İslam

İslami Terimler Sözlüğü – K

Aşağıdaki İslami Terimler Sözlüğü’nde K harfi ile başlayan dini terimler ve anlamları yer almaktadır.

Kaabız  Tanrının güzel isimlerinden birisi olup ‘alan’ anlamına gelmektedir.

Kaamet  Farz namazlardan önce, namazın başladığını bildiren ve ezan bir çeşit ezan olup, ezandan farklı olarak, ‘hayya ale’l-felâh’ cümlesinden sonra, ‘kad kameti’s-salât’ cümlesi eklenmektedir.

Kâbe, Kâbe-i Muazzama, Beytullah, Beyt-ül-haram, Bekke, Beyt-ül-atîk, Hâtime, Basse, Kadîs, Nâzır, Karye-i Kadîme Kutsal şehir Mekke’nin ortasında 12 metre yüksekliğinde eski bir siyah taş yapının adı olup, efsaneye göre Hz. İsmail ve İbrahim tarafından yapılmıştır. Putperestlik döneminde inşa edilen yapının İslam öncesinde de kutsal kabul edildiği sanılmaktadır. İçinde Hacer-ül esved denilen kutsal taş ve zemzem suyunun çıktığı bir kuyu bulunmaktadır. Kur’ân-ı Kerîm’de:

“Allah-ü Teâlâ, Kâbe’yi, o Beyt-i Harâm’ı insanlar için din işlerinde bir düzen ve dünyada cinayetten emin bir yer kıldı.” (Mâide 97)

Dünyanın dört bir yanına dağılmış bulunan Müslümanlar namaz kılarken yüzlerini Kabe’ye dönmektedir. Arapça Beytullah (Tanrının evi) olarak da adlandırılan siyah yapı her yıl değiştirilen siyah bir örtü ile örtülmektedir.

Kâbe Kavseyn 1. Alevilik’te Tanrı ile insan arasında bulunup hakka ulaşmayı, Tanrı ile hemhal olmayı engellediğine inanılan ‘iki mızrak uzunluğunda’ sembolik bir mesafenin adıdır.

  1. Hz. Muhammed’in Miraç gecesinde Tanrı’ya yakınlaşmasının adıdır.

Kur’ân-ı Kerîm’de:

“O Rabbine Kâbe Kavseyn veya daha yakın oldu.” (Necm: 9)

Kâbid Allah’ın güzel isimlerinden (Esmâ-i hüsnâsından) birisi olup ‘kabul eden’ anlamındadır.

Kabil Kabil’in işlediği cinayetin, iki kardeşin Tanrı’ya sunduğu kurbanlardan Kabil’inkinin kabul edilmemesi nedeniyle kardeşini kıskanması yüzünden gerçekleştiğine inanılmaktadır. İnanışa göre Kabil kardeşini öldürerek onun günahlarını da yüklenmiştir.

Kabir Ölen Müslümanların gömülmesi için kazılan mezar yerinin adıdır. İslam dini mezarların tapım yeri olmasını, türbelerde adak ve dilekte bulunmayı (ölünün ruhuna dua ve namaz dışında) kesinlikle yasaklamıştır.

Kur’ân-ı Kerîm’de:

“Allah-ü Teâlâ, rüzgârı, rahmeti olan yağmurdan önce müjdeci gönderir. Rüzgârlar, ağır olan bulutları sürükler. Bulutlardan ölü olan toprağa su yağdırırız. O yağmurlu yerden meyveler çıkarırız. Ölüleri de kabirlerinden böyle çıkaracağız.” (A’râf 56)

Kabir Azâbı Günahkâr ve kâfirlerin gömüldükten sonra mezarlarında çekeceği ısdırabın adıdır. Ölüler mezarlarında Münkir ve Nekir tarafından sorguya çekilecek olup, bazı mezheplere göre sorgu sırasında ruhlar bedenlerine geri dönecektir.

Kabir Hayatı Ölünün gömülmesinden kıyamet günü dirilmesine dek geçen zamanın adıdır.

Kabir-i Seâdet Hz. Muhammed’in defnedildiği yerin adı olup, vasiyetine uygun olarak vefat ettiği yere defnedilmiştir.

