir taşın adı olup, Sanskrit ‘Dilek Taşı’ anlamına gelmektedir.
Kiratalar Dağlarda yaşayan efsanevi bir soyun adı olup, dişilerinin insanları baştan çıkaran bakireler erkeklerinin ise insan eti yiyen kaplanlar olduğuna inanılmaktadır.
Kirti Keseva’nın saktilerinden birisi olan bir tanrıçanın adıdır.
Kirttimukha Asurlardan Jalamdhara kendisine meydan okuyunca Şiva tarafından yaratılan aslan kafalı bir canavarın adı olup, Şiva tapınaklarının kapısını beklemektedir. Rahu’yu yemeye kalkınca Şiva tarafından kendi etini yemesi emredilmiş o da el ve ayaklarından başlayarak, tüm gövdesi ve en son kafasını yiyerek kendini yok etmiştir.
Kozmik Yumurta Yedi kat yeryüzü ile yedi kat gökyüzünü doğuran başlangıç varlığının adıdır.
Köpek Yağmur tanrısı İndra’nın Şarama adlı bir köpeği tanrının sürüsünün peşinde koşmakta, yeraltında ise Yama’nın sarayı Kaliçi’yi bekleyen Sabala ve Syama adlı dört gözlü köpekler bulunmaktaydı.
Krişna Tanrı Vişnu’nun sekizinci ve en önemli avatarı olup flüt çalan yakışıklı bir erkek görünümündedir.
Gaudiya Vaişnavism’inde ise tanrının ta kendisidir.
Geleneksel anlatıda Vasudeva ile Mahtura kralı ve bir iblisin oğlu olan Kamsa’dan dünyayı kurtarmayı amaçlayan Vişnu’nun beden bulmuş şeklidir. Mahabharata’da 10. ve 11. kitaplarda kardeşinin çocuklarından birisinin kendisini yok edeceğini kâhinlerden öğrenen Kamsa’nın çocukları öldürmeye çalışması, Krişna’nın YAmona ırmağının ötesinde bulunan Vraka’ya kaçırılıp burada sığır çobanlarının başı Nanda ile karısı Yaşoda tarafından büyütülmesi anlatılmıştır. Şakacı ve sevimli karakteriyle herkese kendisini sevdiren Krişna daha o dönemde çeşitli cin ve canavarları yok eder, delikanlılığında sığır çobanlığı yapar ve flüt çalmaya başlar. Flüt sesiyle gopi adıyla bilinen çoban kızları kendisine aşık ettiğinden 16.000 kadar karısı olduğu söylenilmektedir. Kauravalar ile Pandavalar arasında çıkan savaşta Pandavalardan Arjuna’nın savaş arabasının sürücüsü olur. Savaştan sonra Dvaraka’ya sarayına dönerse de Yadava şefleri arasında çıkan savaşta kardeşi ve oğlu öldürülünce yas tutmak amacıyla ormana gider. Bu sırada onu geyik sanan bir avcı tarafından tek zayıf noktası olan topuğundan vurularak öldürülür.
Krişna’nın isimleri:
- Çakradhari-Şakra taşıyan
- Giridhari-Tepe/dağ kaldıran
- Gopala-Çobanların koruyucusu
- Gopinath-Kız çobanların koruyucusu
- Govinda-İneklerin koruyucusu
- Hari-Sarı (güneşin rengi)
- Hrişikeşa-Duyuların efendisi
- Jaganatha-Yerlerin efendisi
- Keşava-Uzun saçlı
- Madhava-Bahar getiren
- Partha Sarathy-Arabacı
- Şyamasundara-Güzel, siyah olan
- Vaasudeva, Krişna Vaasudeva-Vasudeva’nın oğlu
- Yadunandan-Vadu hanedanından
- Yogeşvara-Yogilerin efendisi
- Radha Vallabha-Radha Rani’nin eşi
Krişna Janmaashtami, Krişnaaştami, Gokulaaştami, Srikrişna Jayanti, Sree Jayanthi, Janmaashtami [Hinduizm] Krişna’nın doğum gününü kutlamak amacıyla Hindu takviminde Bhadrapadha ayında düzenlenen festivalin adıdır.
Krişnamurti, Jiddu [Hinduizm] 1895-1986. İnsanın kendisini tüm ahlaki, dünyevi bağlardan kopararak çevresini kendi kişiliğinden bağımsız gözetlemesi öğretisini geliştiren Hintli teozofun adıdır.
