Anıtlar

Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi ve Anıtı

Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi, XVI. yüzyılın ünlü denizci ve kaptan-ı deryası Barbaros Hayreddin Paşa için vefatından önce 1541’de (H. 948) Mimar Sinan tarafından Beşiktaş Meydanı’nda Sinan Paşa Camii karşısında deniz kenarına inşa edilmiş sekiz köşeli, tek kubbeli ve alt üst pencereli bir türbedir. Osmanlı donanması sefere çıkmadan önce Beşiktaş ile Üsküdar arasında toplandığı için gerek Mimar Sinan’ın yaptığı türbe gerekse 20. Yüzyılda inşa edilen Barbaros anıtı Beşiktaş’ta inşa edilmiştir.

Barbaros Hayreddin Paşa heykeli nerede?

Türbenin kitabesinde ” Hâzâ türbe-i fâtih-i Cezâyir ve Tunus merhum gazi kapudan Hayreddin Paşa rahmetullahi aleyh-sene 948 “ yazan türbe içerisinde Barbaros Hayreddin Paşa dışında eşi Bâlâ Hatun ile Cafer ve Cezayirli Hasan Paşalar yatmaktadır. Barbaros Hayreddin Paşa her akşam mezarının üzerinde kandil yakılmasını vasiyet ettiği için türbe içinde iki şamdan ayrıca bir ahşap Kur’an mahfazası, bir sakal-ı şerif ve bir metal vazo ile 1816 tarihli Seyyid İbrahim imzalı bir hat levhası bulunmaktadır.  Türbe, Barbaros Hayreddin Paşa’nın yalısının yanına inşa edilmiş olup, zamanla ortadan kalkan bu yapının yeri mezarlık olarak kullanılmış, 1944 yılında aralarında Beşiktaş muhafızı Yedisekiz Hasan Paşa’nın da bulunduğu çok sayıda mezar kaldırılarak, Barbaros anısına bir anıt dikilmiştir.

Tomb of Barbarossa Hayreddin Pasha, Istanbul, c1910
Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi, 1910

BARBAROS HAYREDDİN PAŞA ANITI

Barboros Türbesi’nin ve Deniz Müzesi’nin önündeki alana Güzel Sanatlar Akademisi hocalarından Hadi Bara ile Zühtü Müridoğlu tarafından 1941-1943 arasında hazırlanıp, 1944 yılında dikilen anıtsal heykelin adıdır. Gemi provası görüntüsü veren küfeki taşından 11.5 m yüksekliğindeki anıtın yaklaşık 2.5 metrelik ilk platformu üzerinde Barbaros ve iki levendin heykelleri bulunmaktadır. 6900 kg bronzun kullanıldığı anıt dönemin parasıyla 52.000 liraya mal olmuştur. Heykel kaidesinde barnbaros’u Kanuni Sultan Süleyman’ın huzurunda gösteren kabartma ile heykelin arkasında Yahya Kemal Beyatlı’nın ‘Süleymaniyede Bir Bayram Sabahı’ adlı şiirinden alıntılanan “Deniz ufkunda bu top sesleri nerden geliyor? / Barbaros, belki, donanmayla seferden geliyor! / Adalardan mı? Tunusdan mı, Cezayirden mi? / Hür ufuklarda donanmış iki yüz pare gemi / Yeni doğmuş aya baktıkları yerden geliyor; / O mübarek gemiler hangi seherden geliyor?” dizleri yazılıdır.

KAYNAKÇA

Aslanapa, Oktay. “Sinan”, İslam Ansiklopedisi, C.10 s. 659

Önkal, Hakkı. “Sinan’ın Türbe Mimarisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, V (1989), s. 64-65, 76-78

Ertuğrul, Özkan (1992). “Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi”, DİA, V, 68

Kuran, Abdullah. “Mimar Sinan”, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul 1986. s.320