Kabir Suali Ölünün defnedilmesinin ardından Münkir ve Nekir adlı iki meleğin ölüyü sorguya çekmesinin adıdır.

“Ölümü hatırlamak ve ölüden ibret almak için kabir ziyaret etmek ve Salihlerin, velilerin kalplerinden bereketlenmek müstehâbdır.” (İmâm-ı Gazâlî)

Kabiyye 10. yüzyılda Ebül Kasım el-Kabi arafından kurulmuş bir Mutezile kolunun adı olup, Tanrı’nın duymak ve görmek gibi özelliklere sahip olmadan da her şeyi bilebileceğini savunmuştur.

Kabz ve Bast Sufilerin dönem dönem yaşadıkları sıkıntı ve ferahlıkların adıdır.

Ka’de-i Ahîre Namaz sırasında son oturuşun adıdır.

Ka’de-i Ûlâ Üç ve dört rekatlı namazlarda ikinci rekattaki oturuşun adıdır.

Kadem-i Şerif Hz. Muhammed’in ayak izini taşıdığına inanılan taşların adı olup, kutsal kabul edilmektedirler. Türkiye’de dört mevkide bulunmaktadırlar:

  1. Topkapı Sarayı, Hırka-i Saadet Dairesinde taş üzerinde 4 ve tuğla üzerinde 2 olmak üzere toplam 6adet
  2. Bahçekapı’da I. Abdülhamit Türbesinde
  3. Eyüp’te Eyüp Sultan Camiinde
  4. Laleli’de III. Mustafa Türbesinde

Kader Allah’ın kâinatta olmuş ve olacak her olayı öncesinde bilmesi, yaşanacak olayların başka bir güç tarafından değiştirilemeyeceği inancının adı olup, İslam’ın altı şartından birisidir. İslam mezhepleri kaderin yorumlanması açısından birbirinden farklı iki çizgide yer almaktadır. Mutezileciler, insan iradesinin sınırsız özgürlüğüne inanırken, Cebriyye insan iradesinin Tanrıdan bağımsız olmadığına ve eylemlerini kendisinin yaratmadığını ileri sürmüşlerdir.

Kadercilik Tek Tanrılı dinlerde Tanrı inancının ayrılmaz bir parçası olarak, Tanrı’nın insan irade ve eylemleri üzerindeki etkisine de inanılmaktadır. İslam yorumunda ‘İrâde-i cüz’iye’ olarak açıklanan duruma göre insan iyi ve kötüyü seçmekte özgür olmasına karşın, nasıl davranacağı önceden yazılmıştır.

Kaderiyye Vâsıl bin Atâ tarafından MS 9. yüzyılda kurulan tarikatın adı olup Mutezile adıyla da bilinmektedir. Kader anlayışına karşı çıkan ve insanın özgür iradesiyle tüm eylemlerinden sorumlu tutulması gerektiğini ileri süren Mutezileciler, kendilerine yakıştırılan Kaderiyye adına da karşı çıkmışlar, bu adın kaderi savunanlar için kullanılması gerektiğini ileri sürmüşlerdir.

Kâdı İslam devletlerinde, İslam hukukuna göre kara veren yargıçların adıdır.

Kadîm Allah’ın sıfatlarından birisi olup, ‘başlangıcı olmayan’ anlamına gelmekte ve sadece Tanrı için kullanılmaktadır.

Kadir Allah’ın sıfatlarından birisi olup ‘güçlü’ anlamına gelmektedir.

Kadir Gecesi Ramazan ayının yirmi yedinci gecesinin adı olup, Cebrail’in yeryüzüne inip insanlara Allah’ın emirlerini taşıyan Kuran-ı Kerim’i getirdiği gün olduğuna inanılmaktadır.

Kadir Suresi Kur’ân-ı Kerîm’in doksan yedinci suresinin adı olup, beş ayettir ve Mekke’de inmiştir.

Kadiri, Kadiriyye 12. Yüzyılda Abdul Kadir Ceylani tarafından kurulmuş bir sufi tarikatının adı olup, İslam’ın temel öğretisinden sapmadan dini gizemci bakış açısıyla ele almaktadır. Allah’ın adını yüksek sesle söyleyerek zikir törenleri yapan tarikat üyeleri Geylani’nin bazı kerametlere sahip olduğuna inanmaktadır. Türkiye, Balkan yarımadası, Kuzey Afrika, Hindistan ve Pakistan’a dek yayılmıştır.