Krittikas Taurus takımyıldızında bulunan yıldızlar altı başlı savaş tanrısı Karttikeya’nın başları ile özdeşleştirilmiştir.
Kşira Sagara, Sudha Sagara Başlangıçta var olduğuna inanılan süt okyanusunun adıdır.
Kubera, Kuvera Vedik gelenekte Yaksas adı verilen tabiat ruhlarının kralı ve refah tanrısının adı olup, Dhanapati ‘Zenginliğin efendisi’ adıyla da anılır.
Bkz. Bişamon
Kubjika Ganeşa’nın eşi olan bir yazı tanrıçasının adıdır.
Kubuddhi Ganeşa’nın eşi olan bir tanrıçanın adıdır.
Kumari Rama’nın karısı Sita ve Şiva’nın eşi Durgha için kullanılan takma isim olup, ‘bakire’ anlamındadır.
Kumari Kandam Güney Hindistan’da Kanyakumari bölgesinde sulara gömülerek battığına inanılan kıta büyüklüğünde bir kara parçasının adı olup, modern çağda Lemuria ile özdeşleştirilmiştir.
Kumbh Mela [Hinduizm] Her on iki yılda bir defa ganj ve Jumna nehirlerine banyo yapmak amacıyla gelen hacıların düzenlediği bir Hindu festivalinin adıdır.
< Sanskritçe kumbh ‘ölülerin külünün saklandığı kavanoz’ + mela ‘toplantı’.
Kun Bir bereket tanrısının adıdır.
Kunti Suira’nın kızı, Vasudava’nın kardeşi, Kuntibhoja, Pandu ile Surya’nın karısı, Arjuna, Bhima, Karna ve Yudhişthira’nın annesinin adıdır.
Kurma Vedik gelenekte Vişnu’nun ikinci beden bulmuş görünümü olan kozmik kaplumbağanın adıdır.
Kuru 1. Mahabharata’da Karavas ve Pandavasların atası olan ay prensinin atasıdır.
- Dünyanın dokuz bölgesinden en kuzeyde yar alanının adıdır.
Lakşmana Vişnu’nun yedinci avatarı Rama’nın küçük erkek kardeşinin adı olup, bin başlı yılan tanrı Seşa’nın vücut bulmuş hali olduğuna inanılır.
Lakşana Buda’nın taşıdığına inanılan işaretlerin adıdır.
Lakşamana Ramayana efsanesinde Rama’nın kardeşi olarak geçmektedir.
Lakşmi Okyanus dalgalarının köpüğünden doğmuş talih ve güzellik tanrıçasının adı olup, aşk tanrısı Kama’nın annesi ve Vişnu’nun eşidir. Sri adıyla da bilinmektedir.
Lalitavistara MS 2. Yüzyılda yazıldığı sanılan Buda’nın yaşam öyküsünün adıdır.
Lokana Beyazlara bürünmüş bir Budist tanrıçanın adı olup, barışı sembolize eder.
Loka Sanskrit ve Pali dilinde ‘dünya’ anlamına gelmekte ve üç ayrı dünyanın varlığına inanılmaktadır:
- Arupa-Loka: ‘Maddi olmayan dünya’ Yeniden doğumun gerçekleştiği en önemli dünyanın adıdır.
- Rupa-Loka ‘Şekil Dünyası’
- Kama-Loka ‘His Dünyası’
Lokaloka Dünyayı ebedi karanlıktan ayıran dağ kuşağının adı olup, en dıştaki yedi denizin ardında bulunmaktadır.
Lokapala Vedik gelenekte dünya bekçilerinin adı olup, Puranalarda sekiz tane oldukları belirtilmiştir.
Madri Mahabharata’da Pandu’nun ikinci karısı ve Nakula ile Sadaheva’nın annesi olan Madra prensesinin adıdır.