Kolları: Esediyye, Ekberiyye, Mukaddesiyye, Garibiyye, Eşrefiyye, Rûmiyye, Yâfiyye, Hamadiyye, Hilâliyye, Hindiye.

Kâdiyânîlik Mirzâ Gulâm Ahmet tarafından 19. yüzyılda kurulmuş bir tarikatın ‘Kaadiyan’ kentinde kurulmasına atfen adı olup, Ahmetiyye adıyla da bilinmektedir.

kuşunun yaşadığı yer olarak bilinen efsanevi dağın adıdır. İnanışa göre yeryüzündeki bütün dağlar toprağın altından bir şekilde Kaf Dağı’na bağlıdır. Anadolu’da anlatılan masallarda Tepegöz halkı bu dağda yaşar, bu dağın ardı ise Yecüc-Mecüc adlı efsanevi kavmin yurdudur.

Kaf Suresi Kuran’ın ellinci suresi olup, ‘Kaf’ harfi ile başlamasına atfen bu adı almış, Mekke’de inmiştir.

Kâfir [İslâm] Allah’ı ve İslâmiyet’i inkâr eden, dinsiz anlamında kullanılmakta olup, Kuran’da el-Müdessir suresinde geçmektedir. Arapça çoğul formu ‘kuffâr’dır. Halk dilinde İslam’a inanmayan herkesi niteleyen bu tabir bazı İslam alimlerine göre Ehli Kitab olan semavi dinlere inananları kapsamamalıdır.

Kâfur Cennette var olduğuna inanılan yenileyici/canlandırıcı özelliğe sahip bir çeşmenin adı olup Kuran’da (76:5-6) bahsi geçmektedir.

Kahhâr Allah’ın güzel isimlerinden (Esmâ-i hüsnâsından) birisi olup, ‘gücü her şeye yeten’ anlamına gelmektedir.

Kaim-i Muntazar Bazı tarikat şeyhleri ve evliyadan kabul edilen kişilerin öldüğüne inanmayıp, sağ olarak her an ortaya çıkabileceklerine olan inancın adıdır.

Kaide-i şart-ı namaz Namaz kuralları anlamındadır. Bkz. Namaz

Kalem Arap hat sanatında kullanılan kamış kalemin adı olup, Allah’ın ilk yarattığı eşyalardan birisidir. Yaratılıştan itibaren insanoğlunun kaderi kalem sayesinde yazılmaktadır.

Kalem suresi Kur’ân-ı Kerîm’in altmış sekizinci suresinin adı olup, elli iki ayettir ve Mekke’de inmiştir.

Kalenderilik, Kalenderiyye Kalender Yusuf Endülisi tarafından kurulan bir tarikatın adı olup, Melamilikten türemiştir. Saçları hatta kaşarlı bile tıraşlı olan Kalenderiler, sadelik içinde yaşamayı, zekât vermeyi, kötülük ve dünya nimetlerinden arınmayı, kalp temizliğini amaçlamaktadırlar.

Kâlib Hz. Yakup’un on iki oğlundan Şemûn’un soyundan gelen bir peygamber olup, İsrailoğullarına gönderilmiştir. Kur’ân-ı Kerîm’de:

“Allah-ü Teâlâ’ya iman edip, O’ndan korkanlardan (Yûşâ bin Nûn ve Kâlib bin Yuknâ adındaki) iki kimse, İsrailoğullarına dediler ki: ‘Ey İsrailoğulları! Cebbarların şehrinin kapısından hemen girin. Bir defa kapıdan girdiniz mi elbette siz galiplerden olursunuz. Siz gerçekten Mümin kimseler iseniz. Allah-ü Teâlâ’ya tevekkül ediniz, güveniniz.” (Mâide 23)

Kalûbelâ İnsan yaratılmadan önce varolan ruhlarının Tanrı’ya imanını belirten söz olup, Arapça ‘evet dediler’ anlamına gelmektedir.

Kamer suresi Kur’ân-ı Kerîm’in elli dördüncü suresinin adı olup elli beş ayettir ve Mekek’de inmiştir. Arabî ayların adları:

  1. Muharrem
  2. Safer
  3. Rebî’ül-evvel
  4. Rebî’ül-âhir
  5. Cemâziyel evvel
  6. Cemâziyel âhir
  7. Receb
  8. Şâban
  9. Ramazan
  10. Şevval
  11. Zilka’de
  12. Zilhicce

Kamerî Aylar, Arabî Aylar Bir çeşit ay takvimi olan Hicrî takvimde kullanılan on iki ayın adı olup aylar bazen yirmi dokuz bazen otuz çekmekte, Miladi yıla göre her yıl 10-11 gün önce başlamaktadır.

Kamerî sene Ayın dünya etrafında 12 defa dönmesi suretiyle geçen 354 günde tamamlanan yılın adıdır.

Kâmil İnsan Sufi düşüncesinde ‘ideal insan’ olarak tasvir edilip tanrının oinsanın ağzıyla konuştuğuna inanılır.

Kâmil İnsan Sufi düşüncesinde ‘ideal insan’ olarak tasvir edilip tanrının oinsanın ağzıyla konuştuğuna inanılır.

Kamîs 1. Keten veya pamuklu kumaştan dikilen kadın veya erkek gömleğinin adıdır.

  1. Erkek kefenin entari formundaki bir parçasının adı olan bir çeşit dikişsiz gömlektir (diğer parçaları: İzâr, Lifâfe).

Kan Sürünme Kurban bayramında çocukların alınlarına kurban hayvanının kanı sürülmektedir.

Kandil Müslümanlarca kutsal kabul edilen beş geceye cami minarelerinde kandil yakıldığı için verilen isimdir. Kandil geceleri:

  1. Mevlit kandili: 12 Rebiülevvel
  2. Regâip kandili: 30 Cemaziyelahır
  3. Miraç Kandili: 27 Recep
  4. Beraat kandili: 15 Şaban
  5. Kadir Gecesi: 21 Ramazan

Karabaşşiye Şabaniyye tarikatının bir kolu olup, 17. Yüzyılda Alâettin Aliyyül Atval tarafından kurulmuş, müritleri başlarına kara sarık sardığından bu adla anılmıştır.

Kârî Kur’ân-ı Kerîm’i ezberden okuyan anlamına gelmektedir.

Kâria suresi Kur’ân-ı Kerîm’in yüz birinci suresinin adı olup, on bir ayettir ve Mekke’de inmiştir.

Karin İnsanın yanında gezen arkadaş ruhunun adı olup, Arapların İslam öncesi inançlarından miras kalmıştır.

Karun Tevrat’ta Korah adıyla geçen, zenginliği ünlü büyüyü ve parayı icat ettiğine inanılan efsanevi kişinin adı olup, Lidya kralı Kroesus’tan başkası değildir. İslam inançlarına da Yahudi kültüründen girmiş olup, Kassas suresinin 76 ve 78., Ankebut suresinin 39 ve Mümin suresinin 23-24. Ayetlerinde zenginliğine mağrur olduğu için cezalandırılmasının bahsi geçmektedir.

Karz-ı Hasen Ödünç vermek ya da aynısından bir başkasını daha sonra vermek üzere ödünç alma işinin adıdır.

Kasas Suresi Kur’ân-ı Kerîm’in yirmi sekizinci suresinin adı olup, seksen sekiz ayettir ve Mekke’de inmiştir.

Kasîde-i bürde Muhammed bin Saîd Busayrî’nin rüyasında Hz. Muhammed’i görüp ona okuduğu ve rüyasında peygamber tarafından kendisine hırka (bürde) hediye edildiğinden bu adıalmışkasidenin adıdır.

Kasîde-i emâlî, Bed-ül-Emâlî Ali Ûşî tarafından yazılan altmış yedi beyitten oluşan Ehl-i sünnet inancını anlatan kasidenin adıdır.

Kasırga ruhu Bkz. Hollorak İççite

Kasr-ısalât Yolculuk sırasında (seferi iken) dört rekâtlı farzları ikiye indirerek kılmak anlamına gelmektedir.

Kasva Hz. Muhammed’in devesinin adıdır.