Mahabharata Sanskrit dilinde yazılmış on sekiz kitap (parva) ve 220.000 manzum mısradan oluşup, Hintlilerin Ramayana’dan sonra gelen ikinci büyük kahramanlık destanının adı olup, maha ‘büyük’ + bharata ‘atalar’ anlamına gelmektedir. Vedik dönem inanışının egemen olduğu bir dönemde yazılmasına karşın, sonradan Vişnu’da destana eklendiğinden tarihlendirmek zordur. Destanda MÖ 9. Yüzyılda yaşadıkları sanılan iki akraba kralın ‘Kurular’ ve ‘Pandular’ adlarıyla bilinen oğulları arasındaki anlaşmazlık ve savaş konu edilmektedir. Krişna’nın Arjuna’ya okuduğu ‘Tanrısal Şarkı’nın (Bhagavadgita) da yazarı belli olmayıp esere sonradan eklendiği sanılmaktadır. İnanışa göre Hintli saz ozanlarının en bilgesi Vaisampaya’nın anlattığı destan Ugrasravas tarafından derlenmiş ve diğer saz ozanlarınca nesiller boyunca aktarılmıştır.
Mahabharata’nın bölümleri (18 parva):
- Adi-parva: Prenslerin doğumu ve yetiştirilmesi
- Sabha-parva: Sarayda hayat. Pandavaların sürülmesi
- Aranyaka-parva: Ormanda 12 yıl sürgün hayatı
- Virata-parva: Viranta sarayında geçirilen sürgün günleri
- Udyoga- parva: Savaş hazırlıkları
- Bhişma-parva: Savaşın ilk bölümü. Kauravaların kumandası Bhişma’da
- Drona-parva: Drona’nın komutanlığı
- Karna-parva: Karna’nın komutanlığı
- Şalya-parva: Şalya’nın komutanlığı
- Sauptika-parva: Aşvattama’nın Pandava’ nın ordusunu uykuda yakalaması
- Stri-parva: Gandhari ve diğer kadınların matemi
- Şanti-parva: Bhişma’nın öğrencisi Yudhisthira’nın taç giymesi
- Anusasana-parva: Bhişma’nın öğretisi
- Aşvamedhika-parva: Yudhisthira’nın düzenlediği kraliyet töreni
- Aşramavasika-parva: Dhritaraştra, Gandhari ve Kunti’nin kutsal ayin düzenlemek için ayrılmaları
- Mausala-parva: Gürzlü Yadavalarla çarpışma
- Mahaprasthanika-parva: Yudhisthira ve kardeşlerinin büyük yolculukları (mahaprasthana)
- Svargarohana-parva: Pandavaların ruhani dünyaya geri dönmeleri
Mahadeva Tanrı Şiva’nın takma isimlerinden birisi olup, Hintçe ‘Büyük Tanrı’ anlamına gelmektedir.
Mahadevi Tanrı Şiva’nın Sakti adı verilen eşlerinden birisinin adıdır.
Mahakala Vedik gelenekte Şiva’nın yıkıcı görünümlerinden birisi olup, Hintçe ‘Büyük Zaman’ demektir.
Mahamaya Sakya kralı Sudhoona’nın karısı ve Buda’nın anasının adıdır.
Mahamudra [Hinduizm] Kundaliyi aktif hale getirmek amacıyla yapılan bir egzersizin adıdır.
Mahaprabhu Doğu Hindistan’da Orissa bölgesinde yaşayan Bondo halkının inanışında en önemli tanrının adıdır.
Maharaj Ji, Guru [Hinduizm] İlahi Işık Misyonu (Divine Light Mission) adlı tarikatın yöneticisi olan bir Hint bilgesinin adı olup, 1966 yılında ölen Shri Hans Ji Maharaj’ın oğlu ve varisidir.
Maharişi, Amaharişi, Maharşi [Hinduizm] Hindu ruhani liderleri için kullanılan terimdir.
< Sanskritçe maha ‘En büyük’ + rişi ‘kâhin’
Maharişi, Ramana [Hinduizm] 1879-1950. ‘Büyük Efendi’, Bhagavan ‘Efendi’ ve ‘Aru-nachala kâhini’ adlarıyla da bilinen filozof ve yoginin adıdır.
Mahatma [Hinduizm] Hindistan ve Tibet’te kutsal kabul edilen, evrensel bilgiye sahip olduklarına inanılan insanlara takılan lakaptır.
< Sanskritçe maha ‘En büyük’ + atman ‘ruh’
Mahayoga [Hinduizm] Hedefi kundaliniyi aktif hale geçirmeyi amaçlayan bir yoga türüdür.
Mahayuga 10-12 bin ilahi yıla ve 4,320,00 insan yılına eşit olan bir zaman diliminin adıdır.
Mahişa, Mahişasura Durga tarafından öldürülen boğa başlı yeşil canavarın (Bkz. Asura) adıdır.