Kaşaniyye Bir Nakşibendi kolunun adıdır.

Katam Teym er-Rebâp kabilesinden güzel bir kadının adı olup, kendisi ile evlenmek isteyenlere önce Hz. Ali’yi öldürmelerini şart koşmaktaymış. Kadına âşık olan İbn Mülcem bu yüzden Ali’yi öldürmüştür.

Kâtı-ı Tarîk-ı İlâhî İnsanların Allah’ın emir ve yasaklarına uymasını engelleyen yol-ların adıdır.

Kavs Tasavvufta başladığı noktaya dönmek anlamına gelen terim, Vahdet-i vücut anlayışının temel kavramlarından birisidir. Her şeyin Tanrı’dan çıkıp, Tanrıya döneceği veya sonun başlangıca dönüşü olacağı inanışını Arapça ‘yay’ anlamına gelen ‘kavs’ kelimesi sembolize etmektedir.

Kaylûle Tasavvuf inancında Tanrı’nın evrende tecelli etmesine verilen isimdir.

Kazâ 1. Tanrı tarafından yazılmış kaderin gerçekleşmesine verilen isimdir.

  1. Farz olan zamanda gerçekleştirilemeyen ibadetleri (namaz, oruç) sonradan yerine getirmenin adıdır.

Kebîre Mutezile görüşüne göre dinden çıkmanın söz konusu olduğu (zina, cinayet) büyük günahların adıdır. Hanefiliğe göre Mutezilenin aksine büyük günah işleyenler kâfir sayılmamakla birlikte kabahatli Müslüman olarak (Mümin-i fasik) nitelenip, ne olacaklarına Tanrı karar verecektir.

Kebş-i İsmail İsmail yerine kurban edilen koyuna verilen isimdir.

Kefaret, Keffare Bilinçli olarak gerçekleştirilemeyen bir dini sorumluk için (örneğin oruç) bir yoksula verilen paranın adı olup, yükümlülük eğer kişinin iradesi dışında oluşmuşsa bu durumda verilen paraya fidye adı verilmektedir.

Kefeştateyuş Yedi uyurlardan birisinin adıdır.

Keff Anlamı açık olmayan Tanrı sözleri üzerinde yapılan yorumların adıdır.

Kelâm, Kelâmullah 1. Kuran ve hadislere dayanan İslam felsefesinin adıdır.

  1. Kuran’da tanrı buyruğu anlamında kullanılan terim Arapça ‘söz’ anlamına gelmektedir.

Kelime-i Şehâdet Müslüman olmak için şart konulan tümce olup, Allah’tan başka Tanrı olmadığına ve Muhammed’in onun elçisi olduğuna tanıklık ederim anlamına gelmektedir.

Kelime-i Tevhid Tanrıda başka -tapılacak- varlık olmadığını dile getiren cümledir.

Kelimullah Tanrı ile konuşabilen tek insan olduğundan ötürü Musa peygambere verilen isimdir.

Kemâl Tasavvufta yetkinliğe erişmiş olma durumunun adıdır.

Kenduri Güneydoğu Asya Müslümanlarının yemekli dini törenlerine verdiği isimdir.

Kenz-i Mahfi Tasavvufta evrenin yaratılmadan önceki halini tanımlayan terim olup, Arapça ‘gizli hazine’ anlamına gelmektedir.

Kerbela Hz. Ali’nin oğlu Hüseyin’in 10 Muharrem 680 günü başı kesilerek öldürülüp, gömüldüğü bir Irak kentinin adı olup, Şiilerce yas günü kabul edilmektedir.

Kerrâmiyye 9. Yüzyılda Muhammet bin Kerrâm tarafından kurulan bir tarikatın adı olup, Tanrıyı cisimleştirdiği suçlamasına maruz kalmıştır.

Kesb Eşarilerce benimsenen bilginin insan zihnine Tanrı tarafından konulmayıp sonradan kazanıldığı düşüncesinin adı olup, Arapça ‘edinme’ anlamına gelmektedir.

Keşfiyye Tanrının sezgi yoluyla kavranabileceğini ileri süren bir mezhebin adı olup, Seyyit Kazım ül-Hüseynî tarafından kurulmuştur.

Kevser Cennette bulunan bir suyun adı olup, içenin bir daha susamayacağına inanılmaktadır.

Keysâniyye Hakkında çok az şey bilinen Keysan adlı birisi tarafından kurulan bir tarikatın adı olup, Şiiliğin dört büyük kolundan birisi kabul edilmektedir. (Diğerleri: İmâmiyye, Zeydiyye, Galiyye)

Kıble Müslümanların namaz kılarken yüzlerini döndükleri Mekke’de bulunan Kabe’nin (21° 25′ 24’ N, 39° 49′ 24’ E) bulunduğu yöndür. Bazı yazarlara göre başlangıçta Kudüs olan bu yön Hz. Muhammed’in MS 624 yılında Medine hicreti sırasında Mekke’de bulunan Kabe ile yer değiştirmiştir (Kimi yazarlar bu değişikliğin Medine Yahudilerinin Kudüs yönünde dua etmelerinden dolayı bir ayrım gereksiniminden kaynaklandığını belirtmişlerdir). Eğer namaz kılmayı isteyen kişi kıblenin yönünü bilmiyor ve çevresinden öğrenemiyorsa seccadesini herhangi bir yöne çevirip orasının Kabe olduğunu farzederse kıldığı namaz dinen geçerli kabul edilir.

Kırk Hz. Muhammed’e kırk yaşında vahiy gelmiştir. Mehdi kırk yaşında ortaya çıkacaktır.

Kırklar Meclisi Temsili olarak cem ayinlerine katılan kişilerin ayısı kırk olarak düşünüldüğünden Alevilerce Ceme verilen isimlerden birisidir. Kırk kişinin bir gömleği giymesi, kırk bedenin bir beden olması, kırk başın bir başa dönüşmesi sözleriyle zengin, fakir, erkek, kadın, erişkin, çocuk herkesin tek can olarak Tanrı benliğinde erimesi anlatılmak istenmektedir.

Kısas Yapılanı yapana yaparak gerçekleştirilen cezalandırma yönteminin adı olup, öldüreni öldürmek, hırsızlık yapanın elini kesmek ‘göze göz dişe diş’ uygulamaları kapsamaktadır.

Kısmet Kaderin gerçekleşmesine verilen isimdir.

Kısmet Açma [Folklor] Kına gecesinde gelin duvağının evlenememiş kızların başına takılmasıyla veya nişan tepsisinin evlenmek isteyen kzıların başı üstünde açılmasıyla gerçekleştirilen bir adetin adıdır (Bursa)

Kıtfir Yusuf peygamberi evlatlık olarak yanına alan varlıklı tüccarın adı olup, karısı Züleyha Yusuf’a aşık olmuş, çocuktan yüz bulamayınca iftira atarak peygamberin hapsedilmesine sebep olmuştur.

Kıtmir Ashâb-ı Kehf’in köpeğinin adıdır.

Kıvrak Çeki [Folklor] Kadınların fes altına bağladıkları yeşil renkli tülbendin adıdır (Kayseri).

Kıyâm Ölümden sonra dirilme anlamına gelen terim, kıyamet kelimesinin de kaynağıdır.

Kıyamet Ölülerin dirilip tekrar cesetlerine döneceklerine inanılan dünyanın sonuna verilen isimdir. Kıyametin ne zaman gerçekleşeceğini Tanrı bilmekle birlikte bazı işaretlerinin olduğuna inanılmaktadır. Bunlar:

  1. Deccal’ın çıkması
  2. Yecüc ve Mecüc’ün çıkması
  3. İsa’nın yeryüzüne inmesi
  4. Dabbet-ül Arz yeraltından çıkacak
  5. Yeryüzünü bir duman kaplayacak
  6. Adi suçlar ve sarhoşluk artacak

Kıyamet dört büyük melekten birisi olan İsrafil’in sur borusunu çalmasıyla başlayacaktır. Her insanın günah ve sevaplarının yazılı olduğu defterleri açılacak, günah ve sevaplar ‘mizan’ adı verilen bir terazide tartılacak, günahkârlar cehenneme, müminler cennete gönderilecektir.

Kıyâs Kuran ve hadislerde bahsi geçmeyen bir konu hakkında benzer konulardaki yorumlara bakarak karar vermek anlamına gelmektedir.