Makara Varuna dağı civarında yaşayan bir deniz canavarının adıdır.
Mal Tamil yaratıcı tanrısının adıdır.
Manas İnsanı hayvandan ayıran yeteneklerin adı olup, Sanskritçe man ‘düşünmek’ kelimesiyle ilişkili olmalıdır.
Manas Çakra [Hinduizm] Rüya görmekten ve duyulardan sorumlu olan bir çakranın adı olup, epifiz bezi civarında bulunmaktadır.
Manasa Yılan tanrıçanın adı olup, kuzeydoğu Hindistan ile Bengal’de tapınılmakta ve yılan ısırığının tedavisi için ona yakarılmaktadır. Çocukların koruyucusu ve bereket tanrıçası olarak da kabul edilir.
Mangala Mars gezegenini temsil eden bir yıldız tanrısının adıdır.
Manu İlk insanın adı olup, Sanskrit kanun kuralları Manusmrti’nin hazırlayıcısıdır. Kelime Hint-Avrupa dil ailesinde adam anlamına gelen ‘man’ ile ilgili olduğu gibi yine Sanksritçe man kelimesi düşünmek anlamına gelmektedir.
Manvantara İki insanlık dönemi arasında geçen sürenin adı olup, 71×12.000×360 seneye tekabül etmektedir.
< Sanskrit manu ‘insan’ + antara ‘arasında’
Mara 1. Budizm’de ‘Duyguların efendisi’ olarak da bilinen büyücülükte mahir kötü yürekli bir ruhun adı olup, fil üzerinde yüzlerce kollu bir iblis formunda tasvir edilmektedir.
- [Hinduizm] Bir yaşamdan diğer yaşama geçerken beden ve ruhun ayrışması aşaması yani ölümün adıdır.
Mari Köylerin koruyucu tanrıçasının adı olup, yağmur getirip, insanları kolera hastalığına karşı korumaktadır. Mariyamma adıyla da bilinen bu tanrıçanın bin gözü olduğuna inanılır.
Marttanda Vedalarda adı geçen bir güneş tanrısının adı olup Aditi’nin oğludur.
Maruts, Marutgana, Rudras Vedalarda İndra’nın hizmetkârı ve Rudra’nın oğulları olan önemsiz fırtına tanrılarının adı olarak geçmektedir.
Matali İndra’nın arabacısının adıdır.
Matarisvan Vedalarda tanrıların habercisinin adı olarak geçmektedir.
Matsya Tanrı Vişnu’nun 10 avatarından ilkinin adıdır.
Maya 1. Gautama’nın annesinin adı olup, oğlu Buda’yı doğmadan önce rahmindeki küçük beyaz bir fil olarak görmüş ve doğumdan bir hafta sonra ölmüştür.
- [Hinduizm] İnsanın gerçek bilgiyi görmesini engelleyen örtünün adıdır.
Mayon Seylan’da yaşayan Tamil halkının mitolojisinde Krişna’nın bir varyasyonudur.
Meru Dağı Tanrıların ikametgâhı olduğuna ve evrenin merkezinde bulunduğuna inanılan bir dağın adıdır.
Midhusa İndra ile İndrani’nın oğludur.
Minaksi, Minaki, Meenakşi Bir tanrıça adıdır.
Mitra Vedik gelenekte dürüstlük ve arkadaşlık tanrısının adı olup, kardeşi Varuna ile birlikte evrenin düzenine bekçilik ve insanlarla tanrılar arasında aracılık eder. Vedik öncesi dönemde daha önemli bir rol oynadığı sanılan tanrı Hindistan’a Hint Avrupalıların gelmesiyle önemini kaybetmiştir. İran’a Mithra adıyla taşınan bu tanrının kültü oradan Anadolu hatta Roma’ya dek yayılmıştır. Bkz. Mithra
Moksa, Mokşa Caynacı öğretide ruhun kötülükten azat edilmesi anlamına gelmekte olup, kozmik devin kafasındaki bir taçla sembolize edilir.
Mukalinda Efsaneye göre dev bir yılan kralın adı olup, Buda’nın aydınlanmasının 3. haftasında yardım için Buda’nın başını korumak için gölgelik olarak kendi kukuletasını kullanmıştır.
Kaynak: Özhan Öztürk. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Phoenix Yayınları. Ankara, 2009