Kızılbaşlık Başlarına kızıl başlık ve sırtlarına aynı renkten hırka giydiklerinden dolayı bu adla anılan İmamiye mezhebinin bir kolunun adıdır. Tanrı-Muhammed -Ali üçlemesine inanmakta ve Kelime-i Şahadet sırasında Ali’nin de adını anmaktadırlar.

Kitap İslam terminolojisinde Tanrı’nın emirlerini peygamberler aracılığıyla insanlara bildiren yazılı metinlerin tümü ‘kitap’ tek tanrıya inananlar da ‘Ehl-i kitap’ olarak adlandırılmaktadır.

Kol Tasavvufta bir tarikatın kendine has özelliklere sahip dallarının her birinin adıdır.

Köçek Yezidiğin aşamalarından birisi olup, sancak adı verilen melek-i tavus heykeline hizmet etmektedir.

Kubbet-üs Sahra Emevi halifesi Abdülmelik bin Mervan tarafından Kudüs’te yaptırılan ve kutsaş meanetlerin saklandığı türbenin adıdır.

 

Kuddüs Tanrı’nın doksan dokuz güzel adından birisi olup, Arapça ‘eksiksiz’ anlamına gelmektedir.

Kûfi Selçuklular tarafından Kur’ân yazımında sıkça kullanılan bir hat sanatı sitilinin adıdır.

Kujata İslam kozmolojisinde 4.000 gözü, kulağı, burun deliği ve ayağı olan dev bir boğanın adı olup, dev balık Bahamut ile benzer özellikler arz etmektedir. Efsaneye göre Kujata’nın bir kulağından ötekine gitmek 500 yıl sürmektedir.

Kunut Namaz sırasında kaz ve beladan korunmak amacıyla okunan duaların adıdır.

Kurabi En yüksek derecede bulunan meleklere verilen isim olup (Kur’ân 40:70) Eski Ahit’te de Çerubim (Tekvin 3:24) adıyla anılmışlardır.

Kur’ân, Kur’ân-ı Kerim İslam inancında Allah tarafından Hz. Muhammed’e (MS 570-632) Cebrail vasıtasıyla indirilen en son kutsal kitabın (kitâb-ı semâvi) adıdır.

114 sure ve 6.236 ayetten (112 Bismillah sayılırsa 6.348) oluşmakta olup Arapça ilk yazılı eserlerden birisidir (Günümüze İslam öncesi 5 Arapça yazıt ulaşmış olup Mu’allakat bunlardan en önemlisidir).

Kur’ân metni Hz. Muhammed’e Mekke’de bir mağarada Cebrail tarafından indirilmeye başlanmış ve tamamlanması 22 yıl sürmüş (MS 610-32), sureler peygamberin ölümünün ardından Hz. Ayşe’nin emriyle Seyid’-i İbn-i Tabit tarafından bir araya getirilmiştir.

Kurayza Gazası Medine’de yaşayan üç büyük Yahudi kabilesinden birisi olan Kurayza halkının Hz. Muhammed ile anlaşmasına karşın Uhud savaşının ardından saf değiştirmeleri üzerine üzerlerine yapılan seferin adı olup, Kurayzalıların topraklarına el konulup ashab arasında paylaşılmıştır.

Kurban Zilhicce ayının onuncu günü, hac sırasında ya da adak amacıyla Tanrıya sunulan, eti yenilen hayvanlara verilen isim olup, İbraniceden ödünçlenmiştir.

Kurenâ Hz. Muhammed’in yakınlarına verilen isimdir.

Kureybiyye Ebu Kureyb Darir tarafından kurulan ve Kevsâniyye’nin kolu olan bir Şii mezhebinin adıdır. Mehdi olduğuna inandıkları Muhammed bin Hanefîye’nin ölmeyip saklandığına ve bir gün ortaya çıkacağına inanmaktadırlar.

Kureyş 1. Kuran’ın a ayetten oluşan ve Mekke’de inen 106. Suresinin adı olup, Liilaf suresi olarak bilinmektedir.

  1. Hz. Muhammed’in kabilesinin adı olup, 10 koldan oluşmaktadır.

Asad, Adiya, Cumah, Haşim, Mahzum, Navfal, Sahm, Taym, Umayya, Zuhra

Sahihlerin hadislerinde Hz. Muhammed’in yaşamı boyunca Kureyşli olmakla övündüğüne dair izler vardır. Arapçayı güzel konuşma yetenekleri ile tüm Bedevilerin hayran kaldığı Kureyşliler mevcut düzen sayesinde hatırı sayılır bir refah düzeyine ulaştıkları için daha çok ekonomik nedenlerden dolayı İslam’a karşı çıkmışlardır. Mekke’nin fetihten sonra ekonomik önemi azalırken Medine’nin ki artmıştır.

Kusay Kabeyi yeniden inşa edip, Kureyş kabilesini birleştiren Kusay kabilesinin lideri ve Hz. Muhammed’in beşinci dereceden atasının adıdır.

Kusva Hz. Muhammed’in devesinin adı olup, Arapça ‘en üstün’ demektir. Mekke’nin alınışı sırasında kusvaya binen peygamber Kâbe’nin yanında kusvayı çökerterek inerek Osman bin Talha’dan Kâbe’nin anahtarını getirmesini istemiştir.

Kuşadavîyye Kuşadası’ndan İbrahim tarafından Çerkeşşiyye’nin bir kolu 18. yüzyılda kurulan Halveti tarikatının adıdır.

Kuşluk Namazı Sabah ile öğlen vakitleri arasında sevap kazanmak için kılınan namazın adı olup, kılmak farz değildir

Kutb Arapça ‘kutup, zirve, uç nokta’ anlamına gelen kelime tasavvufta zamanın en büyük velisi için sıfat olarak kullanılır. Arapça ‘dingil’ anlamına gelen terim, tıpkı tekerleğin dingil etrafında dönmesine atfen evrenin de kutupların çevresinde dönüp ona bağlı olduğuna atfen kullanılmaktadır.

Kübreviyye 13. yüzyılda Necmeddîn-i Kübrân tarafından kurulan bir tarikatın adıdır. Tarikatın kolları: Bahaiyye, Halvetiyye, Firdevsiyye, Nuriyye, Rükniyye, Hemedâniyye, Nûrbahşiyye, Berzenciyye

Kün Tanrının evreni yaratmak için verdiği buyruğun adı olup, Ali İmran suresinin 47. Ayetinde geçmekte ve ‘ol’ anlamına gelmektedir.

Künye Arapça bir kişinin anası, babası ya da çocuklarıyla ilişkilendirilerek açıklanan kimliğine verilen isimdir. Arapça isimlerde kullanılan takılar şunlardır:

Ebu (Babası)

Ümm (Anası)

İbn (oğlu)

Bint (Kızı)

Kürsî Alın yazısı defterlerinin saklandığı bir yer olup göğün en yüksek katında bulunduğuna inanılmaktadır. Bakara suresinin 255. Ayetinin adı Ayet el-Kürsî olup, Kuran’ın en önemli ayetlerinden birisidir.

Küsuf Namazı Güneş ve ay tutulması sırasında kılınan namazın adı olup, hadislere göre ilk küsuf namazı Hz. Muhammed tarafından kıldırılmıştır.

 

Sözlüğün tamamı alfabetik olarak şu linklerde görülebilir

İslami Terimler Sözlüğü A Harfi
İslami Terimler Sözlüğü B Harfi
İslami Terimler Sözlüğü C Harfi
İslami Terimler Sözlüğü Ç, D, E Harfi
İslami Terimler Sözlüğü F Harfi
İslami Terimler Sözlüğü G Harfi
İslami Terimler Sözlüğü H Harfi
İslami Terimler Sözlüğü I, İ Harfi
İslami Terimler Sözlüğü K Harfi
İslami Terimler Sözlüğü L, M Harfi
İslami Terimler Sözlüğü N, O, Ö Harfi
İslami Terimler Sözlüğü P, R Harfi
İslami Terimler Sözlüğü S, Ş Harfi
İslami Terimler Sözlüğü T Harfi
İslami Terimler Sözlüğü U, Ü, V, Y, Z Harfi

 

Kaynakça

Özhan Öztürk. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Phoenix Yayınları. Ankara, 2009